Mija 50. lat od rozpoczęcia eksploatacji kultowych wagonów z serii 105N, produkowanych przez Chorzowską Wytwórnię Konstrukcji Stalowych Konstal. Tramwaje te przez dekady jeździły po torowiskach wielu polskich miast, w tym we Wrocławiu.
Galeria zdjęć
– Z tej okazji przygotowaliśmy wydarzenie upamiętniające "Stopiątki" – zapowiada Krzysztof Kołodziejczyk z Klubu Sympatyków Transportu Miejskiego. Spotkanie miłośników 105N Konstal w piątek, 7 marca, w Zajezdni Ołbin.
Wydarzenia firmują wrocławskie Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne wraz z Klubem Sympatyków Transportu Miejskiego i Towarzystwem Miłośników Wrocławia.
Pół wieku historii 105N
Najważniejsze momenty w półwiecznej historii kultowych "Stopiątek" opisał Krzysztof Kołodziejczyk z Klubu Sympatyków Transportu Miejskiego we Wrocławiu.
- rok 1970: rozpoczęły się prace projektowe nad nowym wagonem typu 105N, kierował nimi inż. Henryk Ciosiński, ówczesny kierownik pracowni projektowej Konstalu. Prototypy tramwaju powstały w 1973 r., a po testach w Warszawie, które odbyły się w 1974 r., rozpoczęto jego masową produkcję;
– Tramwaj 105N ma jeden człon, jest jednokierunkowy i jednostronny, zaś jego najważniejszą cechą rozpoznawczą jest kanciaste pudło oraz cztery pary drzwi skrzydłowych otwieranych do wewnątrz pojazdu. Tramwaj ten był bardzo przeszkolony, a to dzięki powiększonym względem poprzednich typów wagonów oknom. Z tego też powodu nazywany był często humorystycznie akwarium - opisuje Krzysztof Kołodziejczyk, KSTM.
Charakterystyczne były również dla niego ekspozytory tablic liniowych, umieszczone nad każdymi drzwiami. Zabrakło ich w zmodernizowanej wersji wagonu, typie 105Na. Po obecności tych elementów można właśnie rozróżnić oba rodzaje. To również w tym wagonie po raz pierwszy oddzielono przedział motorniczego za pomocą niewielkiej szafy na elektrykę i kawałka dykty.Krzysztof Kołodziejczyk, KSTM
Co ciekawe, podczas projektowania wagonu 105N, do obliczeń wytrzymałościowych nadwozia, zastosowano po raz pierwszy komputer. Wagon posiadał więc wiele zalet: był dobrze oświetlony wewnątrz, miał mocne ogrzewanie, co sprawdzało się w sezonie zimowym, ale przede wszystkim dzięki czterem parom drzwi umożliwiał szybką wymianę pasażerów.
- rok 1975: nowe wagony są już regularnie eksploatowane;
- lata 90.: czas modernizacji wagonów 105N i 105Na. Z powodu trudnej sytuacji gospodarczej miejscy przewoźnicy szukali tanich sposobów na remonty. We Wrocławiu w czasach istnienia zakładów RMT Protram w latach 2005–2010 opracowano typ 105NaWr. Wagony zachowały konstrukcję pudła i wielkie okna, ale zmienił się układ drzwi – z czterech par zrobiły się tylko trzy, w dodatku wyposażono je w mechanizm odskokowy (otwierały się na zewnątrz pojazdu, a nie do wewnątrz). Wagony 105NaWr można nadal zobaczyć na ulicach Wrocławia w regularnym ruchu liniowym;
- diametralną większość oryginalnych wagonów 105N i 105Na na przestrzeni lat zezłomowano, jeśli nie trafiły one na modernizację. Pozostałe sztuki przekształcono w wagony turystyczne lub gospodarcze.
Właśnie te zachowane pojazdy (zarówno historyczne, jak i te kursujące liniowo) będzie można obejrzeć na przygotowanych przez MPK, KSTM i TWM wydarzeniach.
Zobacz na własne oczy Konstal 105N i 105Na
W piątek 7 marca 2025 r. na Zajezdni Ołbin przy ul. Słowiańskiej 16, o godz. 17.30, rozpocznie się pokaz taboru:
- MPK: wagony 105Na #2558+2557, #2278+2279 oraz G-096 – gospodarczy,
- KSTM: wagon 105Na #2347 oraz tzw. Kultowe Stopiątki;
- TWM: wagony 105Na #2424 i #2532+2531.
