Na scenie legendarnego Laboratorium w Instytucie im. Jerzego Grotowskiego w wigilię Dnia Teatru – 26 marca, a tuż po święcie teatru lalkowego (21 marca) prezydent Wrocławia Jacek Sutryk wręczył kilkunastu osobom związanym z wrocławską kulturą medale „Zasłużony dla Wrocławia – Merito de Wratislavia” oraz statuetki Super Diamentów.
90 lat życia, 60 lat pracy we Wrocławiu
Uroczystość honorowania ludzi teatru zaczęła się od szczególnego wydarzenia – wręczenia Odznaki Honorowej „Wrocław z wdzięcznością – Wratislavia Grato Animo”. To zaszczytne wyróżnienie odebrała związana od 60 lat z Teatrem Polskim we Wrocławiu prof. Krzesisława Dubielówna – aktorka, reżyser, pedagog, która 28 marca br. obchodzi swoje 90. urodziny.
Ta znakomita, najstarsza obecnie aktywna zawodowo (od 68 lat) polska aktorka, jest absolwentką PWST w Krakowie – rocznik 1957. Obecnie widzowie mogą ją oklaskiwać w przedstawieniu „Pani K. patrzy na morze” w reżyserii Pawła Miśkiewicza, wg sztuki Thomasa Bernharda „Komediant”, w którym Krzesisława Dubielówna na Scenie na Świebodzkim grała już od dwóch lat.
Podczas swojej tak długiej kariery artystycznej Krzesisława Dubielówna miała okazję współpracować z najlepszymi polskimi reżyserami, m.in. K. Skuszanką, H. Tomaszewskim, J. Jarockim, J. Grzegorzewskim czy K. Lupą. Miłośnicy teatru pamiętają na przykład, jak zagrała Wisławę Szymborską w spektaklu „Kot w pustym mieszkaniu” (reż. T. Man) czy gościnnie we Wrocławskim Teatrze Współczesnym w przedstawieniu „Łysa śpiewaczka” Ionesco (reż. F. Falk).
Zasłużeni dla wrocławskich teatrów
Medalami „Zasłużony dla Wrocławia – Merito de Wratislavia” w 53. Wrocławskiej Księdze Pamięci zapisali się:
Teresa Sawicka
Absolwentka krakowskiej PWST, pracę zaczęła na deskach warszawskiego Teatru Narodowego za kadencji Adama Hanuszkiewicza. We Wrocławiu była najpierw w zespole Teatru Współczesnego, a od roku 1985 do dziś jest aktorką Teatru Polskiego we Wrocławiu. Założycielka i dyrektor artystyczna Teatru k2 (pierwotnie to Fundacja PROSCEM, czyli Promocyjna Scena Młodych). Pedagog w szkole teatralnej od chwili powołania we Wrocławiu fi lii PWST w Krakowie; dziekan Wydziału Aktorskiego (2002-2005).
Oprócz wielu słynnych ról, które zagrała we wrocławskich teatrach, Teresa Sawicka wystąpiła w wielu kreacjach w Teatrze Telewizji, a także na planach filmowych i serialowych. Jest reżyserką i adaptatorką tekstów dramatycznych oraz przedstawień dyplomowych studentów szkoły teatralnej. Wśród nagród i odznaczeń, które otrzymała za swoją pracę artystyczną, są m.in.: Złota Iglica, Nagroda Prezydenta Wrocławia za pracę artystyczną i pedagogiczną, Nagroda Prezydenta Wrocławia dla Teatru k2, Nagroda Marszałka Województwa Dolnośląskiego, Krzyż Kawalerski OOP i Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Aleksander Sobiszewski
Aktor, mim, reżyser i choreograf, cyrkowiec-akrobata, twórca wielu spektakli oraz scenariuszy teatralnych i telewizyjnych, a także filmów krótkometrażowych. Absolwent Szkoły Cyrkowej w Julinku, dyplomowany aktor-mim. W zespole Henryka Tomaszewskiego (1981-2009), uważany za jednego z najlepszych uczniów Mistrza – był jedynym mimem, któremu Tomaszewski pozwolił na reżyserowanie autorskich spektakli.
Wieloletni dyrektor naczelny i artystyczny WTP oraz twórca Sceny Alternatywnej przy tym teatrze, a także Grupy Taneczno-Ruchowej „Walium”. Wyreżyserował i stworzył choreografię m.in. do „Małp”, „Science Fiction”, „Galapagos”, „Przygód M. Koziołkiewicza”. Autor ruchu scenicznego m.in. do „Carmina Burana” w Operze Wrocławskiej. Wiele lat współtworzył jako scenarzysta serial „Świat według Kiepskich”. Prowadzi konsultacje i warsztaty doskonalące dla zawodowych aktorów i tancerzy.
