Debata rozpoczęła się od przedstawienia stanowisk uczestniczących w niej panelistów. Swoje argumenty przedstawiła także grupa mieszkańców sprzeciwiających się sct. (Ich część została odczytana w trakcie spotkania.) Poniżej znajdziecie streszczenie najważniejszych informacji i opinii z pierwszej części debaty. Pełny zapis audio z tego spotkania znajduje się na dole artykułu.
Tomasz Stefanicki - Biuro Zrównoważonej Mobilności Urzędu Miejskiego Wrocławia
- Jesteśmy na pierwszym etapie konsultacji. Decyzyjnie tematem zajmie się prawdopodobnie Rada Miejska następnej kadencji. Jest wymóg ustawowy, aby na etapie projektu uchwały przeprowadzić osobne konsultacje społeczne, dotyczące już konkretnych rozwiązań prawnych.
- Mamy notorycznie przekraczane dopuszczalne normy emisji tlenku azotu we Wrocławiu. Jesteśmy jednym z 4 miast w Polsce, które nie spełniają pod tym względem zasad ustalanych zarówno na poziomie europejskim jak i krajowym. Jakość powietrza we Wrocławiu to najważniejszy powód dla którego miasto pracuje nad strefą czystego transportu (sct).
- Mamy sygnały, że w przypadku miast z przekroczeniami norm, wprowadzenie sct będzie obowiązkiem. W KPO jest zapisane, że miasta powyżej 100 tys. mieszkańców, które mają przekroczone normy tlenków azotu, będą mieć obowiązek wprowadzenia sct. KPO nie jest obowiązującym prawem, ale ma przełożenie na funkcjonowanie funduszy europejskich w Polsce i na możliwości pozyskiwania środków na inwestycje.
- Miasto musi się także stosować do Regionalnego Programu Ochrony Powietrza. W przypadku Mazowsza i Małopolski te programy przewidują obowiązek dla stolic tych regionów, uchwalenia sct. Zatem zarówno Kraków jak i Warszawa, muszą to zrobić. Są zobowiązane zapisami Regionalnego Programu Ochrony Powietrza. Dokładnie to samo planuje sejmik województwa dolnośląskiego. Obecnie procedowana aktualizacja również zawiera obowiązek wprowadzenia sct dla stolicy regionu, tak aby wdrożyć ją do 2026 roku.
- Co jeździ po Wrocławiu? W ponad 90 proc. są to samochody osobowe. Relacja między dieslami a benzyną jest jak 4:6, czyli mniej więcej 60 proc. to samochody benzynowe. Samochody poniżej normy Euro 3 stanowią mniej więcej 5 proc. Szacuje się, że w 2025 roku będą stanowić 2 proc. samochodów w ruchu.
Zobacz również
Paweł Puławski - przedsiębiorca, Wrocławscy Kurierzy Rowerowi
- Wprowadzenie sct nie będzie miało dla kurierów rowerowych wielkiego znaczenia.
- Wszystkie duże firmy logistyczne, jeżeli chodzi o centra miast, nie w 100 proc. ale w dużej części przerzucają się na rowery transportowe.
- Gmina może promować tego typu transport, a także organizować projekty w ramach których przedsiębiorcy mogą pozyskiwać z dofinansowaniem np. samochody elektryczne czy rowery cargo. To się dzieje na zachodzie i równie dobrze mogłoby się dziać u nas.
Jolanta Niezgodzka – przewodnicząca zarządu Osiedla Stare Miasto
- Z perspektywy rady osiedla, bardzo ważne jest by ograniczyć ruch w ścisłym centrum. Kierowcy, którzy przyjeżdżają na osiedle Stare Miasto w ogóle nie respektują przepisów. Dewastowana jest każda możliwa przestrzeń. Chodniki, drogi, podwórka. sct jest w tym momencie chyba jedynym narzędziem, które pozwoli ograniczyć ruch w centrum miasta.
- Powinna zostać przyjęta najbardziej ambitna wersja sct. Bo tylko restrykcje które będą ambitne, pozwolą nam odczuć na co dzień skutki wprowadzenia tej strefy.
- Dla osiedla Stare Miasto te restrykcje powinny być jeszcze większe niż na pozostałym obszarze.
