Choroba Alzheimera dotyka miliony ludzi na całym świecie. Obecnie dostępne terapie skupiają się przede wszystkim na leczeniu objawowym i mają ograniczoną skuteczność́ w spowalnianiu progresji choroby.
Innowacyjny pomysł: precyzja i skuteczność
Zespół prof. Marcina Poręby z Wydziału Chemicznego Politechniki Wrocławskiej zamierza więc opracować nową klasę terapeutyków, którymi będą koniugaty przeciwciało - lek (ang. antibody–drug conjugates, ADCs). To innowacyjne podejście łączy precyzję celowania w chorobę w oparciu o przeciwciała ze skutecznością małocząsteczkowych leków.
Prof. Marcin Poręba, Politechnika Wrocławska: - Opracowywane przez nas koniugaty będą̨ celowały w patologiczne cechy, tak zwane punkty uchwytu charakterystyczne dla choroby Alzheimera. Wcześniej we współpracy z zespołem prof. Urszuli Wojdy z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego Polskiej Akademii Nauk w Warszawie przeprowadzone zostaną testy oceniające skuteczność i bezpieczeństwo tych badań.
Koniugaty przeciwciało - lek to rodzaj terapii celowanej, która już wykazała ogromny potencjał w onkologii. Składają się z trzech głównych komponentów: przeciwciała, łącznika i leku. Przeciwciało pełni podwójną rolę, ponieważ z jednej strony jest terapeutykiem, a z drugiej służy jako nośnik dla wielokrotnie bardziej toksycznego leku.
Przeciwciała połączone są z lekiem łącznikiem, np. peptydem, który ulega degradacji w środowisku nowotworu i uwalnia lek.
– Nasze koniugaty będą celować w białka zaangażowane w progresję choroby, takie jak złogi/blaszki amyloidowe i splątki tau – wyjaśnia prof. Poręba. – Te patologiczne białka gromadzą się w mózgu pacjenta z chorobą Alzheimera, prowadząc do stanów zapalnych, dysfunkcji synaptycznej i śmierci neuronów.
Innowacyjnym podejściem w projekcie jest proponowane połączenie terapeutycznego przeciwciała z silnym lekiem w celu zwiększenia skuteczności terapeutycznej.
– Aby dodatkowo poprawić wydajność dostarczania leku i zminimalizować toksyczność poza miejscem docelowym, przeciwciało połączymy z lekiem za pomocą peptydów, które będą uwalniane jedynie w pobliżu blaszek amyloidowych czy splątek tau – opowiada badacz z Politechniki Wrocławskiej i dodaje, że do tego celu wykorzystane zostaną enzymy zwane proteazami.
Opracowanie koniugatów przeciwciało - lek dla choroby Alzheimera może więc dać potencjalnie nowe możliwości dla leczenia tej wyniszczającej choroby.
Pionierzy w skali światowej
Projekt naukowców Politechniki Wrocławskiej jest bardzo innowacyjny, a co za tym idzie także ryzykowny. Nie ma też żadnych dostępnych badań na temat zastosowania ADCs w chorobie Alzheimera.
Naukowiec swoje plany skonsultował już z chemikami, neurobiologami, neurofarmakologiami i specjalistami od obrazowania tkanek mózgu: prof. Urszulą Wojdą z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Nenckiego PAN w Warszawie, prof. Piotrem Mydelem z Uniwersytetu w Bergen oraz dr Natalią Małek-Chudzik z Wydziału Chemicznego Politechniki Wrocławskiej.
Na realizację projektu „Pierwsze koniugaty przeciwciało - lek w terapii choroby Alzheimera” prof. Marcin Poręba otrzymał grant Sonata BIS z Narodowego Centrum Nauki w wysokości niemal 5 mln zł.
Źródło: materiały prasowe
