Skąd pomysł takiej wystawy?
Jednym ze wspólnych doświadczeń większości obywateli PRL, obok kolejek przed sklepem mięsnym, wody z saturatora i „Dziennika Telewizyjnego”, była podróż Ogórkiem, czyli autobusem Jelcz 043. Produkowany w latach 1959-1986 na licencji czechosłowackiej pojazd był w tamtym czasie nieodłącznym elementem polskich szos i ulic miast.Organizatorzy wydarzenia
Ogórki wraz ze swoim rodzeństwem - miejskimi 272 MEX, AP-02 i 021 oraz turystycznymi 014 i 015 LUX - były wszędzie: w miastach, na wsi, na trasach turystycznych. Woziły pracowników do fabryk, dzieci do szkoły i na kolonie, turystów na wycieczki po Polsce i do krajów socjalistycznych.
Zobacz zdjęcia, które udostępniło nam Centrum Historii Zajezdnia.
Czterdziestolatek po przejściach
Jeden z takich autobusów – Ogórek zmontowany w Jelczańskich Zakładach Samochodowych w 1984 roku (a więc ćwierć wieku po uruchomieniu produkcji) – jest własnością Centrum Historii Zajezdnia i w tym roku hucznie obchodził swoje 40 urodziny.
Przez lata stał w zajezdni przy ul. Grabiszyńskiej.
– Był wrakiem i dawcą części dla innych autobusów. Nie miał silnika i wielu elementów, jego karoseria była zardzewiała. Do końca nie było wiadomo, kto jest właścicielem tego pojazdu – mówił podczas 40-urodzin Ogórka dr Andrzej Jerie, dyrektor Centrum Historii Zajezdnia, które zdecydowało się przygarnąć pojazd i zaopiekować się nim.
Wyremontowany pojazd można podziwiać podczas różnych wydarzeń przy CH Zajezdnia (Ba! Można nawet go wynająć), natomiast wystawę „Czterdzieste urodziny Ogórka”, wspólne przedsięwzięcie Centrum Historii Zajezdnia i Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, można teraz oglądać w Ossolineum (wcześniej była w CH Zajezdnia, a potem na ul. Oławskiej).
Dlaczego warto wybrać się na wystawę i do kiedy można to zrobić?
Dziś (20 sierpnia) o godz. 14 odbędzie się wernisaż, jednak wystawę na dziedzińcu Ossolineum przy ul. Szewskiej 37 będzie można oglądać do 8 września 2024 roku.
Autorem wystawy jest dr Piotr Sroka. Można się z niej dowiedzieć m.in. tego, jak wyglądała sieć połączeń autobusowych w przedwojennej Polsce, zobaczyć, że pierwsze powojenne PKS-y nie miały wiele wspólnego z autobusami, a także poznać pierwowzór Ogórka, czyli czeską Škodę 706 RTO.
Dzięki 16 planszom można też poznać historię Ogórków miejskich i turystycznych, a nawet wrocławskiego Fredrusia, czyli autobusu z otwartym nadwoziem, zbudowanego specjalnie dla Towarzystwa Miłośników Wrocławia przez pracowników MPK.
Jest tu także mowa o tym, jak 6 sierpnia 1980 roku dwa Ogórki wrocławskiego MPK zablokowały bramę Zajezdni nr VII przy ul. Grabiszyńskiej, dając w ten sposób sygnał do rozpoczęcia strajku solidarnościowego z walczącymi od prawie dwóch tygodni o swoje prawa robotnikami Wybrzeża.