- Koniecznie trzeba pamiętać, żeby dla mieszkańców tego osiedla zostawić troszkę dłuższy okres przejściowy. Bo to jest tylko rok od wprowadzenia. Trzeba dać mieszkańcom chwilę, by dostosowali się do zmiany przepisów. W jakiś sposób dotyczy to także dostawców.
Zobacz również
Aneta Osuch - edukatorka ekologiczna, Dolnośląski Alarm Smogowy
- Warto zwrócić uwagą z jakim czasem przejściowym mamy do czynienia. Bo nie każdego stać na to żeby sobie z dnia na dzień wymienić samochód. Szczególnie na nowy, który spełniałby wszystkie normy na 30 lat do przodu.
- Druga sprawa to alternatywa. Jak mówimy o ograniczeniu, to co dajemy w zamian. Jakie są ceny biletów, dla kogo są dostępne. Jaka jest jakość transportu zbiorowego, gdzie możemy nim dojechać w jakim czasie. To co wychodzi w badaniach, ze względu na co wybieramy dany rodzaj transportu, to jest czas w jakim możemy się przemieścić z punktu A do punktu B. Jeżeli transport zbiorowy byłby transportem wysokiej jakości i na dodatek niedrogim dla użytkowników, to byłaby to wydaje się dobra alternatywa.
- Inną kwestią jest też to, że jeżeli do miasta przyjeżdżają osoby spoza Wrocławia i wiemy nie od dziś, że wiele miejscowości jest wykluczonych komunikacyjnie, to samochód jest jedyną opcją żeby się do tego miasta dostać. Czy mamy miejsca przesiadkowe. Czy jeśli proponujemy transport zbiorowy dobrej jakości, to czy ja mam gdzie zostawić ten samochód. Jakie są warunki zostawienia tego samochodu.
Zobacz również
Argumenty grupy mieszkańców sprzeciwiających się sct
- Marginalne znaczenie zanieczyszczeń komunikacyjnych (PM 10). To 5,4 do 7 proc. W odniesieniu do ogrzewania piecami, które odpowiada za 82 do prawie 93 proc.
- Raport NIK: koronawirus zmniejszył ruch, ale smog został.
- Badania Politechniki Wrocławskiej prowadzone w czasie lockdownu: stężenie pyłów PM 2,5 mimo ograniczonego ruchu samochodowego, pozostało na tym samym poziomie.
- Raport ochrony środowiska 2017. W 2015 roku transport drogowy był odpowiedzialny za emisję około 14 tys. ton pyłu, z czego prawie 7 tys. ton powstało przez zużycie opon, hamulców i nawierzchni dróg. Jest to aż 47 proc. Co przemawia za tym, że to nie silnik jest problemem. Problemem są ogólnie samochody i wykluczenie części z nich nie stanowi rozwiązania.
- Emisja tlenków azotu. Tlenki azotu powstają kiedy temperatura spalania w silniku jest zbyt wysoka. Paradoksalnie, nowe silniki spalinowe generują podobne emisje tlenków azotu, co konstrukcje starsze. Dzieje się to za sprawą kilku obecnie stosowanych rozwiązań. To m.in. bezpośredni wtrysk paliwa, który prowadzi do spalania mieszanki ubogiej, co zwiększa temperaturę spalania. To także downsizing, czyli uzyskiwanie większej mocy z jednostki pojemności. Skutki tych działań ograniczają katalizatory oraz systemy EGR. Niestety w realnych warunkach nie jesteśmy w stanie wyegzekwować pełnej sprawności tych systemów, a badania homologacyjne koncernów bywają zakłamywane na ich korzyść. Tezę tę potwierdzają badania przeprowadzone na 40-letnim Mercedesie z silnikiem Diesla o pojemności 2,4 litra z przebiegiem prawie 350 tys. km, z dołożonym katalizatorem.
Mieszkańcy komentowali także m.in. kwestie prawne dotyczące ograniczenia wolności w dysponowaniu własnym majątkiem czy fakt, że miasta w Europe Zachodniej wycofują się z wprowadzania Stref. (Tomasz Stefanicki z Biura Zrównoważonej Mobilności argumentował, że dzieje się tak, bo w miastach tych nie ma już najbardziej szkodliwych samochodów.)
Spotkanie moderował Tadeusz Mincer z Fundacji na Rzecz Studiów Europejskich (FEPS).
Zapisu audio debaty możecie odsłuchać tutaj:
