Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Warto pamiętać, że Polska należy do krajów z najniższymi zasobami wodnymi w Unii Europejskiej. Średnio na jednego mieszkańca przypada u nas ok. 1600 m3 wody rocznie, czyli pięciokrotnie mniej niż wynosi europejska średnia.
Dla porównania w Chorwacji to 28 800 m3, w Finlandii - 20 000 m3, a w Szwecji - 19 300 m3. To sprawia, że każda kropla ma znaczenie, a retencja wody deszczowej staje się nie tylko ekologiczną koniecznością, ale i elementem naszej odpowiedzialności za przyszłość.
Zmiana podejścia do wody deszczowej
Woda deszczowa przez wiele lat była traktowana jako odpad – należało ją jak najszybciej odprowadzić do kanalizacji. Zmianę podejścia wsparła nowelizacja Prawa wodnego z 2018 roku - zamiast traktować deszczówkę jako problem, zaczęto promować jej retencję i wykorzystanie na miejscu.
Obecnie uznaje się ją za cenny zasób, który może być wykorzystany lokalnie.
Zamiast ją usuwać, Wrocław dąży do zatrzymywania i ponownego użycia deszczówki, m.in. do podlewania zieleni, zasilania oczek wodnych czy chłodzenia przestrzeni publicznych poprzez stosowanie ogrodów deszczowych, muld chłonnych, nawierzchni przepuszczalnych oraz zwiększania terenów biologicznie czynnych.Małgorzata Brykarz, dyrektor Wydziału Klimatu i Energii UMW
Systemy zbierania, magazynowania i wykorzystania we Wrocławiu
Wrocław, jako miasto zaangażowane w działania na rzecz adaptacji do zmian klimatu, wdraża różnorodne mechanizmy retencji, które działają zarówno na dużą skalę (systemową), jak i w codziennym życiu mieszkańców.
Retencja polega na gromadzeniu i zatrzymywaniu wody deszczowej tam, gdzie spada. Stosuje się w tym celu różne rozwiązania, to między innymi:
- ogrody deszczowe,
- zielone dachy,
- przepuszczalne nawierzchnie,
- zbiorniki retencyjne,
- skrzynki rozsączające.
Rozwiązania dla mieszkańców – lokalna retencja na co dzień
Wrocław zachęca mieszkańców do tworzenia mikroretencji i wykorzystywania wody deszczowej wokół domów i wspólnot. Dzięki wsparciu z miejskich programów dotacyjnych można montować zbiorniki na deszczówkę, zakładać ogrody deszczowe, tworzyć zielone dachy oraz stosować nawierzchnie przepuszczalne na podjazdach i ścieżkach.
Deszczówkę można wykorzystać tam, gdzie zużywamy najwięcej wody:
- do podlewania roślin – woda jest wolna od chloru i chemicznych dodatków, co sprzyja zdrowiu roślin,
- do spłukiwania toalet – miękka deszczówka nie pozostawia osadów na ceramice i armaturze,
- po wstępnym filtrowaniu – do prania czy prac porządkowych, zmniejszając zużycie wody sieciowej.
Dlaczego jest to ważne?
Zatrzymywanie deszczówki w miejscu opadu to:
- ochrona przed nagłymi podtopieniami,
- ograniczenie obciążenia kanalizacji deszczowej,
- przeciwdziałanie suszy miejskiej i poprawa mikroklimatu,
- lokalne chłodzenie przestrzeni miejskich w czasie upałów.
To nie tylko techniczne rozwiązania - to codzienne decyzje, które każdy z nas może podjąć. Wspólnie budujemy miasto, które mądrze korzysta z zasobów i dba o klimat.Małgorzata Brykarz, dyrektor Wydziału Klimatu i Energii UMW
Wpływ na łagodzenie zmian klimatu
Zielono-niebieska infrastruktura działa przez połączenie natury z przemyślanym projektowaniem przestrzeni. Już dziś, to jedna z najskuteczniejszych i najbardziej przyszłościowych odpowiedzi na wyzwania, przed którymi stoi Wrocław.
Błękitno-zielona infrastruktura łączy zieleń i wodę opadową w inteligentny sposób, opierając się na naturalnych procesach, takich jak parowanie, wsiąkanie w grunt czy magazynowanie deszczówki. Dzięki niej przestrzeń miejska staje się bardziej odporna na skutki upałów i gwałtownych opadów, a jednocześnie przyjazna, estetyczna i funkcjonalna. Ogrody deszczowe, zielone dachy, zbiorniki retencyjne czy przepuszczalne nawierzchnie pomagają zatrzymać wodę, zmniejszają ryzyko podtopień, wspierają odnawianie wód gruntowych i ograniczają zużycie wody z sieci.Katarzyna Szymczak-Pomianowska, dyrektor Departamentu Strategii i Zrównoważonego Rozwoju
– Co ważne, to rozwiązania trwałe, które nie tylko poprawiają komfort życia mieszkańców tu i teraz, ale działają latami, budując miejską odporność na zmiany klimatu. Zielono-niebieska infrastruktura to nie koszt, ale mądra inwestycja w bezpieczną i zieloną przyszłość naszych miast – dodaje dyrektor.
