Przez dekady Wałbrzych funkcjonował jako miasto górnicze. W latach 90. kopalnie zamknięto, a miasto zapadło w głęboki kryzys gospodarczy i społeczny. Od kilku lat wizerunek stutysięcznej aglomeracji u podnóża Sudetów przeobraża się. Dzisiaj jest zaliczany do najciekawszych ośrodków turystycznych ze względu na walory krajobrazowe, ciekawe, historyczne miejsca i nowe atrakcje.
Tajemnice Książa
Ozdobą miasta jest zamek Książ. Siedziba rodu Hochbergów przyciąga co roku pół miliona turystów. Rozbudowana wystawa zamkowa i otwarcie dla turystów nowej podziemnej trasy, zmodernizowana Palmiarnia oraz urokliwy Księżański Park Krajobrazowy to wystarczające powody, aby osobiście zwiedzić zamek i poznać jego fascynującą historię. Pierwsza warownia w tym miejscu stanęła w XIII w. za czasów panowania księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I Surowego, nazywana była Książęcą Górą. Potem zamek kilka razy zmieniał właścicieli, byli wśród nich książęta czescy, król Węgier, a na początku XVI w. stał się własnością rodu von Hoberg (w późniejszej pisowni Hochberg), który zarządzał nim do 1941 roku, kiedy Książ przejęli naziści.
Z czasem budowla straciła swój obronny charakter. Kolejni właściciele w miejsce fosy i wałów obronnych zbudowali ogrody. W pierwszej połowie XVIII w. powstaje reprezentacyjne barokowe skrzydło zamku, Dziedziniec Honorowy oraz obiekty podzamcza. Wybudowany nieopodal pawilon letni z czasem zostanie przekształcony w mauzoleum rodowe.
W 1891 r. do Książa przybywa angielska arystokratka Maria Teresa Cornwallis West. Znana jako księżna Daisy jest najbarwniejszą postacią w historii zamku, głównie dzięki autobiograficznym powieściom o perypetiach rodu Hochberg.
Z zamkiem Książ związanych jest wiele tajemniczych historii – najsłynniejsze dotyczą ukrytych w niedostępnych podziemiach skarbów, tajemnych przejść i przeznaczenia podzamkowych sztolni.
„Polski Paryż” pod Sudetami
Kulturalnym sercem Wałbrzycha jest Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia, które powstało w zrewitalizowanej kopalni węgla „Julia” (wcześniej „Thorez”). Nowoczesna aranżacja i multimedialne prezentacje sprawiają, że centrum uchodzi za najciekawszy tego typu obiekt w Polsce. Na ponad czterohektarowym terenie obejrzeć można elementy wyposażenia kopalni, przewodnikami po tej części Muzeum Przemysłu i Techniki są dawni górnicy. W zbiorach są także znaleziska archeologiczne i geologiczne z wałbrzyskich wyrobisk.
Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia, fot. Krzysztof Żarkowski
Popularnym miejscem odwiedzin jest także Muzeum Porcelany z wyjątkową w skali Polski kolekcją.
Miłośnicy architektury powinni zaliczyć spacer po wałbrzyskiej starówce. To malownicza okolica obfitująca w piękne kamienice, oryginalne miejskie pałace – pałac Czettritzów z początku XVII stulecia (dzisiaj siedziba PWSZ), pałac Albertich, który dzisiaj zajmuje Muzeum Okręgowe, ciekawe budynki użyteczności publicznej – przede wszystkim neogotycki Ratusz na placu Magistrackim, oraz świątynie.
Z tych ostatnich do najciekawszych należą kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Bolesnej i Świętych Aniołów Stróżów oraz XVIII-wieczny kościół ewangelicki zaprojektowany przez słynnego Karla Gotthardta Langhansa.
Z kolei specjaliści i wytrawni podróżnicy zachwycają się Nowym Miastem – modernistyczną dzielnicą Wałbrzycha, nazywaną nawet „polskim Paryżem”.
Oryginalnych budowli i obiektów jest tu więcej, np. schronisko Harcówka. To jedyne w Polsce schronisko górskie leżące w granicach miasta. Sama trasa do schroniska przez malowniczy park Sobieskiego przyniesie dużo dobrych wrażeń. Tu pod górą Mały Wołowiec na trasie Wałbrzych – Kłodzko biegnie najdłuższy tunel kolejowy w Polsce.
Apetyt na piękne widoki
Wrażenia estetyczne można uzupełnić doznaniami sportowymi. W dzielnicy Biały Kamień stoi największy w tej części regionu kompleks sportowo-rekreacyjny Aqua-Zdrój z aquaparkiem i halą widowiskową.
Wałbrzych oplata 170 km tras rowerowych i 50 km szlaków turystycznych. Celów pieszych i rowerowych wędrówek jest mnóstwo. Widoki z wież widokowych na Borowej i Chełmcu tylko pobudzą apetyt na więcej tego typu doznań.
Jak dojechać z Wrocławia do Wałbrzycha?
Samochodem do Wałbrzycha dojedziemy w półtorej godziny, to około 80 km. Z Wrocławia należy wybrać drogę krajową nr 35 na południe.
Szybciej na Wałbrzych Główny dotrzeć można pociągiem – przejazd zajmuje niewiele ponad godzinę.
Fot. Krzysztof Żarkowski
