Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Właściciel modernistycznego budynku Zakładu Elektronicznej Techniki Obliczeniowej (ZETO), którym jest spółka w likwidacji o tej samej nazwie, od dawna szuka na niego kupca. Bezskutecznie. Kilka dni temu złożył w urzędzie miejskim wniosek o rozbiórkę.
— Dokumenty są analizowane przez Wydział Architektury i Zabytków, ale moją intencją jest niewydawanie takiego pozwolenia. ZETO musi zostać — czytamy w oświadczeniu prezydenta Jacka Sutryka, które biuro prasowe opublikowało 3 sierpnia rano na Facebooku.
Modernistyczny budynek jest zabytkiem
Prezydent przypomina, że ZETO jest wpisany do gminnej ewidencji zabytków. Ochronę budynku wzmacnia decyzja wojewódzkiego konserwatora, Daniela Gibskiego, który w ubiegłym roku wpisał go do ogólnopolskiego rejestru zabytków. Objęcie ZETO ścisłą ochroną konserwatorską poparło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowy Instytut Dziedzictwa i Wojewódzka Rada Ochrony Zabytków.
Tym niemniej właściciel poszedł do sądu i zaskarżył decyzję ministra kultury, popierającą wpis do rejestru dokonany przez Daniela Gibskiego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w marcu tego roku wydał wyrok na korzyść właściciela – uchylił decyzje ministra i konserwatora. Z uzasadnienia wyroku wynika, że sąd nie podważa zasadności objęcia ZETO ochroną indywidualną, ale stwierdził, że oceny i analizy ekspertów nie były wystarczające. Ponadto orzekł, że konserwator i minister wydali decyzje z naruszeniem przepisów.
Sąd nie sprzeciwia się ochronie ZETO
Daniel Gibski podkreśla, że sąd administracyjny nie był przeciwny wpisowi ZETO do rejestru zabytków. — Wskazał natomiast na aspekty, które trzeba wyjaśnić bardziej szczegółowo — zaznacza. — Dopóki procedura wpisu jest w toku, budynek jest bezpieczny. Właściciel nie może prowadzić działań, które zmierzałyby do zasadniczej zmiany jego wyglądu — uspokaja konserwator dolnośląski.
Wyrok sądu administracyjnego jest nieprawomocny, a minister kultury złożył od niego skargę kasacyjną. Sprawa jest teraz w Naczelnym Sądzie Administracyjnym, który jest instancją ostatnią.
ZETO ma jeszcze jedną tarczę – budynek stoi na obszarze Starego Miasta, bronionym zapisami w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. — Przyjęty blisko 20 lat temu plan chronił ZETO obszarowo, jednak postanowiłem przygotować uchwałę, która rozpocznie zmianę tego planu tak, aby wzmocnić te zapisy. Ufam, że Rada Miejska Wrocławia pochyli się nad tymi dokumentami maksymalnie szybko — czytamy w oświadczeniu prezydenta Jacka Sutryka.
Doskonałe proporcje geometrycznej formy
Budynek ZETO budowano w latach w latach 1967-1969 (ul. Ofiar Oświęcimskich 7-13) według projektu wrocławskich architektów Anny i Jerzego Tarnawskich. Jak opisuje konserwator wojewódzki: jest przykładem powojennego modernizmu, wyrażonym w tym przypadku w doskonałych proporcjach bryły, ściśle horyzontalnej kompozycji, minimalistycznej, zgeometryzowanej formie, z regularnym rytmem obiegających elewacje przeszklonych pasów okien i muru pokrytego okładziną ceramiczną, opartą na kontraście czerni i bieli, nawiązującą do stylistyki op-artu.
W ZETO działały maszyny cyfrowe – prototypy komputerów produkcji polskiej. Osiągniecia wrocławskiego zakładu były doceniane nawet na Zachodzie. Więcej o funkcji budynku i jego architekturze w tekście: „Że co? ZETO! Szukający nowego właściciela „elektroniczny mózg miasta” jest w rejestrze zabytków. Zdecydowało konserwatorów dwóch”.