Tabor będzie wystawiony do oglądania przez około pół godziny, następnie zaplanowana została krótka prelekcja doktora Tomasza Sielickiego o historii wagonów typu 105. Na koniec imprezy, ok. godz. 18.10, planowany jest bezpłatny przejazd specjalny, w czasie którego będzie można otrzymać bilet pamiątkowy, przygotowany przez MPK.Wrocław świętuje 50 lat tramwajów Konstal 105N, organizatorzy wydarzenia
Przebieg trasy tramwaju:
- Zajezdnia Ołbin – Słowiańska – Jedności Narodowej – Plac Bema – Drobnera – Most Uniwersytecki – Nowy Świat – Rynek – Kazimierza Wielkiego – Szewska – Most Uniwersytecki – Drobnera – Plac Bema – Jedności Narodowej – Słowiańska – Zajezdnia Ołbin.
Koniec imprezy planowany jest około godziny 18.30.
Ważna informacja od organizatorów: na teren Zajezdni Ołbin, będzie można wejść dopiero od godz. 17.00, dlatego prosimy o przybywanie dopiero od tej godziny, nie wcześniej.
Przejedź się wyjątkowymi Konstalami
Również w piątek 7 marca Towarzystwo Miłośników Wrocławia zaprasza na przejazd historycznymi wrocławskimi tramwajami 105Na. Start wydarzenia o godzinie 19:00 na starych mostach Mieszczańskich.
Będzie tam historyczny tabor:
- 105Na #2424, najbardziej klasyczna z zachowanych wrocławskich 105-tek. Starego typu nagrzewnice, załączanie baterii na "hebel", gniazda ukrotnienia czy oryginalny pulpit za lat 90., to jedne z wielu symboli odróżniających ten wagon od pozostałych. Pojazd liniowo kursował do 2011 roku, a jego rok produkcji to 1985.
- 105Na #2532+2531, jedyny zachowany skład z serii modernizowanych wagonów 105Na w latach 2001-2003 w dawnych zakładach remontowych "Protram". Tramwaj liniowo kursował do grudnia 2021 roku. Rok produkcji: 1991.
W trakcie podróży zawitamy między innymi na pętli Wrocławski Park Przemysłowy oraz ulicy Robotniczej, gdzie w latach 90. (przy skrzyżowaniu z ulicą Śrubową) istniał dawny punkt odbiorczy wagonów 105 dostarczanych do Wrocławia koleją.
Każdy z uczestników zostanie obdarowany pamiątkowym biletem.
Niedzielny przejazd "Kultowych Stopiątek"
Obchody jubileuszu będą miały ciąg dalszy w niedzielę, 9 marca. Klub Sympatyków Transportu Miejskiego przygotował specjalny przejazd potrójnym składem Kultowych Stopiątek (Konstal 105Na #2568+2566+2567).
Bezpłatny przejazd rozpocznie się o godz. 12.00 w Zajezdni Popowice i powiedzie następującą trasą:
- Zajezdnia Popowice (12:00) – Legnicka – Śrubowa – TAT – pl. Orląt Lwowskich – Piłsudskiego – pl. Legionów – Piłsudskiego – Dworzec Główny (12:20) – Małachowskiego – Pułaskiego – pl. Wróblewskiego (12:25) – Kujawska – pl. Powstańców Warszawy – Most Pokoju – Szczytnicka – Curie-Skłodowskiej – pl. Grunwaldzki (12:34) – Piastowska – Nowowiejska – Jedności Narodowej – Mosty Warszawskie – Kromera – Kwidzyńska – Kowale (12:54);
- Kowale (13:05) – Kwidzyńska – Kromera – Mosty Warszawskie – Jedności Narodowej – Słowiańska – Trzebnicka – pl. Powstańców Wielkopolskich (Dworzec Nadodrze) (13:20) – pl. Staszica – Pomorska – Dubois – Stare Mosty Mieszczańskie (13:25–13:35) – Jagiełły – Mostowa – Most Sikorskiego – Podwale – pl. Jana Pawła II – Legnicka – Zajezdnia Popowice (13:50)
Uwaga: skład będzie zatrzymywał się tylko na tych przystankach, przy których podano godzinę. Przejazd jest bezpłatny.
Klub Sympatyków Transportu Miejskiego, komunikat: – Przy tej okazji zachęcamy również do przekazania 1,5% podatku na rzecz remontów zabytkowych tramwajów i autobusów, które są w kolekcji KSTM. Oto numer KRS Klubu: 0000375400.