Katarzyna Śnieżka Sobiszewska
Tancerka, aktorka pantomimy, pedagog sztuki tańca i technik wyrazu scenicznego, autorka scenariuszy teatralnych i telewizyjnych. Ukończyła Szkołę Baletową im. Romana Turczynowicza w Warszawie, jest też absolwentką pedagogiki baletowej na warszawskim Uniwersytecie Muzycznym im. Fryderyka Chopina.
Przez wiele lat była tancerka i aktorką pantomimy na scenach polskich i zagranicznych, w tym warszawskich – Operze Narodowej, Teatrze Dramatycznym, Teatrze Studio Buffo, Ateneum czy Minskoff Theater w Nowym Yorku. Kilkanaście lat spędziła też w zespole Henryka Tomaszewskiego i Wrocławskiego Teatru Pantomimy, odtwarzając wiele wiodących ról, była także pedagogiem WTP. Pisała scenariusze do „Świata według Kiepskich”, na planie serialu była też choreografem i konsultantem ruchu. Prowadzi warsztaty z gry aktorskiej, budowania roli od strony ruchu i technik wyrazu scenicznego.
Bogdan Michalewski
Aktor teatralny i filmowy, choreograf, scenograf, producent, pedagog dla przedstawicieli wszystkich grup wiekowych – dzieci, studentów, seniorów, także dla osób wykluczonych – z niepełnosprawnościami i w kryzysie bezdomności. Dyrektor Teatru Na Bruku, prezes Stowarzyszenia Artyści Na Bruku. Absolwent wrocławskiej PWST.
Pracował w jeleniogórskim Teatrze im. C.K. Norwida i w Teatrze Dramatycznym im. Kochanowskiego w Opolu. Współzałożyciel wrocławskiego Teatru Arka. Oprócz klasyki, jak „Zbrodnia i kara” Dostojewskiego czy „Ambasador” Mrożka, gra w sztukach wg własnych pomysłów, w tym w plenerze. Wraz z zespołem występował dla mieszkańców schronisk im. Brata Alberta, domów samotnej matki czy w OPS-ach nie tylko we Wrocławiu, ale i całym Dolnym Śląsku. Stworzył na Ołtaszynie, dzięki dofinansowaniu z miasta Centrum Aktywności Lokalnej ze Sceną Teatru Na Bruku, działające od siedmiu lat i wysoko oceniane.
Artur Kusaj
Artysta estradowy, satyryk, poeta, twórca skeczów kabaretowych i radiowych, felietonów prasowych, konferansjer, lektor spotów reklamowych. Jest magistrem filologii polskiej, absolwentem wrocławskiego Uniwersytetu, artystą estradowym został po zdaniu państwowego egzaminu eksternistycznego. Tworzył przedstawienia dla dzieci i młodzieży oraz programy kabaretowe dla dorosłych. Te prezentacje były pokazywane w ośrodkach kultury i szkołach na terenie całego kraju.
Autor tekstów i piosenek kabaretowych dla różnych wykonawców oraz do spektakli teatralnych, jak „Zemsta” dla grupy teatralnej Kompania Fredrowska we Wrocławiu, czy muzycznych, jak „Lekarz mimo woli” dla Operetki Dolnośląskiej i „Kiedy kota nie ma” dla Lubelskiego Towarzystwa Muzycznego. Przez dekadę był związany z OTO Kalambur jako aktor i animator kultury. Wieloletni współpracownik Studia 202 i Kabaretu Elita.
Małgorzata Szeptycka
Aktorka teatralna i filmowa, absolwentka PWST we Wrocławiu, w której była asystentką Mirosławy Lombardo i Krzesisławy Dubielówny w przedmiotach dykcja i wiersz. Od szkoły średniej związana z Wrocławskim Teatrzykiem Tańca Klasycznego Arabeska oraz z Klubem Teatralnym „1212” przy Teatrze Polskim we Wrocławiu, w którym po latach zaczęła pracować zawodowo. Zagrała tam m.in. w „Śmierci Dantona” (reż. I. Przegrodzki) czy „Dzieciach Arabatu” (reż. J. Bunsch).
W roku 1991 została solistką-aktorką Teatru Muzycznego – Operetka Wrocławska, przemianowanego na Teatr Capitol, z którym związana jest do dziś, także jako pedagog Studium Musicalowego. Jest też aktorką Teatru Komedia. Zagrała w wielu popularnych serialach telewizyjnych, jak „Na dobre i na złe”, „Fala zbrodni” czy „Lata i dni”. Współtwórczyni innowacji pedagogicznej klasy teatralnej, realizowanej w LO nr XVII.
