Raport jest owocem dwuletnich badań zrealizowanych dzięki środkom ze społecznej zbiórki.
– Plan jest odpowiedzią na katastrofalne zniszczenie ekosystemu Odry w 2022 roku, jednak jego zalecenia są też ważne wobec powodzi z 2024 roku. Ważne aby skorzystać z potencjału jaki daje natura, a nie z nią walczyć – argumentują ekolodzy.
Rekomendacje przyrodnicze dla Odry
Przeprowadzone badania pozwoliły sformułować rekomendacje przyrodnicze, które służą odnowieniu ekosystemu Odry. Zdaniem badaczy dla zapewnienia efektywności proponowanych działań szczególnie niezbędne jest ograniczenie presji ze strony zanieczyszczeń, w tym w szczególności zasolonych wód kopalnianych i ścieków (przemysłowych, komunalnych, rolniczych). Wszelkie działania powinny polegać głównie na nieingerowaniu w naturalne procesy odbudowy ekosystemu np. w postaci rezygnacji z budowy kolejnych stopni wodnych, regulacji, umocnień brzegowych.
Działania dla odnowy Odry powinny być uzupełniane o aktywne formy wspierania ekosystemu opisane szczegółowo w treści raportu. Do najistotniejszych działań naprawczych należą:
- przyspieszenie powrotu rodzimych gatunków małży,
- umożliwienie dwukierunkowej migracji ryb poprzez udrożnienie bądź likwidację istniejących barier migracyjnych na Odrze i dopływach, ze szczególnym uwzględnieniem odcinków ujściowych
- przyspieszenie odbudowy populacji ryb poprzez czasowy zakaz połowów komercyjnych na Odrze oraz ograniczenie wędkarstwa poprzez zakaz odławiania ryb w wymiarach tarłowych.
Zdaniem autorów przedstawione w raporcie rekomendowane działania stanowić powinny część szerszego programu renaturyzacji koryta i doliny Odry. Szczególnie istotne jest:
- przywrócenie łączności rzeki z terenami zalewowymi i starorzeczami,
- zwiększenie możliwości okresowych zalewów,
- powstrzymanie erozji dna poniżej Malczyc,
- prowadzenie zrównoważonej gospodarki wodnej.
W ocenie autorów raportu, działania takie służyć będą nie tylko powstrzymaniu zagrożenia ze strony „złotej algi”, ale też ograniczą skutki suszy i powodzi.
To była największa taka katastrofa w Europie
Według raportu Komisji Europejskiej masowa śmierć ryb oraz innych organizmów na Odrze w 2022 roku była największą tego typu katastrofą przyrodniczą w historii zjednoczonej Europy.
– Bez względu na końcową ocenę skali katastrofy nie ma wątpliwości, że w pamiętnym 2022 roku zawiodło państwo. Dlatego właśnie teraz potrzebujemy pilnych ale też trwałych działań dla Odry, nie tylko w aspekcie zniszczenia jej ekosystemu, ale i powodzi – zauważa Radosław Gawlik z Koalicji Ratujmy Rzeki.
– Odra to nie choroba - to jedna z największych rzek w zjednoczonej Europie. Czas uzdrowić naszą rzekę – dodaje Krzysztof Smolnicki z Koalicji Czas na Odrę.
Raport z badań wraz z wnioskami i rekomendacjami działań znaleźć można na tej stronie.
