Rękopiśmienna mapa Śląska z 1752 r. to rarytas. Dzieło śląskiej kartografii znalazło się w katalogu aukcyjnym znanego szczecińskiego antykwariatu Wu-eL. Cena wywoławcza wynosiła 18 tys. zł i tyle ostatecznie za nią zapłacono. Dzisiaj mapa jest już w kolekcji kartografii Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu.
Dzieło wojskowych kartografów
Mapa powstała w skali 1:250 000, składa się z kilkunastu arkuszy na jednym płótnie o rozmiarach 168 na 166 cm. Pokazuje obszar daleko poza współczesny Śląsk. Sięga dzisiejszego Świebodzina na północy, Będzina na wschodzie, na południu Jabłonkowa na Śląsku Cieszyńskim oraz Łużyc na zachodzie. Za to nie oznaczono granic i przynależności terytorialnej.
Z uwagi na ogrom pracy polegającej na bardzo drobiazgowych studiach nad topografią Śląska nad mapą pracował zespół kartografów wojskowych przez kilka lat. Na szczegółową analizę tej mapy przyjdzie czas po jej opublikowaniu w Bibliotece Cyfrowej Uniwersytetu Wrocławskiego, co nastąpi po jej zabezpieczeniu konserwatorskim i skanowaniu.Dr Dariusz Przybytek, Oddział Zbiorów Kartograficznych Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu
Bezcenny unikat we Wrocławiu
- Na mapę naniesiono wszystkie nawet najmniejsze osady, a czasami pojedyncze zabudowania, w tym wiatraki i młyny. Zaznaczono istniejące budowle sakralne. Bardzo szczegółowo odtworzono cieki wodne, bagna, jeziora i stawy (np. milickie). Rozrysowano siatkę traktów, dróg i duktów – można przeczytać w obszernym opisie katalogowym. - Warto przypomnieć, że powszechnie dostępne mapy w poł. XVIII w. udostępniały wiedzę o najważniejszych traktach pocztowych, np. między Dreznem a Warszawą.
Pomniejsze traktowano jako tajemnicę wojskową. Niechętnie ujawniano też wiedzę o brodach na rzekach. Pokazano też ówczesny stan zalesienia na Dolnym i Górnym Śląsku. Wcześniejsze tego typu opracowania były robione (i tonieczęsto) na użytek wielkich właścicieli ziemskich. W zasadzie jest to pierwsze opracowanie stanu lasów z poł. XVIII w. na terenie dzisiejszej Polski.
W rekomendacji podkreślono:
- Niewątpliwie rękopiśmienna mapa Śląska była pionierska. Kontynuatorów znalazła w pracach wojskowych kartografów w czasach wojen napoleońskich. Ma charakter unikatowy i jako taka stanowi niemożliwy do przeszacowania zabytek śląskiej kartografii.
