Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Ostrzyca jak Fudżijama
Najwyższe wzniesienie Pogórza Kaczawskiego (501 m n.p.m.) nazywane jest „śląską Fudżijamą” – sylwetką przypomina bowiem japoński wulkan Fudżi. To jeden z młodszych wygasłych wulkanów na Dolnym Śląsku. Ma „zaledwie” około 20 milionów lat.
Na szczyt prowadzi szlak z bazaltowych schodów.
Rozciąga się stąd piękny widok, a przy dobrej pogodzie można zobaczyć Karkonosze.
Widoki z Ostrzycy
Możemy tu dojść m.in. żółtym szlakiem z parkingu leśnego w Proboszczowie (to najczęściej polecana trasa), albo – wybierając nieco dłuższą wędrówkę, również żółtym szlakiem ale z drugiej strony – z Twardocic. Jeśli lubicie odkrywać nieopowiedziane historie, koniecznie do nich zajrzyjcie.
Zapomniany śląski kult religijny
Legenda głosi, że któregoś dnia diabeł pozbierał najgorszych heretyków ze Śląska do worka i niósł ich do piekła. Przelatując nad Ostrzycą, zahaczył o jej czubek. Worek się rozerwał, a uwolnieni schwenkweldyści (wyznawcy doktryny Caspara Schwenkfelda) rozsypali się po całej okolicy.
Jak w każdej legendzie, tak i w tej tkwi ziarno prawdy. Schwenkfeldyści byli miejscowym, dolnośląskim odłamem protestantyzmu. Uznawali tylko chrzest w wieku dorosłym (by był świadomym aktem) i odmawiali służby wojskowej. Mówili, że materialny kościół nie ma żadnego znaczenia, liczy się tylko ten duchowy.
Kwestionowali też przemienienie wina w krew i hostii w ciało – uznając, że jest to przemiana tylko symboliczna i duchowa. Byli za te poglądy prześladowani, a Twardocice stały się ich ostatnią śląską enklawą. Potomkowie schwenkfeldystów z Dolnego Śląska żyją obecnie w Stanach Zjednoczonych, gdzie wielu było zmuszonych uciekać. W Twardocicach do dziś traficie jednak na ich ślady. Ale… poszperajcie sami.
Czerwone Organy Wielisławskie
Niedaleko Ostrzycy znajdziecie Organy Wielisławskie.
12 kilometrów od Ostrzycy położona jest góra Wielisławka (371 m n.p.m.). U jej stóp znajdują się Organy Wielisławskie. To niemal osiemdziesięciometrowe urwisko skalne jest jednym z najbardziej znanych stanowisk geologicznych w regionie.
Przypominające organy formy skalne można zobaczyć także w innych zakątkach Krainy Wygasłych Wulkanów. Niemal wszystkie są jednak bazaltowe. Organy Wielisławskie są riolitami, stąd ich wyjątkowy w skali kraju, czerwonawy kolor. Można zatrzymać się przy nich na postój (są miejsca parkingowe, wiata, miejsce na ognisko).
Na szczyt Wielisławki wiedzie ścieżka geologiczno-przyrodnicza. Dystans wynosi 3,1 kilometra, a pokonanie trasy zajmuje około godziny. Na szczycie znajdziecie m.in. fragmenty kamiennych murów. To pozostałości średniowiecznego zamku. Nie wiadomo kto go wzniósł, ani kiedy. Wiadomo, że w XV wieku po wojnach husyckich stał się siedzibą raubritterów (rycerzy-rabusi). W tym samym stuleciu został też zniszczony.
Z Wielisławką wiążą się także opowieści o skarbach. Góra podziurawiona jest sztolniami z XVI-XVIII wieku. Wymieniana bywa jako jedno z możliwych miejsc ukrycia tzw. złota Wrocławia. Czy są tu jakieś skarby? Nie wiemy. Ale jeśli wybieracie się tutaj z małymi dziećmi lub z czworonogiem, przypilnujcie by nie wchodziły do sztolni.
U podnóża góry znajduje się także odrestaurowany XIX-wieczny młyn, z małą elektrownią wodną. W jego wnętrzach w 2015 roku urządzono pensjonat i restaurację.
Winnica na stoku wulkanu
Cztery kilometry na zachód od Wielisławia leży wieś Sokołowiec. A w niej… jedyna w Polsce winnica, położona na stoku wulkanu. Gospodarze osiedli tu w 2006 roku i zaadaptowali starą zagrodę na agroturystykę. Na wulkanicznym stoku zasadzili winorośl. Jeśli macie ochotę na zwiedzanie i degustację, musicie sobie jednak zarezerwować termin.
To zresztą nie jedyne takie miejsce na Pogórzu Kaczawskim. W Uniejowicach koło zamku Grodziec od 2012 roku znajduje się winnica Kindler. Tutejsze gleby, dzięki pradziejowej aktywności wulkanów, są bogate w minerały, co podobno dobrze robi uprawom winorośli.
Światowy Geopark UNESCO
27 marca 2024 Kraina Wygasłych Wulkanów otrzymała tytuł Światowego Geoparku UNESCO. Dołączyła tym samym do Światowej Sieci Geoparków (GGN).
- Geopark obejmuje charakterystyczne pozostałości paleozoicznych i kenozoicznych wulkanów i strumieni lawy, głównie z oligocenu i miocenu (ok. 35-15 milionów lat temu), z imponującymi przykładami łączenia kolumnowego. Góra Ostrzyca, ze stożkową bazaltową szyją, jest najbardziej rozpoznawalnym punktem orientacyjnym tego obszaru - informuje na swojej stronie UNESCO.
To duża nobilitacja dla regionu i impuls dla turystyki.
Zwiedzając Krainę, możecie dokumentować zdobywanie kolejnych wulkanów w Paszporcie Odkrywcy. Każde dziecko może go dostać za darmo w Sudeckiej Zagrodzie Edukacyjnej w Dobkowie, jest także dostępny w pensjonatach i w restauracjach.
Wycieczkę w te strony zacznijcie najlepiej od strony internetowej Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów. Lokalna społeczność prezentuje na niej mnóstwo ciekawych miejsc.
