Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Villa Ehrlich
Villa Ehrlich znajdowała się na południu Wrocławia, była letnią rezydencją Juliusa Schottländera, niemieckiego kupca pochodzenia żydowskiego. Wzniesiona w latach 1878–1882, pełniła funkcję reprezentacyjnej siedziby rodziny Schottländerów. Położona na terenach obecnego Parku Klecińskiego, stanowiła jeden z najpiękniejszych obiektów historycznego Wrocławia. Niestety, podczas II Wojny Światowej budynek został zniszczony. Ruiny pałacu przetrwały do lat 50. XX wieku, kiedy to zostały ostatecznie rozebrane.
Rodzina Schottländerów, której historia jest nierozerwalnie związana z Wrocławiem, była jednym z najzamożniejszych rodów żydowskich w regionie. Julius Schottländer, właściciel wielu dóbr ziemskich i licznych przedsiębiorstw, odegrał ważną rolę w rozwoju przedwojennego Wrocławia. Zasłynął z działalności filantropijnej – m.in. przekazał miastu tereny pod budowę Parku Południowego. W czasach III Rzeszy jego majątek, podobnie jak inne żydowskie posiadłości, uległ stopniowej konfiskacie, a większość członków rodziny wyemigrowała lub zginęła w obozach.
Pałac Hatzfeldtów
Pałac Hatzfeldtów we Wrocławiu, zlokalizowany przy ulicy Wita Stwosza, został pierwotnie wzniesiony w latach 1715–1719 w stylu barokowym dla hrabiego Franza von Hatzfelda. Budowla nie przetrwała jednak długo – podczas wojny siedmioletniej została zniszczona, a w latach 1765–1773 na jej miejscu powstał nowy pałac, tym razem w stylu klasycystycznym. Zyskał uznanie jako jedno z najważniejszych dzieł architektury we Wrocławiu i regionie, charakteryzując się trzema kondygnacjami oraz elewacją nawiązującą do włoskiego stylu. W 1802 roku nieruchomość została zakupiona przez miasto i przekształcona na siedzibę władz administracyjnych.
Podczas oblężenia Wrocławia w 1945 roku pałac został poważnie uszkodzony. Wyższe kondygnacje wysadzono, a sama fasada runęła rok później. Choć część parteru przetrwała bombardowania, to większość obiektu rozebrano po wojnie z powodu zapotrzebowania na cegły do odbudowy Warszawy. Pozostałości budynku przez wiele lat pełniły rolę planu filmowego, a w latach 60. przekształcono je w galerię sztuki współczesnej BWA Awangarda.
W 2021 roku spółka Rafin zakupiła pozostałości pałacu i ogłosiła plany jego rewitalizacji. Odbudowa Pałacu Hatzfeldtów, zaplanowana na lata 2024–2027, zakłada przekształcenie budynku w pięciogwiazdkowy hotel działający pod marką Autograph Collection sieci Marriott. Projekt opracowany przez pracownię Greg Architekci obejmuje rekonstrukcję elewacji budynku oraz adaptację wnętrz na funkcje hotelowe. Hotel będzie oferować około 150 pokoi, centrum spa, salę balową oraz konferencyjną, zachowując jednocześnie historyczny charakter pałacu.
Pałac Królewski we Wrocławiu
Pałac Królewski we Wrocławiu, znany również jako Pałac Hohenzollernów, to jedna z najważniejszych zabytkowych rezydencji w mieście. Jej historia sięga XVIII wieku. W 1750 roku została wybudowana przez pruskiego króla Fryderyka II Wielkiego jako symbol potęgi i prestiżu pruskiej monarchii.
W XIX wieku, za panowania króla Fryderyka Wilhelma III, pałac przeszedł gruntowne zmiany i został rozbudowany. Budynek zyskał wówczas nową, reprezentacyjną fasadę oraz okazałe ogrody. Pałac stał się jednym z głównych ośrodków politycznego i kulturalnego życia Wrocławia, będąc rezydencją pruskich królów, aż do końca monarchii w Niemczech w 1918 roku.
