Przekraczanie granicy bez wizy
Zaświadczenie o korzystaniu przez cudzoziemca z ochrony czasowej miałoby uprawniać (wraz z dokumentem podróży), do wielokrotnego przekraczania granicy bez konieczności uzyskania wizy. Ma to ułatwić uchodźcom pozałatwianie wszystkich spraw.
Pokrycie kosztów zakupu podręczników
Uczniowie szkół podstawowych, którzy są obywatelami Ukrainy a ich pobyt w Polsce został uznany za legalny, mieliby możliwość pokrycia kosztów zakupu podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych.
Obowiązkowe uzyskanie numeru PESEL
Projekt ustawy przewiduje nałożenie na obywateli Ukrainy obowiązku uzyskania numeru PESEL. Do tej pory nie było to wymagane ustawowo.
Uszczelnienie systemu świadczeń socjalnych przed nadużyciami
ZUS oraz wojewodowie i inne organy administracji publicznej mają otrzymać możliwość pozyskiwania z rejestru Straży Granicznej informacji o każdorazowym przekraczaniu przez uchodźców granicy. To rozwiązanie ma na celu wyeliminowanie przypadków nieuprawnionego pobierania świadczeń socjalnych przez osoby, które nie znajdują się już na terytorium Polski.
Częściowa odpłatność za pobyt w punktach zakwaterowania tymczasowego
W zakresie zakwaterowania zbiorowego projekt przewiduje, że:
- w okresie od 1.02.2023 do 30.04.2023 r. od uchodźców zakwaterowanych w takich miejscach, którzy przebywają w Polsce dłużej niż 120 dni, pobierana będzie opłata w wysokości 50 proc. (nie więcej niż 40 zł/dzień)
- w okresie od 01.05.2023 r. od uchodźców przebywających w Polsce powyżej 180 dni i zakwaterowanych w tego typu miejscach, pobierana będzie opłata w wysokości 75 proc. (nie więcej niż 60 zł/dzień).
Dotyczyć to będzie ośrodków prowadzonych przez Gminę Wrocław.
Z opłat miałyby zostać zwolnione osoby niepełnosprawne, dzieci, emeryci, kobiety w ciąży, osoby wychowujące dziecko do 12. miesiąca życia, opiekunowie co najmniej trojga dzieci czy osoby w trudnej sytuacji (sytuację oceniałby wojewoda lub jednostka zapewniająca pomoc).
Projekt ustawy nie gwarantuje, że wojewoda będzie finansował ośrodki dla uchodźców
Jak informuje Agata Dzikowska z Urzędu Miejskiego Wrocławia, na dziś współpraca z wojewodą układa się bardzo dobrze. Urząd Wojewódzki przekazuje 100 proc. środków na pobyt uchodźców w punktach zakwaterowania tymczasowego. W przypadku Przystanku Grochowa, łączna kwota wpłat od marca sięga już kwoty około 5 milionów złotych.
Niepokój samorządowców budzi jednak zapis ust.17 oraz ust.17.a. i 17.b. nowelizowanej ustawy mówiący, iż „Wojewoda oraz podmioty określone w ust.3 i 4 mogą zapewnić, w miarę posiadanych środków, pomoc o której mowa […]”. W ocenie urzędu miejskiego oznacza to, iż w świetle ustawy wojewoda nie będzie gwarantował wypłaty środków na utrzymanie ośrodków dla uchodźców. Wówczas zobowiązanie to może spaść na gminę.
Wśród uchodźców jest świadomość i gotowość, by zacząć ponosić część kosztów
Jak dowiadujemy się w Przystanku Grochowa, wśród wielu z gości placówki jest już gotowość, by zacząć ponosić część kosztów pobytu. Wiele zależy jednak od tego, w jakiej wysokości. W przypadku kilkuosobowej rodziny, opłaty mogą okazać się dotkliwie wysokie.
- Na pewno trzeba coś zmienić. Pomagać, ale nie pozwolić by ta pomoc stała się uzależniająca. Będziemy wspierać naszych gości, by odnaleźli się w nowej rzeczywistości. Jak dokładnie będzie to wyglądało, trudno na dziś powiedzieć. Tak naprawdę będziemy wiedzieć więcej, dopiero kiedy dostaniemy dokument ustawy – mówi Małgorzata Sieńczyk z Przystanku Grochowa.
Najnowsze nadania IBRiS dla dziennika "Rzeczpospolita" pokazują, że takie zmiany (opłaty za pobyt i wyżywienie) są popierane przez większość zapytanych o zdanie Polaków: 57,7 % badanych uważa, że to słuszna decyzja, 21,2 % mówi, że nie, a 21,1 % nie ma zdania na ten temat.
