Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Przebudowa ulicy Pomorskiej i zachodniej strony placu Staszica rozpoczęła się na przełomie sierpnia i września ubiegłego roku. Kilka dni temu na terenie tej ważnej inwestycji komunikacyjnej pojawiło kilkaset metrów nowego torowiska, o czym poinformowali pracownicy spółki Wrocławskie Inwestycje.
– Najbardziej zaawansowane są prace na odcinku od ulicy Henryka Brodatego do Kaszubskiej, gdzie tory mamy już zamontowane. Stoi część nowych słupów trakcyjnych – przekazuje Krzysztof Świercz z WI. – Rozpoczynają się tam prace drogowe, a niebawem zaczniemy rozbiórkę chodników i organizację przejścia tymczasowego. Przygotowujemy także podbudowę pod torowisko na placu Staszica na wysokości parku – wymienia.
Plan jest taki, żeby z torowiskiem zdążyć przed listopadem, tak aby wrocławianie mogli tramwajami dojechać przez Staszica na cmentarz Osobowicki na Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny. Jest szansa, że się uda, ponieważ prace przebiegają zgodnie z harmonogramem.
Niespodzianki-niewypały i wiekowe sieci
Oczywiście, kiedy kopie się w ziemi, zdarzają się rzeczy nieprzewidywalne. Na terenie przebudowy wykonawcy (z poznańskiej spółki Torpol) natrafili na trzy niewybuchy, w tym w ubiegłym tygodniu na 250-kilogramową niemiecką bombę lotniczą z czasów drugiej wojny światowej. – Mamy nadzieję, że więcej nie znajdziemy, bo większość terenu jest przekopana – mówi Krzysztof Świercz.
W ziemi zakopane są stare sieci, w tym ponad stuletnie wodociągi. Dodatkową komplikacją we Wrocławiu jest to, że niektóre rury leżą gdzie indziej, niż wskazują mapy. Przebudowy takie jak te rządzą się poniekąd prawem niespodzianki. Na szczęście prace ziemne, wykonywane na całym remontowanym odcinku Pomorskiej i Staszica, systematycznie posuwają się do przodu. – Najważniejsze z nich są w dużej mierze zakończone. Wychodzimy z ziemi i grzebania w sieciach, więc postępy będą coraz wyraźniej widoczne, ale pamiętajmy, że to długa inwestycja, która nie jest jeszcze na półmetku – przypomina Krzysztof Świercz.
Jeden fragment jest niezrobiony – w okolicach skrzyżowania Pomorskiej z placem Strzeleckim i ulicą Św. Wincentego – ponieważ tamtędy musi być utrzymywany ruch drogowy.
Pomorska i jej przedłużenie w postaci placu Staszica oprócz torowiska i sieci podziemnych będzie miała nową jezdnię, chodniki, drogi rowerowe i oświetlenie. Ulice zazielenią się od roślin, w tym drzew. Wszystko powinno być gotowe i przejezdne na początku drugiego kwartału 2024 roku. Inwestycja kosztuje ponad 66 milionów złotych. Jest dofinansowana z Polskiego Ładu.
Dworzec wąskotorówki i stare szyny
Nie tylko wrocławianie z Nadodrze wiedzą, że przy Staszica jest dworzec kolejki wąskotorowej oraz stare szyny. Widać je na przykład na wysokości kamienicy pod adresem plac Staszica 14. Wykonawca postara się zachować ich części i wyeksponować gdzieś przy zabytkowym dworcu.
Budynek dworca kolejki wąskotorowej na Przedmieściu Odrzańskim powstał w 1898 roku na konstrukcji drewnianej, szkieletowej. Zaprojektował go architekt miejski Karl Klimm.
Dworzec początkowo stanowił stację lokalnej linii kolejowej Wrocław – Trzebnica – Prusice. Kolejka dowoziła okoliczną ludność do pracy, szkół, kurortów, i sanktuarium św. Jadwigi w Trzebnicy. Linia służyła także do przewozu towarów, przesyłek pocztowych, surowców i płodów rolnych
Bieg torów rozpoczynał się na obecnym placu Staszica, gdzie miał jeden wspólny tor z tramwajem (ślady po tym wciąż są widoczne). Dalej tory poprowadzono ulicą Reymonta na obecny most Osobowicki w kierunku Karłowic na ulicę Na Polance.
Podczas pierwszej wojny światowej kolejka funkcjonowała bez zakłóceń. Większy wpływ na jej eksploatację wywarły działania wojenne z okresu Festung Breslau. Po zakończeniu drugiej wojny w 1945 roku linia znalazła się pod nadzorem Dyrekcji Okręgowej Kolei Państwowych we Wrocławiu.
Dokąd latał Trzebniczanin?
Latający Trzebniczanin obsługiwał trasę Wrocław – Trzebnica – Żmigród i Milicz do roku 1951. Ruch na odcinku Wrocław – Trzebnica wyłączono w 1967 roku, a w kolejnych latach sukcesywnie zamykano pozostałe odcinki. Ostatecznie całą trasę zamknięto w 1991 roku.
W latach sześćdziesiątych budynek dworcowy służył jako magazyn. następnie korzystał z niego Rzemieślniczy Dom Towarowy. Do rejestru zabytków wpisany w 1979 roku. W 1983 roku przekazany na dom katechetyczny parafii Świętego Bonifacego.
Zabytkowy obiekt wyremontowano w roku 1986 i dobudowano do niego nowy. Projekt architektoniczny dobudówki, utrzymanej w stylu dworca, wykonali państwo Kononowiczowie, natomiast projekt konstrukcyjny opracował Wojciech Święcicki.
Do dziś zachowały się elementy oryginalne np. więźba dachowa czy drewniana konstrukcja szkieletowa i nawierzchnia peronu. W XXI wieku podjęto działania na rzecz częściowego odtworzenia pierwotnego charakteru zabytku. Autorem rekonstrukcji jest zespół architektów Bartosza Żmudy. Wymieniono pokrycie dachu, okna, wstawiono kopię zegara itd.
W 2016 roku przeprowadzono rewitalizację peronu i torowiska. Na peronie znajduje się zabytkowy parowóz wąskotorowy z wagonem towarowym. Eksponat jest własnością Muzeum Ziemi Pałuckiej w Żninie.
Źródło: tablice informacyjne
