Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Perseidy i Noc Spadających Gwiazd to najbardziej kosmiczne, wyczekiwane latem atrakcje na niebie. I to nie tylko przez fanów astronomii. W kwietniu mogliśmy obserwować Lirydy, ale letni rój meteorów wygląda dużo bardziej spektakularnie. O czym właściwie mowa?
Co to są Perseidy?
Perseidy to jeden z najbardziej znanych i regularnych rojów meteorów, którego orbita przecina się co roku z ziemską między 17 lipca a 24 sierpnia.
"Rój ten tak naprawdę aktywny jest już nawet od początków lipca, jednak przez bardzo długi czas daje mniej niż 10 meteorów na godzinę, co niewiele różni się od tempa, w jakim pojawiają się na niebie meteory losowe. Z początkiem sierpnia jego aktywność rośnie już do poziomu 20 meteorów na godzinę, ale zwykle przez dwie doby w okolicach 11 sierpnia staje się jednym z najbardziej efektownych rojów w ciągu roku, dając nam zwykle ponad 60 meteorów w ciągu godziny".Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego na Facebooku
Czasem przez kilka godzin pojawia się nawet do 200 meteorów na godzinę. W 1990 roku w maksimum pojawiło się aż 500 meteorów na godzinę.
Skąd nazwa Perseidy?
Nazwa pochodzi od miejsca na niebie, gdzie znajduje się radiant (niewielki obszar lub punkt na sferze niebieskiej, w którym przecinają się przedłużone wstecz pozorne drogi meteorów z danego roju), w tym przypadku mowa o gwiazdozbiorze Perseusza. Spadające gwiazdy czasem nazywane są także „łzami św. Wawrzyńca”, co wiąże się z datą jego domniemanej męczeńskiej śmierci - 10 sierpnia.
Co ciekawe, Perseidy były już obserwowane około 2000 lat temu, a pierwsze informacje o tym zjawisku pochodzą z Dalekiego Wschodu.
Skąd się biorą spadające gwiazdy?
Rój meteorów związany jest z kometą 109P/Swift-Tuttle. Zjawisko świetlne (spadające gwiazdy) zachodzi w górnych partiach atmosfery, na skutek przelotu przez nią z dużą prędkością - nawet do 72 km/s - drobin materii.
Jak wyjaśnia na swoim Facebooku Instytut Astronomiczny UWr, znakomita większość drobin tworzących Perseidy ma rozmiary ledwie 1-2 mm. Mimo że są niewielkie, wywołują wyraźny, jasny błysk na niebie i zostawiają ślady, zwane bolidami.
- Lecąc z ogromną prędkością, na skutek tarcia o atmosferę rozgrzewają się one do dużych temperatur, co powoduje jonizację gazów na trasie przelotu - zaczynają one wtedy świecić. I to właśnie widzimy z Ziemi jako krótki, podłużny błysk przecinający nocne niebo. Potocznie nazywamy to zjawisko spadającymi gwiazdami - tłumaczył Karol Wójcicki, popularyzator astronomii na swoim profilu facebookowym "Z głową w gwiazdach".
Kiedy wypada noc spadających gwiazd 2024?
Tak jak już wspomnieliśmy, Perseidy są widoczne na niebie już teraz. Jednak największą aktywność osiągną w nocy z 12 sierpnia na 13 sierpnia, czyli z poniedziałku na wtorek. To wtedy będzie można podziwiać na niebie gwiaździsty spektakl.
Kiedy i gdzie najlepiej obserwować Perseidy?
W nocy z 12 na 13 sierpnia Księżyc będzie w pierwszej kwadrze, oświetlony w połowie. Najlepszy czas na obserwację zacznie się około północy i potrwa do świtu. Najwięcej Perseid pojawi się tuż przed świtem.
- Największe prawdopodobieństwo ładnych, jasnych zjawisk jest w drugiej części nocy, kiedy to gwiazdozbiór Perseusza, czyli miejsce, skąd wydają się wylatywać te meteory, jest wysoko nad horyzontem, w północno wschodniej części nieboskłonu – mówił w rozmowie z nami prof. Paweł Rudawy z Instytutu Astronomicznego Uniwersytetu Wrocławskiego.
Do obserwacji nieba nie potrzeba specjalistycznych sprzętów. Jeżeli tylko pogoda dopisze i niebo będzie bezchmurne, gołym okiem zobaczymy spadające gwiazdy. Najlepiej wyjechać gdzieś poza miasto albo wybrać się na wycieczkę w zaciemnione miejsce, z dala od świateł lamp i latarni. Na rozświeconym światłem miejskim niebie Perseidy wyglądają o wiele mniej wyraźnie.
Noc Perseidów we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku. Wspólna obserwacja nieba
Co roku, w wielu miejscach w Polsce i na świecie organizowane są imprezy i pikniki związane ze wspólną obserwacją spadających gwiazd. W tym roku taka akcja odbędzie się np. 3 sierpnia w Stacji Turystycznej Orle (godz. 20.45).
Na wspólną obserwację nieba można się też wybrać do beach baru HotSpot przy ul. Wejherowskiej 34 we Wrocławiu w nocy z 12 n 13 sierpnia. Początek o godz. 21.00. Organizatorzy zapowiadają, że specjalnie na tę okazję zostaną zgaszone światła, a do dyspozycji gości będzie teleskop.
Wspólne oglądanie Perseidów organizuje również ZaZoo beach bar przy Wybrzeżu Wyspiańskiego.
Na "Noc Perseidów - Noc spadających gwiazd" zaprasza też Centrum Turystyczno-Rekreacyjne Dobra Widawa w Stradomii Wierzchniej, w gminie Syców na Dolnym Śląsku.
Kiedy pełnia Księżyca w sierpniu?
Jeśli jesteście gdzieś na wakacjach, w pięknych okolicznościach przyrody, i zastanawiacie się, kiedy będzie można podziwiać pełnię Księżyca, to podpowiadamy:
- 19 sierpnia - wówczas na nocnym niebie pojawi się Zbożowy Księżyc.
źródło: Perseids, NASA
