Symfonia pieśni żałosnych

Koncert NFM Filharmonii Wrocławskiej pod batutą Giancarla Guerrero będzie spotkaniem z dwiema wielkimi symfoniami napisanymi w XX wieku. Autorem pierwszej z nich jest Arthur Honegger, twórca, którego dzieła stanowczo zbyt rzadko goszczą w programach koncertów. Drugą napisał Henryk Mikołaj Górecki, jeden z najbardziej znanych polskich twórców ubiegłego stulecia. Partię solową w jego dziele wykona Aleksandra Kurzak. Tematyka obu symfonii jest bardzo podobna – jest nią rozliczenie z wielkimi tragediami XX wieku.

III Symfonia „Symphonie liturgique” Arthura Honeggera powstała w latach 1945–1946. Celem przyświecającym kompozytorowi było z jednej strony rozliczenie się z okropnościami wojny, z drugiej zaś wyrażenie nadziei na pokój. Tytuł każdego z trzech ogniw odnosi się do jednego tekstu liturgicznego. Dies irae (Dzień gniewu) to muzyka gwałtowna i ostra, przywodząca na myśl kataklizm miażdżący wszystko na swojej drodze. De profundis clamavi (Z otchłani wołałem) to lament ludzkości oddalonej od Boga. Dona nobis pacem (Obdarz nas pokojem) rozpoczyna się brutalnym marszem, a po potężnej dysonansowej kulminacji rozpoczyna się fragment symbolizujący wywalczony z takim trudem pokój. Honegger wyznał w kontekście tego dzieła: „Moim celem było przedstawienie powstania nowego człowieka, który przeciwstawi się zalewowi barbarzyństwa, głupoty, cierpienia, mechanizacji i biurokracji, z którymi zmagamy się od kilku lat”.

III Symfonia „Symfonia pieśni żałosnych” Góreckiego składa się z trzech części. Każda z nich utrzymana jest w powolnym tempie, w każdej pojawia się motyw utraty dziecka i związanej z tym wydarzeniem nieuniknioną żałobą matki. Tekst pierwszego ogniwa zaczerpnięty został z piętnastowiecznego Lamentu świętokrzyskiego, w którym Matka Boska opłakuje pod krzyżem śmierć syna. W drugiej części pojawiają się słowa wyryte w 1944 roku na ścianie celi hotelu „Palace” przez młodą dziewczynę schwytaną przez Gestapo. Kobieta pociesza w nich matkę i zwraca się ku wierze. Trzecie ogniwo to śląska piosenka ludowa o zrozpaczonej matce poszukującej syna zabitego w jednym z powstań śląskich. W warstwie muzycznej kompozytor wykorzystał cytaty z polskich melodii ludowych. Ascetyzm i prostota użytego przez twórcę języka muzycznego wzmacniają przekaz emocjonalny ukryty w słowach. To muzyka niezwykle skupiona, świetlista, dająca nadzieję i pociechę.

Program: A. Honegger III Symfonia „Symphonie liturgique” *** H.M. Górecki III Symfonia op. 36 „Symfonia pieśni żałosnych”

Wykonawcy: Giancarlo Guerrero – dyrygent Aleksandra Kurzak – sopran NFM Filharmonia Wrocławska