Miasto ma wielowiekową i wielonarodową historię. Założone na przełomie XI i XII wieku, wiązane jest z księciem Bolesławem Krzywoustym. Usytuowanie na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych do Czech i Niemiec umożliwiło miastu prężny rozwój. W następnych stuleciach zasłynęło z wyrobu i eksportu płótna, było także ośrodkiem górnictwa i hutnictwa.
W 1392 roku Jelenia Góra przeszła pod panowanie Czech, a w 1527 znalazła się w granicach monarchii Habsburgów. Po wojnach śląskich znalazło się w granicach Prus a potem Niemiec. Zawierucha, związana z II wojną światową ominęła Jelenią Górę. Obecnie w skład miasta wchodzą również m.in. Cieplice, Sobieszów i Jagniątków.
Mały i duży trakt
Jelenią Górę najlepiej zwiedzać poruszając się wyznaczonymi traktami. Na kilka godzin najlepszy będzie Mały Trakt Śródmiejski. Ma długość około 5 km i przebiega m.in. pzez Wzgórze Krzywoustego, Basztę Grodzką, Wieżę Zamkową, Bramę Wojanowską, Kaplicę Św. Anny, Teatr im. C.K. Norwida oraz odrestaurowane budynki przy ulicy Bankowej.
Jelenia Góra, fot. Michał Kryla
Kto poświęci więcej niż kilka godzin na pobyt w Jeleniej Górze – warto! – ma kilka punktów obowiązkowych, znajdujących się na trasie Dużego Traktu Śródmiejskiego. Ten liczy aż 20 km i rozpoczyna się w uzdrowiskowej części miasta - Cieplicach od Pałacu Schaffgotschów poprzez Kościół Ewangelicko-Augsburski, Zespół Klasztorny Zakonu Cystersów wraz z Kościołem pw. Jana Chrzciciela, zabytkowy Park Zdrojowy, Zdrojowy Teatr Animacji, Park Norweski, średniowieczny Zamek Chojnik, aż po Muzeum Miejskie „Dom Gerharta Hauptmanna” w Jagniątkowie.
Wieże widokowe i zjawiskowe kościoły
Miasto przepięknie prezentuje się z dwóch wież: na Wzgórzu Krzywoustego i z wciśniętej pomiędzy odrestaurowane kamieniczki wieży Zamkowej (to zachowany element bramy miejskiej, kiedyś było tu więzienie miejskie).
Na szczególną uwagę na trasie traktu zasługują zabytkowe świątynie. Kościół Podwyższenia Świętego Krzyża jest jednym z niewielu tzw. kościołów łaski. Powstał na skutek ugody altrasztandzkiej, na mocy której protestanci, obok trzech istniejących już kościołów pokoju (w Świdnicy, Jaworze i Głogowie) mogli zbudować sześć kolejnych świątyń. Ta jeleniogórska do złudzenia przypomina swój pierwowzór - kościół Św. Katarzyny w Sztokholmie, bo jest dziełem tego samego architekta.
Patronom Jeleniej Góry poświęcona jest bazylika mniejsza pw. Św. Erazma i Pankracego. Powstała w XIV wieku, szczyci się organami dzieła włoskiego mistrza Adama Caspariniego.
Na szlaku napotkamy również prawosławną cerkiew Św. Piotra i Pawła. Barokowa budowla stanęła w 1738 roku na miejscu wcześniejszego, średniowiecznego kościoła, który spłonął w czasie wojny trzydziestoletniej. Ikony pochodzą z początku XX wieku, a przywiezione zostały tutaj ze zniszczonych w czasie II wojny światowej cerkwi z Lubelszczyzny. Całości dopełniają współczesne freski w stylu bizantyjskim, autorstwa Jerzego Nowosielskiego i Adama Stalony - Dobrzańskiego.
Neptun, Zeus i Szczudlarz przy tramwaju
Znakiem firmowym Jeleniej Góry jest bombonierkowy rynek z ratuszem, zespolonym z siedmioma domami i otoczonym barokowymi kamieniczkami z podcieniami, zaś osobliwościami – fontanna Neptuna i tramwaje. Od końca XIX wieku do 1969 jeździły one po mieście. Dziś pozostały po nich nieliczne ślady - fragment torowiska oraz tabliczka wmurowana w ścianę ratusza oraz wagon tramwajowy, który stoi przy wejściu do ratusza i pełni funkcję kiosku z pamiątkami.
No dobrze, ale co z tym Neptunem w stolicy Karkonoszy? XIX-wieczna rzeźba ma upamiętniać dawne, dobre stosunki handlowe miejskich kupców z zamorskimi krajami.
Centrum Jeleniej Góry, fot. UM Jelenia Góra
Inna ciekawa, nieoczywista rzeźba w mieście to Porwanie Europy. Została odsłonięta 20 maja 2014 roku, aby uczcić dziesięciolecie Polski w Unii Europejskiej. Rzeźba nawiązuje do mitologii przedstawiając miłość Zeusa pod skórą byka do ziemskiej kobiety. Nie ma natomiast lepszego miejsca niż Jelenia Góra dla instalacji artystyczną „Szczudlarz”. Miasto słynie bowiem z Festiwali Teatrów Ulicznych a szczudlarze są ikonami tej imprezy.
Na niepogodę – podziemia lub termy
Alternatywnym programem może być zwiedzanie Muzeum Karkonoskiego czy Muzeum Miejskiego – Domu Hauptmanna ale z pewnością nie mniej intrygujące będzie zejście do podziemi pod Wzgórzem Kościuszki. TIME GATES - Bramy Czasu to 4-kilometrowe przejście przez historie mrocznego okresu II wojny światowej, czasów Napoleońskich oraz wielu innych, w tym m.in. legend z regionu.
Wielką atrakcją miasta są Termy Cieplickie z wewnętrznymi i zewnętrznymi basenami, brodzikami, basenami termalnymi, z których można wypłynąć na zewnątrz bez względu na porę roku i temperaturę powietrza. Jest też strefa SPA, z jacuzzi, biczami wodnymi, grotą śnieżną oraz saunami.
„Skarb Krzywoustego”, czyli zwiedzanie ze smartfonem
„Jeleniogórskie Questy”, to rodzaj gry, która uatrakcyjnia zwiedzanie miasta. Aby dotrzeć do skarbu, trzeba odwiedzić ponad 10 charakterystycznych miejsc w centrum i odpowiedzieć na proste pytanie związane z konkretnym zabytkiem. Każda z zagadek przybliża nas do odnalezienia Skarbu Krzywoustego. To pamiątka, którą warto mieć. Jaka? Cóż, to tajemnica od odkrycia.
Jak dojechać z Wrocławia do Jeleniej Góry?
Samochodem z Wrocławia autostradą A4 a od węzła Kostomłoty DK nr 5 jest ok 110 km 9 ok. 1 h 40 min jazdy). Ok dwóch godzin zajmie podróż autobusem lub pociągiem. Bilet kosztuje ok 25 – 30 zł a pociągi i autobusy kursują mniej więcej co godzinę.
