Wicedyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu, kustosz dyplomowana Działu Ceramiki i Szkła Współczesnego (specjalizująca się w rzemiośle artystycznym; współczesnym szkle i ceramice artystycznej, designie z lat 50. i 60. XX wieku). Autorka absolutnych polskich bestsellerów o designie – książki „Polski New Look” (Wydawnictwo Marginesy), albumów-katalogów wystaw „Szklane życiorysy. Polskie projektantki szkła (1945-2020)” i „Wielka czwórka i inni. Ceramiczna rzeźba kameralna w PRL-u”.
W ostatnich latach dr Barbara Banaś stała się bodaj najważniejszą w Polsce specjalistką w dziedzinie peerelowskiego designu.
Galeria zdjęć
Specjalistka od designu PRL-u
Barbara Banaś przywraca pamięć o wielu nieistniejących już manufakturach i zakładach, gromadzi informacje o projektantach szkła i ceramiki (a wiele uwagi poświęca tu kobietom, których udział w historii designu często pomijano), uczy rozpoznawać dobry projekt, zachęca do kolekcjonowania.
Paradoksalnie, jak mówiła w rozmowie dla wroclaw.pl, sama już wyleczyła się z choroby kolekcjonerskiej, kiedy uświadomiła sobie, że więcej gromadzonych zbiorów chowała do kartonów niż eksponowała na półkach.
Pasję kolekcjonerską odziedziczyła. Jej ojciec, historyk sztuki i kulturoznawca prof. Paweł Banaś sam jest wytrawnym kolekcjonerem (m.in. polskich kart pocztowych). Pierwszą figurką ceramiczną w zbiorach jego córki była „Grzybiarka” projektu Zbigniewy Śliwowskiej-Wawrzyniak.
– Pierwsze kupowane figurki pojawiały się, bo mi się podobały, potem interesowało mnie, kto, co, gdzie i dlaczego, a przedmioty stały się materiałem zainteresowania badawczego – wspominała dr Barbara Banaś.
I trzeba przyznać, że pielęgnowane latami zainteresowania z dziedziny niegdyś w muzealnictwie mało eksponowanej, a nawet traktowanej nieco po macoszemu, trafiły na podatny grunt.
Szał na szklane i ceramiczne przedmioty – to kolekcjonują Polacy
Od ponad dekady w Polsce trwa absolutny szał na design powojennych lat. Na forach, internetowych aukcjach, a nawet niedocenianych czasem osiedlowych śmietnikach ludzie szukają nie tylko peerelowskich krzeseł i meblościanek, ale również szklanych wazonów, dzbanów, zestawów naczyń, porcelanowych figurek z Ćmielowa.
Galeria zdjęć
Trend się utrzymuje, a początkujący kolekcjonerzy pragną mieć wiarygodne źródło informacji o przedmiotach, które zadowolą ich gusta. Tu z pomocą przychodzą niezwykle rzetelne, pieczołowicie przygotowywane (także od strony edytorskiej) książki i katalogi wystaw, których kuratorką jest dr Barbara Banaś.
Kobiety projektujące szkło
Katalog z cieszącej się olbrzymią popularnością wystawy „Szklane życiorysy. Polskie projektantki szkła (1945-2020)” stał się bestsellerem Muzeum Narodowego we Wrocławiu.
Ekspozycja była wyjątkowa (pokazanych zostało blisko 500 szklanych obiektów) i pod wieloma względami przełomowa, bo pomysł na nią wynikał z pytania, co przez lata działo się z absolwentkami zwłaszcza wrocławskiej Katedry Szkła. Dodajmy - jedynej takiej w Polsce, którą utworzono pod koniec lat 40. w PWSSP, czyli dzisiejszej ASP we Wrocławiu.
Barbarę Banaś zainteresowało, ile było kobiet-projektantek szkła, jak artystki trafiły do przemysłu, jak sobie radziły w zawodzie. Po wstępnej selekcji okazało się, że na jej liście znalazło się ok. 40 nazwisk. Sylwetki i sfotografowane dzieła artystek znalazły się w katalogu.
Figurki ludzi, psów, kotów, dzikich zwierząt – obiekty pożądania
Także i katalog nowej wystawy „Wielka czwórka i inni. Ceramiczna rzeźba kameralna w PRL-u”, już stał się bestsellerem. Doceni go z pewnością każdy kolekcjoner figurek peerelowskich i pasjonat polskiego designu. Obiekty są datowane, podpisane nazwiskami autorów. Można traktować katalog jako swoiste kompendium wiedzy o kameralnej rzeźbie, która rozpala dziś wyobraźnię kolekcjonerów.
W obszernej książce przeczytamy nie tylko merytoryczne teksty poświęcone twórcom figurek (wielkiej czwórce, czyli Henrykowi Jędrasiakowi, Lubomirowi Tomaszewskiemu, Hannie Orthwein i Mieczysławowi Naruszewiczowi oraz wielu innym artystom) i ich fenomenowi.
Obejrzymy też zdjęcia porcelanowych ludzi, psów, kotów, dzikich zwierząt, które pochodzą z kolekcji Tomasza Dziewickiego - koniecznie trzeba zajrzeć do rozmowy dr Barbary Banaś z autorem zbiorów. Posiada on wszystkie egzemplarze, z wyjątkiem dwunastu, zatem to niemal kompletna kolekcja figurek z PRL-u, najbardziej okazała w Polsce.
Niegdyś figurki stały na półkach ludzi dążących do społecznego awansu, którzy „chcieli być nowocześni”. Dziś minimalistyczne, świetnie zaprojektowane, bardzo trafnie oddające charakter portretowanych (ludzi, zwierząt) rzeźby kameralne, czyli bardzo niewielkie, wciąż przyciągają tych, którzy cenią sobie doskonałą formę.
Galeria zdjęć
Różnica jedynie w tym, że w latach 60. XX wieku na figurkę stać było każdego Polaka, dziś za figurki np. psów trzeba zapłacić nawet 1800 zł. A to oferta ze sklepu AS Ćmielów. Oryginalne figurki z lat 60. będą jeszcze droższe. Warto się zatem dobrze rozglądać i absolutnie, nie wyrzucać przedmiotów, które gromadzili krewni.
Gdzie kupić książki dr Barbary Banaś o polskim designie
Katalogi o polskim designie – szkle i ceramice – kupimy stacjonarnie (w księgarni w gmachu głównym Muzeum Narodowego) bądź online. „Szklane życiorysy” w cenie 150 zł, „Wielka czwórka i inni” w cenie 180 zł.
