Wernisażowi wystawy towarzyszyła konferencja o tym samym tytule z udziałem naukowców i polityków.
Polska – Niemcy – pojednanie
Dzięki zaangażowaniu senatorów Haliny Biedy i Kazimierza Michała Ujazdowskiego oraz Centrum Historii Zajezdnia z Wrocławia goście Senatu RP mieli możliwość obejrzenia niezwykłej wystawy – po raz pierwszy w jednym miejscu pokazane zostały trzy kluczowe dla pojednania europejskiego dokumenty:
- skreślony ręką wrocławskiego arcybiskupa Bolesława Kominka rękopis listu biskupów polskich do biskupów niemieckich z epokowym zdaniem „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”, który na co dzień przechowywany jest we Wrocławiu,
- ostateczna wersja tego Orędzia wysłana przez biskupów polskich do biskupów niemieckich wypożyczona z archiwum w Kolonii;
- odpowiedź hierarchów niemieckich, która jest przechowywana w Warszawie.
Galeria zdjęć
Dokumenty są częścią wystawy „Pojednanie dla Europy”, która ukazuje znaczenia Orędzia z roku 1965 w procesie jednoczenia Europy po II wojnie światowej.
Oficjalnego otwarcia dokonali: marszałek Senatu RP Małgorzata Kidawa-Błońska, senator Halina Bieda, senator Kazimierz Michał Ujazdowski, bp Maciej Małyga, biskup pomocniczy archidiecezji wrocławskiej, a także dr Andrzej Jerie, dyrektor Centrum Historii Zajezdnia we Wrocławiu.
Ten jeden skromny list, który budził w tamtych czasach wielkie emocje, dokonał rzeczy niezwykłej - doprowadził do tego, że Polska i Niemcy są dziś dobrymi sąsiadami i współpracują. Potrafimy mówić o przyszłości, a bez pojednania nie będzie przyszłości i jedności w EuropieMałgorzata Kidawa-Błońska, marszałek Senatu
To, oparte na wzajemnych przebaczeniu win, przesłanie przełamywało żelazną kurtynę dzielącą stary kontynent na dwa wrogie bloki – demokratyczny Zachód i kraje komunistyczne zdominowane przez Związek Sowiecki, oraz wykraczało poza schemat ofiara–oprawca.
List biskupów polskich w pewnym sensie ignorował istnienie podziału Niemiec na dwa państwa, gdyż był skierowany do wszystkich katolickich biskupów niemieckich, nie różnicując ich na rezydujących po jednej lub po drugiej stronie Łaby.
Wystawa pokazuje, że współczesna Europa zbudowana jest na pojednaniu, ponieważ wrogowie z okresu II wojny światowej wspólnie podjęli decyzję o budowaniu wspólnoty.
Do roku 1989 projekt europejski obejmował tylko jedną – zachodnią część kontynentu, ponieważ konsekwencją II wojny światowej były zmiany granic państwowych w Europie Środkowej, masowe przesiedlenia ludności i trwający prawie pół wieku podział Europy. Tymczasem to właśnie od biskupów zza żelaznej kurtyny wyszedł impuls do budowania od nowa stosunków polsko-niemieckich, opierając je na prawdzie i wzajemnym przebaczeniu win.
Wystosowanie takiego apelu i otwarcie się na dobrą wolę drugiej strony już 20 lat po II wojnie światowej, kiedy świeże były jeszcze rany, powinno nam pomagać przezwyciężać podziały i napięcia, które są dzisiaj.Dr Andrzej Jerie, dyrektor Centrum Historii Zajezdnia
Konferencja w Senacie o pojednaniu polsko-niemieckim
Otwarciu wystawy towarzyszyła konferencja „Pojednanie dla Europy” zorganizowana wspólnie przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej i Centrum Historii Zajezdnia (Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”) z Wrocławia.
Panel dyskusyjny poprowadziła senator Halina Bieda, a grono wybitnych specjalistów podzieliło się swoimi tezami na temat różnych aspektów pojednania.
- senator dr hab. Kazimierz Michał Ujazdowski omówił znaczenie pojednania dla zjednoczonej Europy,
- Konrad Szymański, były minister ds. Unii Europejskiej, zaprezentował francusko-niemiecki model pojednania, który stał się fundamentem integracji zachodnioeuropejskiej;
- Klaus Ziemer, b. dyrektor Niemieckiego Instytutu Historycznego w Warszawie scharakteryzował relacje polsko-niemieckie z uwzględnieniem perspektywy rozliczenia niemieckich zbrodni z czasów II wojny światowej,
- dr hab. Joanna Lubecka z Akademii Ignatianum i IPN mówiąc o rozliczaniu zbrodni nazistowskich po II wojnie światowej postawiła tezę, że jest ono warunkiem koniecznym do pojednania;
- dr hab. Wojciech Kucharski z Centrum Historii Zajezdnia z Wrocławia przybliżył historię Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich oraz międzynarodowe reakcje na ten list.
Wystawę można oglądać w Senacie do 29 maja 2025 r., później zostanie pokazana w Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego.
Wydarzenie jest realizowane w ramach programu „Kultura inspirująca 2025–2026”, we współpracy z Historisches Archiv des Erzbistums Köln oraz z Ambasadą Rzeczypospolitej Polskiej przy Stolicy Apostolskiej. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura inspirująca 2025–2026”.
Źródło: materiały prasowe
