Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Musimy pamiętać, że obecna mapa nowego podziału wrocławskich osiedli to dopiero propozycja, która powinna jeszcze przejść przez bardzo wiele rąk (w tym przez właściwą do tych spraw Komisję Osiedli, Partycypacji, Bezpieczeństwa i Porządku Publicznego, która działa przy Radzie Miejskiej). Niezbędne będą również konsultacje społeczne w tej sprawie. Dopiero tak przepracowany projekt mógłby trafić pod obrady Rady Miejskiej Wrocławia, która ma kompetencje, by prawnie zatwierdzić nowy podział stosowną uchwałą.
– Na tym etapie prac absolutnie nie powinniśmy przesądzać o ostatecznym kształcie nowego podziału – potwierdza Jacek Pluta, zastępca dyrektora Departamentu Spraw Społecznych UM i przewodniczący zespołu ds. reformy.
Tym samym przedwczesne są jakiekolwiek spekulacje na przykład o nazewnictwie nowych osiedli. Zespół ds. reformy jednoznacznie przedstawił to w swoich rekomendacjach. Niewykluczone, że same nazwy będą wyłaniane przez plebiscyty.
Jakie zmiany zaproponowano na tym etapie i skąd pomysł zmiany?
Bez rewolucji, ale z korektą granic. 37 osiedli zamiast 48
Na stole leżało kilka pomysłów. Jednym z nich był system dwustopniowy: z 10 dzielnicami, w ramach których znajdowałyby się mniejsze osiedla. Jeszcze innym – duża redukcja liczby osiedli i stworzenie osiedli dużych, liczących po 40-50 tysięcy mieszkańców.
- Propozycja, którą mamy na obecnym etapie jest kompromisem. Efektem serii rozmów, które miały charakter systemowy, z punktu widzenia Miasta jako całości. Ale też rozmów o szczegółach sytuacji na konkretnych osiedlach – dodaje Jacek Pluta. - Wykładamy na stół wypracowaną w ten sposób rekomendację z pełną świadomością, że choć my już wykonaliśmy pewną pracę, to tak naprawdę dopiero otwiera się dyskusja na ten temat.
Zespół zarekomendował do dalszych prac kompromisowe rozwiązanie: osiedla liczące w większości od 10 tys. do 40 tys. mieszkańców. Przy wyznaczaniu ich granic przyjęto cztery kryteria:
- Dążenie do zagwarantowania większej równowagi potencjału ludnościowego osiedli. Istniejące dysproporcje ludnościowe uznano za najważniejszą słabość obecnego podziału i liczby osiedli.
- Spójność społeczno-przestrzenna. Co oznacza, że układ osiedlowy po zmianach powinien charakteryzować się wyraźnymi/dominującymi stylami zamieszkiwania i wyodrębnionymi funkcjami każdego osiedla. Należy przy tym unikać tworzenia granic osiedli, które uniemożliwiają domknięcie funkcji społeczno-przestrzennych w jego obszarze albo też je dzielą pomiędzy osiedla.
- Dostępność funkcji uznanych za niezbędne do tworzenia odpowiedniej jakości zamieszkiwania (w rozumieniu potencjału lub stanu istniejącego). Przy uwzględnieniu zasobów oraz realizowanych funkcji: edukacyjnych, wychowawczych i opiekuńczych, dostępu do kultury, infrastruktury organizacji czasu wolnego i wypoczynku, dostępu do terenów zielonych oraz rzek i zbiorników wodnych.
- Trwałości granic osiedla – należy dążyć do sytuacji, w której dokonane korekty i zmiany będą odpowiadały wyzwaniom miasta w perspektywie roku 2050.
Te osiedla zmienią granice? Rekomendacje zespołu, lista zaproponowanych zmian
- Ołtaszyn, Wojszyce. Połączenie nowej jednostki w granicach obecnych osiedli. W obręb osiedla włączono również Wrocławski Tor Wyścigów Konnych. Intensywny rozwój zabudowy mieszkaniowej na gruntach powojskowych wzdłuż ulicy Zwycięskiej sprawił, że rejon ten stał się morfologicznie jednym układem funkcjonalnym z zabudową Ołtaszyna. Jednocześnie sama ulica Zwycięska i związane z nią problemy komunikacyjne rezonują znacznie mocniej na dzisiejsze Osiedla Ołtaszyn i Wojszyce, niż Krzyki-Partynice. Nową granicę wyznaczono wzdłuż linii kolejowej - trwałej granicy infrastrukturalnej, oddzielającej zabudowę o dominującym typie jednorodzinnymi od bardziej intensywnego zagospodarowania z ostatnich lat. Szacunkowa liczba mieszkańców: 28 000.
- Brochów, Bieńkowice. Połączenie w granicach obecnych osiedli, celem stworzenia spójnej urbanistycznie jednostki o podobnym stylu zamieszkiwania i większym potencjale ludnościowym. Szacunkowa liczba mieszkańców: 12 300.
