Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Kaplica biskupa, szwagra cesarzowej
Von Erlach to prawdziwa gwiazda wśród austriackich architektów – zgarniał najważniejsze zlecenia – to on projektował słynny Pałac Schonbrunn, którym austriacki cesarz chciał zakasować pałac w Wersalu. Jego dziełem jest też wiedeński kościół św. Karola Boromeusza.
Mając tak wspaniałe koneksje Franciszek Ludwik biskupem wrocławskim został mając zaledwie 19 lat. Jednocześnie pełnił godność elektora, czyli był jednym z kilku austriackich arystokratów, którzy mieli prawo wybierać cesarza i arcybiskupa Trewiru. Był także, uwaga, uwaga! Wielkim Mistrzem zakonu krzyżackiego oraz sprawował funkcję arcykanclerza Rzeszy Niemieckiej.
Biskup Franciszek był wielkim czcicielem Najświętszego Sakramentu – dlatego jego kaplica grobowa ma takie właśnie wezwanie. Rzeźby dla miejsca wiecznego spoczynku biskupa wykonał sam Ferdynand Maksymilian Brokoff, najsłynniejszy czeski barokowy rzeźbiarz, freski są dziełem Carlo Carlone, specjalisty z Italii, we wnętrzu zawisły też dwa wspaniałe obrazy olejne flamandzkiego malarza, Johana Franza de Backera. Był znakomitym gospodarzem, zatem stać go było na to, aby zapłacić za miejsce swego spoczynku 200 000 reńskich guldenów.
Kaplica zaprojektowana przez gwiazdę architektury
Biskup odebrał staranne wykształcenie. Był znakomitym teologiem, nie ma wątpliwości, że osobiście opracowywał program ikonograficzny swojej kaplicy grobowej. Budowla powstała w latach 1716-1724, biskup zmarł w roku 1732, zatem nie tylko zadbał o każdy szczegół, ale też musiał niejednokrotnie bywać na miejscu swego ostatniego spoczynku już po jego ukończeniu.
Kaplica ma czworo drzwi. Tylko jedne z nich są prawdziwe – pozostałe to jedynie dekoracja dla zachowania ścisłej symetrii wnętrza. Wszystkie z nich wieńczą tak zwane supraporty, czyli rzeźbione kompozycje. Jest to kaplica grobowa, więc rzeźby ukazują kres ludzkiej wędrówki na tym świecie – Cztery Rzeczy Ostateczne: w centrum każdej kompozycji umieszczono medaliony ukazujące kolejno Śmierć, Sąd Ostateczny, Piekło i Niebo. Towarzyszą im po dwa putta, będące komentarzem. Na przykład płaskorzeźbie ukazującej męki piekielne towarzyszą dwa rozpaczające bobasy.
Najważniejszym elementem wnętrza jest oczywiście wspaniale dekorowany ołtarz – wszak kaplica nosi wezwanie Najświętszego Sakramentu. Ponad tabernakulum umieszczono wizerunek Arki Przymierza zwieńczonej wyobrażeniem promienistego słońca. Arka Przymierza w tym kontekście jest prefiguracją, czyli zapowiedzią Eucharystii, natomiast słońce symbolizuje Chrystusa, który w Ewangelii został nazwany Wschodzącym Słońcem.
Najwyższy poziom sztuki europejskiej
Po obu stronach umieszczono fenomenalne pod względem artystycznym figury Mojżesza i Aarona. Tu nie ma wątpliwości – to najwyższy poziom sztuki europejskiej. Tematyczny wątek Najświętszego Sakramentu podejmują dwa olejne obrazy de Backera na ścianach bocznych. Naprzeciw „Ostatniej wieczerzy” umieszczono jej zapowiedź - „Ofiarę Melchizedeka”.
Kolejne cztery kompozycje, tym razem malarskie, umieszczone zostały na pendentywach, czyli elementach wspierających kopułę. Zobaczymy tam wizerunki czterech ewangelistów i czterech ojców Kościoła, autorstwa Carlo Carlone.
Malowidła tego artysty wypełniają także kopułę. W niebieskich przestworzach rozgrywa się dramatyczna scena strącenia potępionych aniołów. Skomplikowany wykład, będący apoteozą Eucharystii nasuwa podejrzenie, że potępienie, spadające na zbuntowanych aniołów, może dotyczyć też heretyków sprzeciwiających się naukom Kościoła Katolickiego. Wszak na całym Śląsku trwały gwałtowne spory między protestantami i katolikami.
Wbrew temu, co można sądzić na podstawie wspomnianego malowidła, biskup w swych relacjach z protestantami nastawiony był ugodowo. W roku 1702, na mocy konwencji z Altranstädt, zwrócił im 122 świątynie. Franciszek Ludwig w dziejach biskupstwa wrocławskiego zapisał się znakomicie. Idąc od strony mostu Tumskiego ku katedrze mijamy stojący po lewej stronie imponujący gmach sierocińca dla dzieci szlacheckich, zwany „Orphanotropheum”, ufundowany przez biskupa Franciszka. Zatem tworząc dla siebie wspaniałe miejsce spoczynku, starał się jednocześnie zasłużyć na zbawienie, troszcząc się o innych.
