Tonący w zieleni neorenesansowy pałac na osiedlu Pawłowice został zbudowany pod koniec XIX dla Heinricha von Korna – wydawcy, drukarza i mecenasa sztuki, który był dla Wrocławia kimś tak ważnym, że sportretowano go wraz z żoną na płaskorzeźbie zdobiącej wrocławski ratusz. Założona przez jego przodka Johanna Jacoba Korna firma wydawała publikacje przeznaczone głównie dla krajów Europy Wschodniej, zwłaszcza Polski. Syn Johanna, Wilhelm Gottllieb, wydawał polskie podręczniki, uruchomił w I Rzeczypospolitej składy księgarskie w Warszawie, Lwowie i Poznaniu.
Oprócz okazałej rezydencji, do której z czasem dobudowano dodatkowe skrzydło, na posiadłość rodziny Kornów składał się także rozległy park w stylu angielskim i folwark, który zapewniał majątkowi samowystarczalność.
Odwiedź przyrodników, wybierz się na koncert
Po II wojnie światowej całość stała się własnością Uniwersytetu i Politechniki Wrocławskiej, a niedługo potem Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
– W latach 50. powstał tu rolniczy zakład doświadczalny, taki uczelniany PGR z końmi, krowami, świniami i magazynem zboża – opowiada dyrektor Marzena Bogusz, która dziś zarządza posiadłością. – W salach pałacu były laboratoria i magazyn rzadziej używanych książek z uczelnianej biblioteki, w wieży mieszkania pracowników, a w oficynie hotel asystenta.
– Mieszkali tu młodzi naukowcy na dorobku, a wraz z nimi mnóstwo dzieciaków. Biegaliśmy po folwarku i ogromnym parku jak po zwykłym podwórku, sądząc, że to nic specjalnego i wszyscy tak mieszkają – śmieje się Bartosz Danielak, który się tu wychował, a teraz jest zastępcą dyrektorki.
Majątek nie był zrujnowany, ale nie wyglądał imponująco. Dawny blask zaczął odzyskiwać w latach 90., gdy został wpisany na listę zabytków.
W odrestaurowanym pałacu i dawnej oborze powstało należące do Uniwersytetu Przyrodniczego nowoczesne Centrum Edukacyjno-Rozwojowe Pałac Wrocław Pawłowice z miejscami noclegowymi, salami konferencyjnymi i reprezentacyjną salą bankietową, którą można wynająć np. na wesele albo bal. Odbywają się tu konferencje naukowe, kursy, szkolenia, seminaria, a także różne imprezy, np. Święto Sera i Wina, Dni Przyrodników, Gala Akademii Dobrego Piwa oraz comiesięczne Wieczory Pawłowickie – bezpłatne spotkania z muzyką i poezją, organizowane w Pawłowicach od ponad 15 lat.
Harmonogram imprez można znaleźć na stronie Uniwersytetu Przyrodniczego.
Obejmij Pawła w pasie. To najgrubszy w mieście dąb szypułkowy
Na co dzień pałac nie jest udostępniony do zwiedzania, jednak po łączącym się z Lasem Zakrzowskim parku, który także został pieczołowicie odnowiony, można spacerować bez przeszkód. I warto, bo poza kamiennym mostkiem i gloriettą, czyli parkową świątynią dumania, jest tu także urokliwy staw, polana, która aż się prosi o piknik na kocu w kratkę, i ponad 200 gatunków drzew i krzewów. Rosną tu także liczne odmiany róż, azalie i hortensje.
Będąc na miejscu, warto odwiedzić Pawła – to pomnikowy dąb szypułkowy, najgrubszy w mieście: ma aż 7,6 m obwodu. W parku, oprócz mnóstwa ptaków, można spotkać sarny i lisy, a w części folwarcznej mieszkają kozy, owce i wiecznie uśmiechnięta alpaka o imieniu Poldek.
Światło, kamera, akcja! Pałac w Pawłowicach planem filmowym
Majątek na Pawłowicach jest tak malowniczy, że przyciąga ekipy filmowe. Powstawała tu m.in. „Fundacja” Filipa Bajona, stałymi gośćmi są filmowcy z wrocławskiego ATM-u, a niedawno Magdalena Łazarkiewicz nakręciła tu część scen do filmu „Kajtek Czarodziej” na motywach książki Janusza Korczaka (zdjęcia robiono także w pałacu Wallenbergów przy ul. Szajnochy).
Zobaczymy w nim Maję Komorowską, Grzegorza Damięckiego, Karolinę Gruszkę i Piotra Głowackiego. – Filmowcy spędzili u nas miesiąc, wyjechali pod koniec maja. W filmie „zagrał” domek zarządcy, który przeobraził się w starą kamienicę, oraz zabytkowy młyn, który stał się tajemniczym strychem – opowiada dyrektor Bogusz.
20 ton na dobę. Zabytkowy młyn pracował jeszcze w latach 90.
Ciekawe jest zwłaszcza ostatnie z tych miejsc: pełen starych urządzeń młyn, który pracował jeszcze w latach 90. – Gdy powstał ponad 100 lat temu, był szczytem nowoczesności – mówi pani Bogusz. – Podobno senior rodu wchodził tu w czarnym fraku i wychodził czysty, demonstrując w ten sposób szczelność instalacji.
– Na początku młyn był napędzany maszyną parową, a potem silnikiem. Jest o tyle unikalny, że dzięki przenośnikom taśmowym, przekładniom i kołom obrotowym ten jeden silnik wprawiał w działanie wszystkie znajdujące się w nim urządzenia. To było bardzo przemyślane rozwiązanie, a spora powierzchnia magazynowa świadczy o tym, że robiono tu nawet do 20 ton mąki na dobę – mówi dr inż. Radosław Spychaj z Katedry Technologii i Fermentacji Zbóż Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
Ze względów bezpieczeństwa młyna nie można na razie zwiedzać, jednak – kto wie? – być może w przyszłości uda się zorganizować w nim warsztaty i zajęcia dla studentów. Trzymamy kciuki.
Pałac w Pawłowicach - jak dojechać
Pałac mieści się przy ul. Pawłowickiej 87/89 na osiedlu Pawłowice w północno-wschodniej części Wrocławia. Można tam dotrzeć autobusem 151 z placu Grunwaldzkiego (przystanek końcowy jest 200 m od pałacu).
Jeśli wybierasz się do pałacu samochodem, zjedź ze wschodniej Autostradowej Obwodnicy Wrocławia zjazdem Pawłowice.
Parking jest bezpłatny.
Tekst: Beata Turska