Urszula Orłowska
Absolwentka prawa administracyjnego, od 40 lat zawodowo związana z kulturą wrocławską. Była najmłodszym w Polsce kierownikiem ośrodków Praktycznej Pani, gdzie prowadziła działalność artystyczną dla przedstawicieli różnych grup wiekowych. W ciągu swojej kariery była też kierownikiem Teatru Rozrywki, który powstał z inicjatywy Z. Lesienia przy Imparcie, oraz producentem Wrocławskiego Lata Organowego.
Przez wiele lat główny producent Przeglądu Piosenki Aktorskiej pod kierownictwem artystycznym R. Kołakowskiego, z którym prowadziła także Teatr Piosenki, a potem została kierownikiem tego teatru. Od wielu lat koordynuje w ramach PPA prace Kapituły im. Aleksandra Bardiniego. Na koncie ma wiele wielkich wydarzeń kulturalnych, jak „Misterium Iniquiitatis” czy słynne „Requiem Pro Pace”, oraz widowiska plenerowe, jak „Anioły Europy”.
Wojciech Bratos
Od 35 lat pracownik techniczny zaplecza teatralnego w Teatrze Polskim we Wrocławiu, na trzech scenach, jest odpowiedzialny za elektryczność i oświetlenie. Miał okazję współpracować przy realizacji przedstawień z bardzo wymagającymi reżyserami, jak Jerzy Grzegorzewski, Jerzy Jarocki, Barbara Sas, Jan Klata czy Krystian Lupa. Wraz z teatrem wyjeżdżał na festiwale polskie i zagraniczne, m.in. do Brna, Drezna, Strasburga, Sankt Petersburga, Belgradu.
Solidność i oddanie pracy Wojciecha Bratosa są wysoko oceniane zarówno przez kierujących teatrem, jak i młodszych współpracowników, którzy zawsze mogą liczyć na fachowe wsparcie doświadczonego kolegi.
Wiesław Hutnik
Rzemieślnik teatralny, brygadier sceny, kierownik działu technicznego obsługi sceny w Teatrze Muzycznym Capitol (wcześniej Operetka Wrocławska i Teatr Muzyczny – Operetka Wrocławska), w którym pracuje od 40 lat. Jest z wykształcenia technikiem mechanizacji rolnictwa, jednak miłość do sztuki i teatru zdecydowała o jego wyborze drogi zawodowej.
Dziś wysoko oceniany przez przełożonych i współpracowników, wielokrotnie wyróżniany nagrodami rocznymi oraz za pracę przy Przeglądzie Piosenki Aktorskiej.
Marek Grotowski
Znany w Polsce fotografik. Zaczynał od pracy fotoreportera we wrocławskiej prasie. Jego zdjęcia ukazywały się w „Wiadomościach”, „Sprawach i Ludziach”, „Wieczorze Wrocławia”, „Słowie Polskim i „Gazecie Wrocławskiej”. Jednocześnie współpracował z wrocławskim teatrami, gdzie odnalazł swoją wielką pasję w utrwalaniu magii przedstawień. Były to spektakle Teatru Współczesnego, Teatru Lalek, Operetki, Teatru Polskiego czy Pantomimy.
Przez 30 lat fotografował też to, co działo się na scenie Opery Wrocławskiej; te piękne fotografie przed premierami zdobiły szklane gabloty przy wejściu głównym. Współpracował z najbardziej znanymi artystami i reżyserami, m.in. H. Tomaszewskim, H. Kajzarem, K. Braunem oraz M. Znanieckim. Utrwalił ok. trzech tysięcy spektakli.
Super Diamentowi ludzie kultury
Michał Opaliński
Aktor teatralny, telewizyjny i filmowy, pedagog. Absolwent wrocławskiej PWST. Współtwórca Teatru Ad Spectatores, przez kilkanaście lat (do 2017) pracował w Teatrze Polskim we Wrocławiu. Obecnie można go oglądać na scenie Teatru Polskiego w Podziemiu, którego Michał Opaliński jest współzałożycielem. Mocno związany ze środowiskiem kulturalnym, artystycznym i aktywistycznym Wrocławia. Wielokrotnie reprezentował wrocławską sztukę podczas festiwali w Polsce i za granicą.
Za jego najważniejsze role należy uznać kreacje w „Śmierci podatnika” (reż. M. Strzępka), „Śnie nocy letniej” (reż. M. Pęcikiewicz), „Tęczowej trybunie” (reż. M. Strzępka). Z „Wycinką Holzfallen” w reż. K. Lupy podróżował z teatrem m.in. do Paryża, Tokio, Pekinu, Sao Paulo. Ostatnio wrocławska publiczność mogła oklaskiwać Michała Opalińskiego w „Planecie Małp” (reż. M. Liber), „Zbrodni i karze. Z powodu zbrodni Rosjan...” (reż. J. Skrzywanek) i „Balkonach – pieśniach miłosnych (reż. K. Lupa) w Teatrze Polskim w Podziemiu.
