OPIS

Variaciones concertantes op. 23 powstały w 1953 roku. To najważniejsze dzieło Ginastery z okresu jego twórczości określanego mianem „subiektywnego nacjonalizmu”.

Do pisanych w tamtym czasie utworów kompozytor próbował włączać elementy argentyńskiej muzyki ludowej. W wariacjach, które zabrzmią podczas koncertu, nie wykorzystał żadnej konkretnej melodii ludowej, użył jednak zwrotów melodycznych i rytmicznych charakterystycznych dla tej muzyki.

Najpierw wybrzmiewa temat, a po nim następuje jedenaście wariacji, w których poszczególne instrumenty orkiestry prezentują się solowo lub grupami. Są to kolejno: wiolonczela i harfa (które przedstawiają temat), smyczki, flet, klarnet, altówka, obój i fagot, trąbka i puzon, skrzypce, waltornia, wszystkie instrumenty dęte, kontrabas, a w końcu cała orkiestra. Każdy odcinek różni się od pozostałych pod względem tempa, charakteru, nastroju i barwy. Następny utwór w programie to skomponowany w 1902 roku Koncert organowy es-moll op. 55 Horatia Parkera. Ten amerykański kompozytor, organista i pedagog był jedną z czołowych postaci życia muzycznego w nadmorskiej miejscowości New Haven w drugiej połowie XIX stulecia. Chociaż za swego życia uważany był za jednego z najwybitniejszych amerykańskich twórców, jego bogata spuścizna popadła w całkowite niemal zapomnienie.

O tym, że jest ono niesłuszne można przekonać się, słuchając czteroczęściowego Koncertu organowego es-moll. To dzieło przystępne, efektowne, ekspresyjne, chwilami dramatyczne, a przy tym pełne śpiewnych, łatwo wpadających w ucho melodii. Moja matka gęś Ravela to utwór inspirowany bajkami m.in. Charlesʼa Perraulta, napisany z myślą o dzieciach przyjaciół kompozytora, Jeanie i Mimi Godebskich, wnukach polskiego rzeźbiarza Cypriana Godebskiego. Suita, w oryginale przeznaczona na fortepian na cztery ręce, prędko doczekała się wersji orkiestrowej, która stała się jednym z najpopularniejszych dzieł Ravela. Składa się na nią pięć części: marzycielska Pawana Śpiącej Królewny, Tomcio Paluch z zabawną imitacją śpiewu ptaków, brzmiąca orientalnie dzięki zastosowaniu skali pentatonicznej i dźwięku gongu Brzydulka, cesarzowa pagód, Rozmowy Pięknej i Bestii oddane poprzez kontrast pomiędzy dźwiękami klarnetu i kontrafagotu (przemianę Bestii ilustruje pełne słodyczy solo skrzypiec) oraz Zaczarowany ogród.

Niezwykła inwencja melodyczna, barwna i sugestywna orkiestracja oraz specyficzny, oniryczny nastrój tej muzyki sprawiły, że wciąż czaruje ona nowe pokolenia słuchaczy. Koncert zakończy wykonanie I Symfonii na organy i orkiestrę op. 42 Alexandra Guilmanta.

Ten działający w drugiej połowie XIX wieku kompozytor uważany był także za jednego z najświetniejszych organistów tamtych czasów. Potwierdzeniem jego statusu było przyznanie mu stanowiska organisty w Kościele de la Sainte Trinité w Paryżu, które piastował przez trzydzieści lat. Symfonia, która zabrzmi na niniejszym koncercie, to dzieło składające się z trzech części. To muzyka brawurowa, pełna blasku, doskonale uzmysławiająca jak piękne i potężne może być brzmienie organów.