Budynek Herbarium swoją formą nie rzuca na kolana, chociaż oryginalności nie można mu odmówić. Czterokondygnacyjna konstrukcja ma kształt klocka z jasnego piaskowca. Przeszklony narożnik z wpasowanym walcowatym oknem nie ułatwia zaglądania do wnętrza, bo przysłonięte jest ono kilkumetrowymi, egzotycznymi roślinami.
Gmach powstał w 2003 r. według projektu Pawła Spychały, chociaż to, co oglądamy dzisiaj, odbiega od śmiałej wizji architekta. To wersja bardziej zachowawcza, wymuszona przez inwestora. Herbarium to część Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego, przechowywane są tu zielniki z okazami roślin.
Botaniczne skarby z dawnej kolekcji
W Herbarium znajduje się najstarszy w Polsce zielnik - zestaw zebrany w XVII wieku przez włoskiego lekarza Sylwiusza Boccone. Wzrost powszechnego zainteresowania przyrodą, fauną i florą, przypada na XIX wiek, wraz z ogłoszeniem teorii o doborze naturalnym.
- Modne było wówczas budowanie kolekcji roślin i zwierząt z różnych części świata. Po najbardziej odległych zakątkach krążyli wykształceni botanicy, ale i pasjonaci - amatorzy, którzy zbierali rośliny, suszyli je i rozsyłali po różnych instytucjach, i w ten sposób zarabiali na podróże - opowiada prof. Krzysztof Świerkosz, kurator Herbarium. – Istniejąca do 1945 roku kolekcja Uniwersytetu Wrocławskiego liczyła ponad 600 tysięcy arkuszy. Kolejne 80 tysięcy arkuszy zgromadziło śląskie towarzystwo naukowe, w jego kolekcji były przede wszystkim zbiory flory z terenu Śląska. Większość tych zbiorów spłonęła w 1945 roku. Ocalało może 30-40 procent.
Podróże pana Lauterbacha
W tym zbiorze wyjątkowo cenna jest kolekcja stworzona przez Karla Lauterbacha. Pochodzący z Wrocławia geograf i przyrodnik, wiele lat spędził w krajach południowo-wschodniej Azji. Stworzony przez niego zielnik liczy ok. 50 tys. arkuszy.
Krzysztof Świerkosz: - Część z tych gatunków już nie istnieje. Lasy tropikalne w rejonie, w którym pracował, są niemal zniszczone.
Dlatego okazy przechowywane w Herbarium mają nadzwyczajną wartość. Poza tym, skatalogowane i opisane gatunki są bazą wyjściową dla naukowców pracujących nad współcześnie odkrywanymi roślinami.
Kryzys biosfery dotyczy nie tylko tropików. Prof. Świerkosz ma w Herbarium gatunki storczykowatych, dawniej powszechnie występujących na Śląsku.
- Przed II wojną w Kotlinie Kłodzkiej dzieci na zakończenie roku szkolnego robiły bukieciki z obuwików. Dzisiaj można je zobaczyć zaledwie na czterech stanowiskach – mówi wrocławski botanik. – Zresztą, wcale nie trzeba tak daleko jechać. Storczyki rosły na Gądowie, Popowicach, Lipie Piotrowskiej. Dzisiaj już ich tam nie zobaczymy. Gołym okiem widać, jak przyroda zamiera. Jeśli nie będzie zdecydowanych działań, by globalnie powstrzymać ten proces, to cywilizacja zachodnia zaginie w formie, którą znamy, najpóźniej do końca stulecia.