Przykłady dobrych praktyk we Wrocławiu
Ważne jest, aby miasto - i jego mieszkańcy - podejmowali działania, które pomagają lepiej zarządzać wodą i obniżać temperaturę w przestrzeni miejskiej. Oto kilka sprawdzonych rozwiązań:
-
zielone dachy - to dachy pokryte roślinnością, które pomagają zatrzymywać wodę deszczową, poprawiają jakość powietrza i obniżają temperaturę w budynkach;
-
ogrody deszczowe - specjalnie zaprojektowane zagłębienia, które zbierają i filtrują wodę opadową z nawierzchni utwardzonych. Pomagają zmniejszać ryzyko lokalnych podtopień i wspierają bioróżnorodność;
-
nawierzchnie przepuszczalne - zamiast tradycyjnego betonu czy asfaltu warto stosować materiały, które pozwalają wodzie wsiąkać w grunt, np. ażurowe płyty, kostkę z odstępami czy żwir;
-
zielone przystanki – przystanki z dachami lub ścianami pokrytymi roślinnością, w otoczeniu rozszczelnionych nawierzchni z roślinnością retencyjną, wspomagają zatrzymywanie wody opadowej oraz korzystnie wpływają na obniżenie temperatury w przestrzeni miejskiej;
-
zbiorniki retencyjne - to konstrukcje, które magazynują wodę deszczową np. z dachów. Mogą służyć do podlewania zieleni lub łagodzić skutki intensywnych opadów poprzez czasowe przetrzymanie wód;
-
podziemne zbiorniki - to rozwiązanie, które pozwala magazynować duże ilości wody deszczowej pod powierzchnią terenu, np. pod parkingami, boiskami czy placami. Dzięki temu przestrzeń na powierzchni może być nadal wykorzystywana, a woda – zatrzymywana i stopniowo odprowadzana do gruntu lub kanalizacji deszczowej;
-
beczki na deszczówkę - proste i niedrogie rozwiązanie, które każdy może zastosować przy swoim domu lub w ogrodzie. Pozwala na zbieranie wody z rynien i jej późniejsze wykorzystanie.
Rozwiązania systemowe i lokalne
Dostosowanie miasta do zmian klimatu wymaga współpracy na wielu poziomach – od polityki lokalnej, aż po działania pojedynczych mieszkańców. Oto przykłady:
- Program dotacyjny „Złap deszcz” - Wrocław oferuje mieszkańcom wsparcie, które pomaga sfinansować instalację zbiorników naziemnych i podziemnych, ogrodów deszczowych, zielonych dachów czy studni chłonnych.
- Program edukacyjny „Lubię deszcz” - to inicjatywa skierowana do placówek edukacyjnych, takich jak szkoły i przedszkola. Dzięki niej tworzone są ogrody deszczowe, które nie tylko zatrzymują wodę opadową, ale też pełnią funkcję edukacyjną – uczą dzieci i młodzież, jak działa natura w mieście.
- Ulgi za zielone rozwiązania - właściciele budynków, którzy zdecydują się na instalację zielonego dachu lub zielonej ściany, mogą skorzystać ze zwolnienia z podatku od nieruchomości. Warunki zwolnienia zależą od powierzchni pokrytej roślinnością.
Ważne są też inicjatywy społeczne. W ramach Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego mieszkańcy mogą zgłaszać zielone projekty, które cieszą się dużym zainteresowaniem i aktywnością społeczną.
Inicjatywy takie jak: tworzenie parków kieszonkowych, sadzenie drzew, zakładanie ogrodów społecznych i deszczowych czy rewitalizacja terenów zielonych urozmaicają miejską przestrzeń, tworzą nowe miejsca wypoczynku, integrują lokalne społeczności i przyczyniają się do tworzenia KLIMATycznego Wrocławia.Jacek Mól, dyrektor Zarządu Zieleni Miejskiej
Co można zrobić samodzielnie?
Te codzienne, drobne decyzje naprawdę mają znaczenie - zwłaszcza, gdy podejmuje je wielu z nas. Zbieranie deszczówki, sadzenie roślin czy wybór bardziej przyjaznych środowisku rozwiązań to proste działania, które w skali miasta robią dużą różnicę. Dzięki takim wyborom Wrocław staje się bardziej zielony, przyjazny i lepiej przygotowany na wyzwania związane ze zmianami klimatu.