- Księże. Granica osiedla przesunięta do AWW - nowej, czytelnej granicy infrastrukturalnej. Nowy przebieg granicy jest bardziej klarowny od dotychczasowego - meandrującego wzdłuż odnóg Oławy, a przyłączane tereny to w przeważającej części niezagospodarowane obszary nadrzeczne. Szacunkowa liczba mieszkańców: 10 000.
- Strachocin, Swojczyce, Wojnów, Kowale. Połączenie dwóch osiedli. Przyłączenie pl. Kromera celem stworzenia bardziej spójnej urbanistycznie jednostki. Szacunkowa liczba mieszkańców: 25 500.
- Zacisze, Zalesie, Szczytniki, Biskupin, Sępolno, Dąbie, Bartoszowice. Połączenie w granicach obecnych osiedli, celem podkreślenia spójnego obszaru pod względem charakteru ładu przestrzennego i stylu zamieszkiwania. Szacunkowa liczba mieszkańców: 28 700.
- Przedmieście Oławskie. Pomniejszenie o plac Społeczny, granica wschodnia na AWW. Z uwagi na plany zabudowy o charakterze kolejnego miejskiego centrum (obszaru centrotwórczego) przyłączenie terenu placu Społecznego do Osiedla Stare Miasto. Szacunkowa liczba mieszkańców: 19 000.
- Karłowice-Różanka. Odłączenie części osiedla z placem Kromera (Toruńska, Łąka Mazurska) i przyłączenie do Kowal (granica osiedli na linii kolejowej).
- Huby (1/2), Tarnogaj. "Stara" część Hub połączona z Tarnogajem, z uwagi na jednolitość morfologiczną zabudowy "starych Hub" z Osiedlem Henrykowskim. Wyraźne zróżnicowanie zabudowy Hub na "starą" śródmiejską/kamieniczną i "nową" blokową/wielkopłytową. Szacunkowa liczba mieszkańców: 37 500.
- Huby (1/2), Gaj. "Nowa" część Hub połączona z Gajem. Szacunkowa liczba mieszkańców: 41 000.
- Krzyki, Klecina, Partynice. Połączenie dwóch osiedli. WTWK Partynice przyłączony do Ołtaszyna/Wojszyc. Szacunkowa liczba mieszkańców: 37 000.
- Stare Miasto. Powiększone o plac Społeczny. Szacunkowa liczba mieszkańców: 14 000.
- Szczepin. Osiedle pomniejszone o międzytorze: Busines Garden Park, które dołączono by do Osiedla Muchobór Mały, na terenie którego znajduje się Wrocławski Park Technologiczny - połączenie terenów przemysłowych już obecnie działających niemalże jako jeden kompleks. Szacunkowa liczba mieszkańców: 30 300.
- Psie Pole, Pawłowice, Zawidawie. Połączenie w granicach obecnych osiedli, celem stworzenia spójnej urbanistycznie jednostki o podobnym stylu zamieszkiwania i większym potencjale ludnościowym. Szacunkowa liczba mieszkańców: 43 400.
- Sołtysowice, Polanowice, Poświętne, Ligota. Połączenie w granicach obecnych osiedli, celem stworzenia spójnej urbanistycznie jednostki o podobnym stylu zamieszkiwania i większym potencjale ludnościowym. Szacunkowa liczba mieszkańców: 16 200.
- Świniary, Lipa Piotrowska, Widawa. Połączenie w granicach obecnych osiedli, Świniary pomniejszone o fragment pól irygacyjnych celem stworzenia spójnej urbanistycznie jednostki o podobnym stylu zamieszkiwania i większym potencjale ludnościowym. Szacunkowa liczba mieszkańców: 11 700.
- Osobowice, Rędzin. Scalenie całego obszaru cennego przyrodniczo - pól irygacyjnych (być może przyszłego rezerwatu) w ramach jednego osiedla. Szacunkowa liczba mieszkańców: 3 500.
- Stabłowice. W ramach podziału Leśnicy do jej historycznych granic wyodrębnienie nowego osiedla o jednorodnej funkcji społeczno-przestrzennej. Szacunkowa liczba mieszkańców: 20 000.
- Pracze Odrzańskie, Maślice. Połączenie obecnych osiedli celem stworzenia spójnej urbanistycznie jednostki o podobnym stylu zamieszkiwania i większym potencjale ludnościowym wraz z korektą granic związaną z powstaniem w ostatnich latach nowych granic infrastrukturalnych (np. AOW) oraz podziałem Osiedla Leśnica. Szacunkowa liczba mieszkańców: 37 000.
- Złotniki, Żerniki. W ramach podziału Leśnicy do jej historycznych granic wyodrębnienie nowego osiedla o jednorodnej funkcji społeczno-przestrzennej. Szacunkowa liczba mieszkańców: 17 900.
- Leśnica. Przywrócenie do granic "historycznych" z wyłączeniem osiedla Ratyń. Granica pomiędzy osiedlami Leśnica i Pracze Odrzańskie ustanowiona jest na rzece Bystrzycy, nie na linii kolejowej. Szacunkowa liczba mieszkańców: 15 600.