Podczas II wojny światowej pałac uległ częściowemu zniszczeniu, jednak po wojnie został odbudowany. W kolejnych latach pełnił różne funkcje, m.in. muzealne. Współcześnie Pałac Królewski jest siedzibą Muzeum Miejskiego Wrocławia, gdzie prezentowane są wystawy poświęcone historii miasta i regionu, a także wnętrza z czasów Hohenzollernów.
Pałac Schaffgotschów
Pałac Schaffgotschów we Wrocławiu, wzniesiony w 1890 roku, to okazała willa w stylu neorenesansowym z charakterystyczną elewacją z czerwonej cegły i piaskowcowymi detalami. Budynek powstał na zlecenie Hansa Ulryka von Schaffgotscha, męża Joanny Gryczik, zwanej „Śląskim Kopciuszkiem”. Pałac szybko zmieniał właścicieli – po śmierci Schaffgotscha trafił w ręce gminy ewangelickiej, a podczas II wojny światowej został uszkodzony.
Po wojnie pałac odrestaurowano i od 1956 roku służył jako klub studencki „Pałacyk”, który przez dekady był centrum życia kulturalnego Wrocławia. Mieściły się tam m.in. teatr, kino i dyskoteka, a sam budynek stał się znany jako miejsce spotkań znanych postaci, takich jak Zbigniew Cybulski czy Roman Polański.
W 2012 roku nieruchomość została sprzedana firmie prywatnej. W 2021 roku miasto Wrocław odkupiło pałac. Obecnie w budynku mieszczą się biura, szkoła baletowa oraz lokale usługowe, a Sala Lustrzana wciąż służy wydarzeniom kulturalnym. Pałac wymaga jednak remontu i częściowo jest wyłączony z użytkowania.
Pałac na Brochowie
Dawny Pałac na Brochowie znajdował się na terenie obecnego Parku Brochowskiego. Wzniesiono go w stylu barokowym w I połowie XVIII wieku, początkowo jako własność zakonu augustianów. W latach 1834–1945 przeszedł w ręce rodziny Walterów, a jego ostatnim właścicielem został Franz Walter. W 1900 roku architekt Erich Grau przeprowadził istotne zmiany, które nadały budowli nowy, trójskrzydłowy charakter z ozdobnym portalem i malowidłami w pomieszczeniach.
18 lutego 1945 roku Brochów został zdobyty przez Armię Czerwoną, a pałac splądrowano i doszczętnie zniszczono. Obecnie pozostałości po nim oraz otaczający je park stanowią ważne świadectwo historyczne regionu, przypominające o dawnych czasach.
Pałac Stolbergów
Pałac Stolbergów na wrocławskich Świniarach został wybudowany w 1845 roku w stylu neogotyku florenckiego, na miejscu dawnej średniowiecznej warowni. Fundatorem był hrabia Bernhard Joseph von Stolberg-Stolberg, a projekt opracował Ferdinand Fleischinger. Budowla miała kształt litery „U” z masywnymi wieżami w narożach frontu. W kolejnych latach hrabia Arthur von Henckel-Donnersmarck dobudował dodatkowe piętro, zachowując pierwotny styl pałacu.
Pod koniec XIX wieku budynek stał się własnością magistratu Wrocławia, który przekształcił go w ośrodek rekonwalescencyjny, wprowadzając zmiany według projektu Richarda Plüddemanna i Friedricha Friese. Po II wojnie światowej obiekt służył jako kwatera dla pracowników PGR. W 2020 roku pałac wraz z otaczającym go parkiem wystawiono na sprzedaż, ale do tej pory nikt go nie kupił.
W czerwcu 2024 roku pałac został poważnie uszkodzony w wyniku pożaru, który zniszczył wnętrza budynku. Ocalały jedynie zewnętrzne ściany i częściowo wieże. Obecnie Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, który zarządza obiektem, oczekuje na decyzje Konserwatora Zabytków i Nadzoru Budowlanego w sprawie dalszych działań. Odbudowa pałacu będzie jednak ogromnym wyzwaniem.
