W mieszkaniu wspomaganym, które powstało na wrocławskim Kozanowie – blisko zieleni i tras ciągnących się wzdłuż wałów – mieszka w tej chwili siedem osób. Każda z nich ma znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności. Wszystkie pracują lub zaczną pracować lada chwila.
Cel: samodzielność
Założenie jest takie, że o swój nowy dom i własne codzienne sprawy – zakupy, przygotowywanie posiłków, pranie, sprzątanie, zarządzanie finansami i czasem, rozwiązywanie konfliktów, załatwianie spraw finansowych etc. – mieszkańcy będą dbać samodzielnie. Muszą się jednak tego wszystkiego nauczyć.
Pomogą im w tym koordynatorzy, psycholog oraz trenerki samodzielności, które przychodzą tu na kilka godzin dziennie. Ich zadaniem jest pomaganie, ale nie wyręczanie, dlatego w kuchni wisi grafik – dzięki niemu każdy mieszkaniec wie, kiedy jest jego dyżur. Niektóre rzeczy robią wspólnie, np. w Tłusty Czwartek z pomocą jednej z asystentek smażyli faworki.
Jeszcze tylko telewizor i internet
Mieszkanie wspomagane ma ponad 135 m kw powierzchni, sześć pokoi (w tym dwa dwuosobowe) i dwie łazienki, w tym jedną z dostosowaniem do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Powstało z połączenia dwóch mniejszych. W jednej części mieszka czterech mężczyzn, w drugiej trzy kobiety.
Lokatorzy mogą też korzystać także ze wspólnych części, w tym dużej kuchni i przytulnego salonu z wyjściem na balkon. Mieszkanie jest ładnie urządzone i wykończone kojącymi naturalnymi barwami.
Kasia wprowadziła się tu w ostatni weekend i zamieszkała w pokoju z koleżanką, Anią. – Jeszcze się nie zastanawiałam, jak się tu urządzę, ale pewnie powieszę sobie nad łóżkiem jakieś ładne zdjęcie – mówi.
Inni mieszkańcy też są zadowoleni i oprowadzają po mieszkaniu z nieskrywaną dumą. Czekają jeszcze tylko na telewizor i internet.
Efekt współpracy MOPS i Stowarzyszenia „Ostoja”
Mieszkanie powstało dzięki współpracy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz Stowarzyszenia „Ostoja” na Rzecz Osób z Niepełnosprawnościami.
Na to samo stawia MOPS.
– Zależy nam na tym, by wszyscy mieszkańcy Wrocławia, także ci, którzy mają problemy ze zdrowiem lub napotkali na inne przeszkody, np. doświadczyli przemocy albo znaleźli się w kryzysie bezdomności, mogli przy odrobinie wsparcia samodzielnie funkcjonować w takim zakresie, w jakim jest to możliwe - mówi dyrektor MOPS, Andrzej Mańkowski. – Jeszcze 20 lat temu znaleźliby się pewnie w Ośrodku Pomocy Społecznej. Dziś, dzięki najróżniejszym formom wsparcia, mogą cieszyć się pełnią życia.
Ekspresowe tempo, imponujący rezultat
Koszt przygotowania i prowadzenia mieszkania w 2024 roku to blisko pół miliona złotych. Finansowanie zapewnił MOPS. Pomoc jest udzielana w oparciu o kontrakt mieszkaniowy, ustalany między ośrodkiem, stowarzyszeniem, a mieszkańcem i zawierającym podstawowe założenia m.in. czas korzystania z pomocy, zobowiązania, uprawnienia etc.
Wstępny remont mieszkania wspomaganego zrobił MOPS, o jego wystrój i klimat zadbali pracownicy „Ostoi”. Choć mieszkanie powstawało w ekspresowym tempie (w miesiąc!), efekt jest imponujący, co można zobaczyć na zdjęciach w naszej galerii.
Inne mieszkania ze wsparciem
Mieszkanie na Kozanowie to pierwsze mieszkanie wspomagane we Wrocławiu, jednak projektów mieszkaniowych, w których mieszkańcy otrzymują wsparcie jest we Wrocławiu znacznie więcej.
– Do tej pory dysponowaliśmy 87 lokalami, w których jest 247 miejsc (teraz jest to 88 lokali z 254 miejscami). Realizujemy w nich projekty dla osób wychodzących z bezdomności, dorastających wychowanków pieczy zastępczej, osób LGBT+ doświadczających wykluczenia osób niesamodzielnych czy seniorów – informuje MOPS.
Część z nich to dostosowane lokale, ale w ponad połowie z nich mieszkańcy korzystają z usług asystentów, opiekunów lub innych specjalistów. W swojej strukturze MOPS ma także Pensjonat dla Osób Starszych i z Niepełnosprawnościami, w którym w około setce samodzielnych mieszkań żyją mieszkańcy potrzebujący tylko niewielkiego wsparcia.
Kto i na jakich zasadach może skorzystać z takiej formy pomocy?
Zgodnie z przepisami mieszkanie treningowe lub wspomagane w pierwszej kolejności przysługuje osobom z zaburzeniami psychicznymi, w kryzysie bezdomności, opuszczającym pieczę zastępczą, ośrodki wychowawcze, zakłady poprawcze lub schroniska dla nieletnich oraz w niektórych przypadkach cudzoziemcom. W mieszkaniach wspomaganych pomoc powinny uzyskać przede wszystkim osoby z niepełnosprawnościami, w tym fizycznymi, zaburzeniami psychicznymi, a także osoby w podeszłym wieku i przewlekle chore.
Wsparcie jest udzielane na określony czas, jednak w niektórych przypadkach może zostać przyznane na stałe. Podstawą przyznania mieszkania jest decyzja administracyjna, która może zostać wydana dopiero po dokonaniu ustaleń między podmiotem kierującym (MOPS), podmiotem prowadzącym (aktualnie jest to „Ostoja”) oraz przyszłym mieszkańcem. Te ustalenia nazywane są „kontraktem mieszkaniowym”.
Inne formy wsparcia osób z niepełnosprawnościami w MOPS
MOPS prowadzi także inne formy wsparcia osób niesamodzielnych i z niepełnosprawnościami, w tym:
- Usługi opiekuńcze (w tym specjalistyczne) – w 2023 roku MOPS zrealizował w sumie blisko 850 tysięcy godzin usług, których koszt wyniósł ponad 30 milionów złotych
- Asystentura osób z niepełnosprawnościami i opieka wytchnieniowa – w 2023 MOPS zrealizował ponad 30 tysięcy godzin obu tych usług. Wartość pomocy to ponad 2 miliony złotych
- Środowiskowe Domy Samopomocy i Warsztaty Terapii Zajęciowej – w 2023 roku MOPS prowadził w sumie 12 takich placówek a ich koszt to ok 9 milionów złotych
- Rehabilitacja społeczna osób z niepełnosprawnościami (w tym rozmaite dofinansowania) kosztowała 16,5 miliona złotych (środki uzyskane z PFRON i w ramach programu Aktywny Samorząd)
- Projekt Przyjazny dostęp – MOPS, czyli autorski projekt MOPS zwiększający dostępność jego budynków dla osób z niepełnosprawnościami, między innymi poprzez likwidację barier architektonicznych czy montaż pętli indukcyjnych.