- Jerzmanowo, Jarnołtów, Strachowice, Osiniec, Ratyń. Ratyń, jako układ urbanistyczny o charakterze społeczno-przestrzennym, jest bardziej zbliżony do sąsiedniego osiedla Jerzmanowo, Jarnołtów, Strachowice, Osiniec, co stanowi przesłankę dla włączenia Ratynia do tej jednostki. Szacunkowa liczba mieszkańców: 4300.
- Nowy Dwór, Muchobór Mały. Połączenie w granicach osiedli oraz przesunięcie granic do AOW celem stworzenia spójnego pod względem funkcjonalno-urbanistycznym układu. Szacunkowa liczba mieszkańców: 29 500.
- Kuźniki, Gądów. Połączenie w granicach osiedli oraz przesunięcie granicy do AOW celem podkreślenia spójnego obszaru pod względem charakteru ładu przestrzennego i stylu zamieszkiwania. Szacunkowa liczba mieszkańców: 34 000.
- Pilczyce, Kozanów. Korekta granicy na wysokości Ośrodka dla Dzieci Niewidomych, ul. Dworska. Szacunkowa liczba mieszkańców: 20 000.
- Popowice Płn., Popowice Płd. Zespolenie Popowic Płn. i Poł. celem podkreślenia spójnego obszaru pod względem charakteru ładu przestrzennego i stylu zamieszkiwania. Szacunkowa liczba mieszkańców: 22 100.
Reforma osiedlowa we Wrocławiu
Obecne wrocławskie osiedla powstały w 1991 roku, na bazie lokalnych komitetów Solidarności. Tych było 47 i tyle samo utworzono osiedli (później wyodrębniono jeszcze jedno, 48.). Przez ponad 30 lat miasto zmieniło się jednak nie do poznania. Między innymi pod względem liczby mieszkańców. Na niektórych osiedlach mieszka dziś po kilkadziesiąt tysięcy osób, na innych… kilkuset. By głos każdego z osiedli miał podobną moc, różnice te nie powinny być takie duże. To jedna z przesłanek stojących za proponowaną reformą.
Od 2019 roku we Wrocławiu pracuje Zespół ds. reformy jednostek pomocniczych (czyli osiedli). Składa się z przedstawicieli rad osiedlowych, radnych miejskich oraz urzędników. Efektem jego prac jest m.in. Fundusz Osiedlowy. To pula środków gwarantowanych dla każdego z osiedli, przydzielanych co 2 lata. Rady Osiedli mogą przeznaczać je na drobne inwestycje na swoim terenie. To, ile pieniędzy otrzymuje osiedle, wyliczane jest na podstawie specjalnego algorytmu, uwzględniającego liczbę lokali mieszkalnych oraz powierzchnię osiedla. (Najmniejsze osiedla dostają więc najmniej pieniędzy, te z większą liczbą mieszkańców dysponują większymi kwotami.)
Kolejnym etapem prac zespołu, stała się właśnie korekta podziału administracyjnego. Jeśli Rada Miejska Wrocławia przychyli się do proponowanych rozwiązań, to nowy podział osiedlowy powinien zostać wprowadzony przed wyborami do rad osiedli, zaplanowanymi na 2026 rok.
Nim to nastąpi, potrzebne będą oczywiście konsultacje społeczne i debata nad granicami osiedli. A także – debata nad ich nowymi nazwami. Wszystko to może wydarzyć się w 2025 roku. Choć nie jest przesądzone. Decyzja czy nadać sprawie dalszy bieg należy do prezydenta oraz do Rady Miejskiej Wrocławia.
Pewne są za to zmiany organizacyjne. Mniej spektakularne, ale praktyczne. W 2025 roku w Urzędzie Miejskim Wrocławia pojawić się mają nowi pracownicy, roboczo nazywani menadżerami osiedli – urzędnicy usprawniający nadawanie biegu rozmaitym osiedlowych sprawom. Taki człowiek nawigowałby sprawy zgłaszane przez Radę Osiedla do odpowiednich jednostek miejskich, przyspieszając ich rozpatrzenie, ułatwiał monitorowanie postępu prac. Współpracowałby z Przewodniczącymi Zarządu kilku osiedli. Przewidziano 8 takich etatów do obsługi rad osiedlowych. Rekrutacja jest już w toku.
Jak zapowiada Jacek Pluta, zastępca dyrektora Departamentu Spraw Społecznych, w dalszej przyszłości powinny pojawić się też nowe narzędzia informatyczne. Tak by każdy radny osiedlowy miał dostęp do informacji o uchwałach, ich dalszym procedowaniu czy etapie realizacji. Miasto chciałoby się tutaj wzorować na narzędziach, z jakich korzystają radni miejscy. Podobne rozwiązanie dla swoich rad osiedlowych wprowadził w ostatnich latach Poznań.