Jakub Tabisz
Reżyser, kurator programu i współzałożyciel Teatru na Faktach, traktującego o historiach najwrażliwszych i najbliższych Polakom. Twórca wielu akcji performatywnych, od 2015 r. związany zawodowo z Instytutem Grotowskiego. Od pięciu lat prowadzi z Krzysztofem Kopką kurs teatru dokumentalnego, który „ukończyło” już ok. 200 młodych twórców teatralnych, aktywistów i dziennikarzy z całej Polski. Kurator i dyrektor artystyczny półmaratonów czytań performatywnych: „Koniec świata już był”, „Nowy wspaniały kraj”, i festiwali „Paragraf/Artykuł” oraz „Antybohaterka”.
Był dwukrotnie nominowany do Wrocławskiej Nagrody Artystycznej za spektakl „Paraliż – sprawa Igora Stachowiaka” oraz za stworzenie pierwszego festiwalu teatru dokumentalnego we Wrocławiu. Od 2023 r. opiekuje się nowo powstałą sceną ukraińską. Animuje społeczność lokalną. Tworzy cykle warsztatowe dla dorosłych i młodzieży w różnych miejscach miasta.
Tomasz Maśląkowski
Aktor Wrocławskiego Teatru Lalek. Ukończył Wydział Lalkarski we wrocławskiej PWST. Zaczynał pracę jako aktor Teatru Lalki i Aktora w Opolu. Od 22 lat związany jest z Wrocławiem. Adiunkt, dr hab., na tutejszej Akademii Sztuk Teatralnych. Założyciel, reżyser i aktor LALE.Teatr. Twórca wielokrotnie nagradzanych w Polsce i za granicą spektakli – „Podłogowo”, „Ściana Banana”, „Kręcipupa”, „Prosta historia”, „Bobo, czyli skąd się biorą dzieci” czy słynna „Kulka”, oraz laureat nagród aktorskich za role w „Po sznurku” (reż. J. Gerigk), „Piekło-Niebo” (reż. J. Krofta) czy „W środku słońca gromadzi się popiół” (reż. A. Kucińska).
Nominowany do Wrocławskiej Nagrody Teatralnej – za konsekwentnie prowadzone poszukiwania nowego języka teatralnego, umożliwiającego porozumienie z najmłodszymi widzami, oraz WARTO, przyznawanej przez „Gazetę Wyborczą”.
Wiktoria Kałamarska
Nie jest aktorką, ale... lekarką, absolwentką wrocławskiej Akademii Medycznej. Pracuje jako specjalista medycyny rodzinnej. Rekomendowana do wyróżnienia przez Dolnośląską Izbę Lekarską ze względu na rozległą aktywność twórczą. Uprawia rysunek, malarstwo i rękodzieło (haft, tkactwo). Tworzy poezję i prozę. W 2020 r. wydawnictwo Liberum Verbum wydało jej tomik poetycki „Wcielenia”, trzy lata później ukazały się „Motyle”, obecnie uzdolniona medyczka pracuje nad kolejnymi.
Gra na różnych instrumentach, śpiewa i poświęca się rozmaitym formom tańca. Często koncertuje, wykonując własne teksty do muzyki aranżowanej wspólnie z mężem Maciejem Kałamarskim, w tym charytatywnie na rzecz seniorów i osób chorych. Z Festiwali Piosenki Piosenki Autorskiej i Poetyckiej duet przywiózł wiele nagród. Niebawem ukaże się płyta, nagrana z muzykami, którzy dołączyli do Kałamarskich – Jackiem Gajkiem (kontrabas) i Anna Fąfara (skrzypce).
Wrocławska Księga Pamięci (WKP) „spisywana” jest od września 2016 r.
Trafiają do niej osoby związane z dolnośląską stolicą nieprzeciętnymi życiorysami i dokonaniami, które sprawiają, że Wrocław zyskuje na randze europejskiej metropolii o bogatej historii, tradycji i kulturze.
Wśród nich są artyści, sportowcy, naukowcy, pracownicy ochrony zdrowia, dziennikarze, rzemieślnicy, społecznicy, wolontariusze i wielu innych, młodych i starszych przedstawicieli różnych profesji i pasji. Patronem i współorganizatorem WKP jest obecny prezydent Wrocławia, a wcześniej dyrektor Departamentu Spraw Społecznych UM – Jacek Sutryk, którego do idei wyróżniania nietuzinkowych wrocławian przekonała, także wielce zasłużona dla miasta – red. Wanda Ziembicka-Has.
Źródło: Małgorzata Wieliczko
