Często nie zdajemy sobie sprawy, że w zamieszkiwanych przez nas budynkach zasiedliły się ptaki czy nietoperze. Mogą one licznie gniazdować głównie w okresie wiosenno – letnim (od maja do czerwca). Okres lęgowy ptaków przypada od 1 marca do 15 października, jednak należy pamiętać, że to bardzo indywidualny czas dla każdego gatunku, który wynika z jego uwarunkowań biologicznych i może mieć także miejsce przez cały rok.
Potencjalnym miejscem gniazdowania w budynkach są m.in. stropodachy, do których ptaki dostają się przez otwory wentylacyjne. Zakładają tam gniazda i wychowują młode, jak np.: jerzyki, szpaki czy kawki. W szczelinach elewacji, przestrzeniach pod parapetami, za rynnami czy rurami spustowymi, gniazda zakładają drobne ptaki. Strychy i piwnice starych kamienic często są miejscem zimowania lub rozrodu i kryjówkami przejściowymi nietoperzy.
Bardzo często realizacja prac remontowych odbywa się w środku sezonu lęgowego gatunków zasiedlających budynki. W takiej sytuacji podczas prac niszczone są lęgi, a osobniki giną np. przez zamurowanie lub zamknięcie otworów wentylacyjnych. Obecność ludzi i rusztowań wpływa negatywnie na możliwość karmienia piskląt przez osobniki dorosłe. Elementy rusztowań utrudniają wlot do gniazd. Po zakończonych pracach większość ptaków czy nietoperzy, które wcześniej zasiedlały zakamarki budynku, nie ma możliwości do ponownego zasiedlenia.
Ochrona gatunkowa ptaków i nietoperzy
Wszystkie nietoperze i ptaki występujące w budynkach znajdują się pod ochroną gatunkową na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. 2016.2183). Ochrona gatunkowa obowiązuje przez cały rok, niezależnie od okresu lęgowego ptaków. W stosunku do wszystkich gatunków, obowiązują zakazy dotyczące m.in.:
- niszczenia siedlisk lub ostoi będących obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania,
- niszczenia, usuwania lub uszkadzania gniazd,
- umyślnego płoszenia lub niepokojenia.
W stosunku do gatunków objętych ochroną obowiązuje wiele zakazów. Odnoszą się głównie do umyślnego zabijania, niszczenia siedlisk, gniazd, ostoi, zimowisk i innych schronień, umyślnego płoszenia i niepokojenia, wybierania jaj, przemieszczania z miejsc przebywania na inne miejsca. Przebieg prac budowlanych musi uwzględniać taki sposób i czas prowadzenia prac, aby nie doszło do ww. sytuacji.
Przed rozpoczęciem prac warto poprosić o przeprowadzenie inwentaryzacji przyrodniczej przez specjalistę z dziedziny ornitologii lub chiropterologii.
Jeśli podczas prowadzenia inwestycji doszło do zniszczenia gniazd lub siedlisk ptaków czy nietoperzy - niezbędna jest kompensacja przyrodnicza. Kompensację przyrodniczą i ornitologiczną stosujemy wtedy, kiedy wskutek inwestycji została zachwiana równowaga w środowisku lub zostały wyrządzone bezpośrednie szkody (art. 74 Prawo Ochrony Środowiska, Dz. U. 2019.1395 t. j). W ramach kompensacji zaleca się rekompensatę miejsc lęgowych ptaków oraz nietoperzy (w postaci budek lęgowych), które prowadzą do wyrównania dokonanych szkód.
Pamiętajmy o naszych skrzydlatych sublokatorach podczas planowania prac remontowych.
Czytaj więcej: Kampania "Małe kroki, wielkie zmiany"
