Wielu wrocławian zastanawia się: czy picie wody z kranu jest teraz bezpieczne.
Całkowicie bezpieczne. Pamiętajmy, że woda płynąca w miejskich wodociągach nie pochodzi z Odry. Pobieramy ją z Oławy – rzeki zasilanej przede wszystkim przez Nysę Kłodzką, która źródło ma w Sudetach. Woda z Nysy Kłodzkiej do Oławy wtłaczana jest kanałem przerzutowym.
Czy jest sprawdzana, zanim dotrze do Wrocławia?
Tak, za pomocą sond umieszczonych w rzece. Monitorują one jakość wody w czasie rzeczywistym, 24 godziny na dobę. Informują o kluczowych parametrach wody, która do nas płynie. Monitoring zaczyna się od ujęcia na Nysie Kłodzkiej i jest prowadzony aż do naszych dwóch zakładów uzdatniania wody we Wrocławiu: Na Grobli i Mokry Dwór.
Aby mieć pewność, konieczne są badania w laboratorium.
Nasze laboratorium pracuje we wszystkie dni w roku. Pobiera wodę z Oławy dwa razy w ciągu dnia. Wykonuje rocznie 10 tys. prób i 100 tys. analiz, z czego wynika, że woda badana jest średnio co 5 min. Co ważne, jest kontrolowana nie tylko na etapie pobierania z rzeki, ale także w trakcie procesów oczyszczania.
Te procesy przebiegają w dwóch zakładach. Na czym polegają?
W zakładach Na Grobli i Mokry Dwór zachodzi kilka etapów uzdatniania wody: koagulacja, sedymentacja, filtracja piaskowa i węglowa oraz ozonowanie. Są to najbardziej zaawansowane metody oczyszczania wody rzecznej, stosowane w rozwiniętych krajach na całym świecie.
Wcześniej trafia jeszcze na tereny wodonośne rozłożone na dużym obszarze pomiędzy Oławą a Odrą.
Tak, tam zachodzi naturalna filtracja. Cały system składa się z rowów, studni, stawów i innych elementów. W uproszczeniu: woda napływająca z rzeki przenika w głąb przez kilka warstw geologicznych i tym naturalnym sposobem pozbywa się zanieczyszczeń fizycznych. Nabiera cech wody podziemnej, w tym łapie żelazo, które później musi być usunięte. Dzieje się to w zakładzie Na Grobli, który korzysta z wody infiltracyjnej z terenów wodonośnych. W zakłazie Mokry Dwór płynie woda bezpośrednio z rzeki, dlatego etap oczyszczania z żelaza zachodzić nie musi.
Uzdatnioną w zakładach wodę też trzeba sprawdzić, aby mieć pewność, że jest bezpieczna.
Tak, to także dzieje się w naszym laboratorium w zakładzie Mokry Dwór. Po pierwsze, każdy z procesów uzdatniania jest kontrolowany, by weryfikować jego efektywność. Po drugie, woda jest później badana w pompowni, z której jest wtłaczana do miasta. Nie jest to ostatni etap kontroli. Na terenie miasta wytypowaliśmy kilkadziesiąt miejsc poboru wody do badań laboratoryjnych. To szpitale, szkoły i inne tego typu obiekty. Dodatkowo, niezależnie od naszych działań, badania wykonuje sanepid – na etapach ujmowania, produkcji i dystrybucji wody.
Niektórzy nie piją wody z kranu mówiąc, że jest chlorowana.
Mieszkańcy obawiają się chloru, ale zupełnie niepotrzebnie. Wręcz przeciwnie, powinni być uspokojeni jego obecnością. Chlor chroni wodę przed rozwojem niepożądanych mikroorganizmów. Maksymalną ilość chloru określają normy Ministerstwa Zdrowia ustalone na podstawie restrykcyjnych zarządzeń unijnych. To samo dotyczy samej wody. Żeby płynęła w kranach, musi spełniać wyśrubowane wymagania.
A jeżeli Oławę spotkałoby to, co Odrę lub gdyby zdarzyła się inna katastrofa, bądź jeżeli sondy pokażą, że do Wrocławia płynie wyjątkowo woda gorszej jakości?
W takim przypadku odcinamy się od rzeki i nie pobieramy z niej wody. Korzystamy z rezerw zgromadzonych w zbiorniku Czechnica i z wody z terenów wodonośnych. Rezerwy wystarczą na tydzień dla wszystkich mieszkańców Wrocławia. Za kilka lat na pewno będziemy mieli drugi zbiornik rezerwowy, a pod Wrocławiem ujęcie wody podziemnej. To strategiczne zabezpieczenie na sytuacje kryzysowe. Prawdopodobieństwo ich wystąpienia jest niewielkie, ale okazuje się, że warto być gotowym nawet na to, co mało prawdopodobne.
Mówiąc o katastrofie: która hipoteza zatrucia Odry wydaje się panu najbardziej prawdopodobna?
Coraz więcej naukowców przekonuje, że katastrofę spowodowała długotrwała przemysłowa działalność człowieka w połączeniu z czynnikami naturalnymi: wysokie temperatury i stosunkowo niskie stany Odry. Właśnie to wszystko mogło przyczynić się do rozwoju alg. Za tym scenariuszem opowiadają się inspektoraty ochrony środowiska, ministerstwo i niezależni naukowcy. Wiarygodność innych, w tym zakładających skażenie chemiczne, które byłoby najgorsze dla ekosystemu, osłabia się wraz z upływem kolejnych tygodni.
Czy MPWiK pomagało w kryzysowej sytuacji?
Wspomagaliśmy służby miejskie, choćby w przeprowadzaniu badań próbek pobranych z dwudziestu jeden akwenów, takich jak fosa miejska i stawy w parkach. Badaliśmy te próbki codziennie i badamy nadal, kierując się ostrożnością. W żadnym momencie nie otrzymaliśmy wyników niepokojących. Substancje trujące ani razu nie zostały zidentyfikowane.
Zmieniliście coś w pobieraniu próbek wody także z Oławy?
Tak, na wszelki wypadek zwiększyliśmy częstotliwość badań oraz ich spectrum. Wyniki nie wykazały żadnych anomalii, nigdy nie były alarmujące. Dodatkowo, czysto profilaktycznie, na terenie wodonośnym wyłączyliśmy studnie znajdujące się najbliżej Odry. Możemy pracować bez nich kilka miesięcy, ale myślę, że włączymy je niebawem z powrotem. Woda, którą wysyłamy mieszkańcom naszego miasta, była i jest bezpieczna.
Witold Ziomek został prezesem MPWiK w 2017 r. po 10 latach bycia wiceprezesem tej spółki; absolwent PWr i Uniwersytetu Ekonomicznego
