Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Kiedy jest Międzynarodowy Dzień Pisarzy?
Międzynarodowy Dzień Pisarzy obchodzony jest 3 marca. Międzynarodowe Stowarzyszenie Pisarzy - PEN Club ustanowiło to święto w 1984 roku. Święto jest świetną okazją, aby przybliżyć biografie polskich twórców, zwłaszcza tych pochodzących z Wrocławia oraz historię najważniejszych nagród literackich na świecie, czyli Nagrody Nobla.
Literacka Nagroda Nobla - historia
Nagroda Nobla to jedno z największych i najważniejszych wyróżnień na świecie. Przyznawana jest od 1901 roku za wybitne osiągnięcia w pięciu dziedzinach:
- filozofia,
- literatura,
- fizyka,
- chemia,
- Pokojowa Nagroda Nobla.
W latach 60. XIX wieku ustanowiono dodatkową kategorię i od tego czasu przyznawana jest także Nagroda Nobla w dziedzinie ekonomii.
Wyróżnienie cieszy się bogatą i długą tradycją. Nazwa nagrody pochodzi od nazwiska inżyniera Alfreda Nobla, który ma na swoim koncie wiele osiągnięć, ale najbardziej zasłynął z wynalezienia dynamitu. Po jego śmierci, zgodnie z wolą zapisaną w testamencie utworzono nagrodę będącą wyrazem uznania dla najwybitniejszych umysłów i autorytetów na świecie.
Literacka Nagroda Nobla to największe wyróżnienie dla pisarzy i pisarek oraz ukłon w kierunku ich twórczości. Laureaci wybierani są przez Akademię Szwedzką. Ceremonia wręczenia odbywa się co roku w grudniu. Każdy laureat Literackiej Nagrody Nobla ma za zadanie wygłosić tzw. mowę noblowską, które odbija się szerokim echem w mediach na całym świecie.
Wśród laureatów tej nagrody znaleźli się m.in. Thomas Mann, Henri Bergson, William, Winston Churchill Faulkner, Bertrand Russell, Ernest Hemingway, Albert Camus, Samuel Beckett, Aleksander Sołżenicyn, Gabriel Garcia Marquez czy Elfriede Jelinek.
W ponad stuletniej historii wręczania nagród, tylko dwukrotnie zdarzyło się, że laureaci Nagrody Nobla odmówili jej przyjęcia. W 1964 roku nagrody nie odebrał francuski powieściopisarz Jean-Paul Sartre, tłumacząc iż człowiek nie powinien być nagradzanym za życia oraz potrzebą wolności. Drugim pisarzem, który nie przyjął tego wyróżnienia był Borys Pasternak, któremu przyjęcia nagrody zakazały władze radzieckie.
Polscy laureaci nagrody Nobla w dziedzinie literatura
Choć laureatem Literackiej Nagrody Nobla może zostać pisarz z każdego zakątka świata to najczęściej w gronie wyróżnionych znajdują się pisarze angielsko i francuskojęzyczni. Tym bardziej znalezienie się wśród laureatów jest ogromnym wyróżnieniem dla polskich twórców. Nagrodę Nobla w dziedzinie literatura otrzymało do tej pory pięciu polskich pisarzy i pisarek.
Jako pierwszy polski pisarz wyróżnienie otrzymał w 1905 roku Henryk Sienkiewicz za powieść „Quo vadis”. W 1924 roku do grona laureatów dołączył Władysław Reymont za powieść „Chłopi”. Co ciekawe, w tym samym czasie w gronie kandydatów do nagrody był Stefan Żeromski. Na wyróżnienie skrycie liczył także Witold Gombrowicz, jednak ostatecznie nagrody nie otrzymał. Akademia Szwedzka po 50 latach odtajnia swoje nominacje, stąd wiadomo, że pisarz był aż trzykrotnie bliski otrzymania najbardziej prestiżowej nagrody literackiej na świecie.
Kolejnym polskim laureatem tej nagrody był w 1980 roku Czesław Miłosz. Zdaniem niektórych przyznanie nagrody polskiemu poecie wiązało się z kontekstem politycznym. W tym czasie Miłosz przebywał na emigracji w Stanach Zjednoczonych, a w Polsce właśnie rodziła się Solidarność. Nagroda Nobla była więc interpretowana jako poparcie dla politycznych przemian, które dokonywały się w tym czasie w kraju. Kontrowersje wokół nagrody dla polskiego poety skłoniły Komisję Noblowską do złamania dotychczasowej zasady i upublicznieniu informacji, że Miłosz od kilku lat był jednym z głównych kandydatów do nagrody.
W 1996 roku po raz pierwszy Literacka Nagroda Nobla trafiła do kobiety. Wyróżnienie otrzymała Wisława Szymborska. W 2019 roku w elitarnym gronie nagrodzonych znalazła się Olga Tokarczuk.
Pisarze związani z Wrocławiem
Olga Tokarczuk
Ola Tokarczuk jest niewątpliwie jedną z najważniejszych i najpopularniejszych pisarek w Polsce. Urodziła się w Sulechowie, a wychowała w Kielnicy, skąd przeprowadziła się do Kietrza. Obecnie mieszka we Wrocławiu, gdzie powołała do życie fundację wspierającą działania literackie oraz ekologię. Twórczość Olgi Tokarczuk jest znana i ceniona na całym świecie. Ukłonem w stronę jej twórczości było przyznanie jej w 2019 roku Literackiej Nagrody Nobla. Do najbardziej znanych książek Tokarczuk należą: „Bieguni”, „Prowadź swój pług przez kości umarłych”, „Księgi Jakubowe” czy „Prawiek i inne czasy”.
Marek Krajewski
Z Wrocławiem związany jest także inny popularny pisarz Marek Krajewski. Autor kryminałów ma na swoim koncie aż 13 powieści o Eberhardzie Mocku, które zostały przetłumaczone na ponad dwadzieścia języków. Pisarz otrzymał wiele prestiżowych nagród, m.in. został wyróżniony Paszportem Polityki.
Andrzej Ziemiański
We Wrocławiu urodził się i mieszka także Andrzej Ziemiański. Pisarz zdobył popularność i uznanie za sprawą serii science fiction. Trzytomowa powieść „Achaja” przyniosła mu wiele wyróżnień i szerokie grono czytelników.
Eugeniusz Dębski
Z Wrocławiem związany jest także Eugeniusz Dębski, twórca powieści z gatunku SF i fantasy. Niektóre z jego opowiadań zostały przetłumaczone na język węgierski, czeski, niemiecki i rosyjski. Największą popularnością cieszy się jego cykl powieści w których bohaterem jest detektyw Owen Yeates.
Agnieszka Wolny-Hamkało
Jedną z najpopularniejszych i najbardziej cenionych wrocławskich pisarek jest Agnieszka Wolny-Hamkało, która urodziła się i mieszka w stolicy Dolnego Śląska. Jest autorką powieści „Zaćmienie” i „41 utonięć”. Wolny-Hamkało stworzyła także eseje „Inicjał z offu”.
Nadia Szagdaj
Z Wrocławiem jest także związana Nadia Szagdaj. Pisarka zdobyła popularność za sprawą powieści kryminalnych w których główną bohaterką jest Klara Schutz, detektyw z Breslau. Co ciekawe, Szagdaj jest także uzdolniona muzycznie. Pisarka jest z wykształcenia śpiewaczką operową i wiolonczelistką.
