Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Grudniowa pełnia Księżyca 2023
W listopadzie mogliśmy podziwiać na niebie Pełnię Mroźnego Księżyca i zjawiskową zorzę polarną, a w grudniu geminidy, czyli apogeum roju meteorów - o czym informowała Polska Agencja Kosmiczna. Zwieńczeniem całego roku jest natomiast Pełnia Zimnego Księżyca, zwana też Pełnią Długiej Nocy - ewidentny znak, że nadeszła zima. Ta astronomiczna i kalendarzowa rozpoczęła się w piątek 22 grudnia.
Tzw. przesilenie zimowe od wieków było uroczyście świętowane w wielu kulturach na świecie. To wtedy mamy bowiem najkrótszy dzień i najdłuższą noc w roku. Tym razem wieczorem na niebie będzie można było obserwować ciekawe zjawisko - spotkanie Księżyca z Jowiszem. A kiedy wypada Pełnia Zimnego Księżyca?
Kiedy na niebie pojawi się Zimny Księżyc i Kwandrantydy?
Zimny Księżyc pojawił się w pełnej okazałości już w środę 27 grudnia, a maksimum osiągnął o godzinie 01:33 w nocy. Jego obserwacja nie wymaga użycia specjalistycznych sprzętów, typu luneta czy lornetka. Ważna jest jednak pogoda i bezchmurne niebo.
Warto dodać, że Zimny Księżyc będzie widoczny przez kilka dni - przed i po 27 grudnia.
W tym okresie warto też wypatrywać Kwadrantyd, czyli rojów meteorów. Można je obserwować od 28 grudnia do 12 stycznia.
Skąd nazwa Pełni Zimnego Księżyca, zwanej Pełnią Długiej Nocy?
Księżyc w pełni występuje co 29,5 dni. Nazwa grudniowej pełni wiąże się oczywiście z porą roku, czyli zimą, niskimi temperaturami oraz wspomnianymi już długimi nocami. Jeśli macie zamiar obserwować ją w terenie, pamiętajcie, żeby się ciepło ubrać.
Warto przypomnieć, że wiele nazw pełni Księżyca (truskawkowa, kwietna, wilcza itp.) wywodzi się z obserwacji przyrody i zwyczajów rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej.
– Te wszystkie miodowe Księżyce, truskawkowe, kukurydziane, jesiotrowe – to są jakieś klimaty indiańskie. Po prostu Amerykanie ponazywali sobie kolejne, zwykłe pełnie Księżyca różnymi, ciekawymi nazwami.
Profesor dodał, że pełnie różnią się od siebie tylko wysokością Księżyca nad horyzontem i jego widomą średnicą, ale w niewielkim zakresie. Z punktu widzenia astronomicznego to nie są jednak interesujące zjawiska. Naukowcy przeszli już bowiem do badania kosmosu w większych skalach: galaktyki, ewolucji, kosmologii. Dziś raczej myśli się o jego eksploracji, badaniu geologii, badaniu historii.
W styczniu 2024 czeka nas Pełnia Wilczego Księżyca. Wszystkim wielbicielom obserwacji nieba życzymy pięknych widoków!
Kiedy na niebie pojawiła się "pierwsza gwiazdka"?
Zanim jednak na niebie pojawiła się Pełnia Zimnego Księżyca, w niedzielę 24 grudnia w wielu domach wypatrywano "pierwszej gwiazdki". To tradycja będąca nawiązaniem do gwiazdy betlejemskiej, która zwiastowała narodziny Jezusa i wskazywała drogę do Betlejem trzem mędrcom ze Wschodu, chcącym oddać mu cześć.
Jak czytamy w Ewangelii według świętego Mateusza:
Kiedy Jezus narodził się w Betlejem w Judei, za czasów króla Heroda, zjawili się w Jerozolimie Magowie ze Wschodu. I pytali: Gdzie jest nowo narodzony Król żydowski? Bo widzieliśmy Jego wschodzącą gwiazdę i przybyliśmy złożyć Mu hołd.Ewangelia wg św. Mateusza
W tym roku pierwsza gwiazda pojawiła się kilka minut przed godz. 16.00.
- Jako pierwsza zawsze pojawia się Wega w konstelacji Lutni, która jest widoczna nad zachodnim horyzontem, oraz niezauważalnie słabsza Kapella w gwiazdozbiorze Woźnicy po północno-wschodniej stronie nieba - wyjaśniał w TVN Meteo Karol Wójcicki, autor popularnego bloga "Z głową w gwiazdach".
Później na niebie pojawiły się jeszcze Altair, Deneb, Aldebaran - jak wyjaśnił serwis Nauka w Polsce.
W tym roku można było jednak pomylić "pierwszą gwiazdkę" np. z Jowiszem. Eksperci przypominali, że gwiazdy "mrugają", a planety świecą stałym światłem.
Na wieczornym niebie w Wigilię widać będzie też Księżyc dążący do pełni, która nastąpi 27 grudnia. Księżyc może nam pomóc w zlokalizowaniu miejsca, w którym możemy wypatrywać Jowisza - na prawo i nieco w górę w stosunku do Księżyca.naukawpolsce.pl, PAP
źródło: astronomy.com, space.com, naukawpolsce.pl
Nazwy pełni Księżyca (źródło NASA):
- w styczniu Pełnia Wilczego Księżyca,
- w lutym Pełnia Śnieżnego Księżyca,
- w marcu Pełnia Robaczego Księżyca,
- w kwietniu Pełnia Różowego Księżyca, zwana Rybną,
- w maju Pełnia Kwiatowego Księżyca,
- w czerwcu Pełnia Truskawkowego Księżyca,
- w lipcu Pełnia Koźlego Księżyca,
- w sierpniu Pełnia Księżyca Jesiotrów,
- we wrześniu Pełnia Kukurydzianego Księżyca lub Plonów,
- w październiku Pełnia Krwawego Księżyca,
- w listopadzie Pełnia Mroźnego Księżyca lub Bobrzego Księżyca,
- w grudniu Pełnia Zimnego lub Zimowego Księżyca.
