Wcale nie taka ruska. Skąd wzięła się nazwa wrocławskiej ulicy?

– Dobry wieczór panie prezydencie. Czy można zmienić nazwę ulicy Ruskiej we Wrocławiu na inną? Dziękuję bardzo za pomoc narodowi Ukrainy, jesteśmy bardzo wdzięczni – napisał na Facebooku pan Paweł. W sieci pojawiają się pomysły zmiany nazwy ulicy na Ukraińską.

Z tą Ruską to było trochę inaczej. Zaczęło się od handlu setki lat temu

– Nazwa ulica Ruska pojawia się w połowie XIV wieku. Mówimy o czasach, kiedy była to Ruś, nie było ani Ukrainy ani Rosji. Kontakty Wrocławia z Rusią były mocne. Bogaci kupcy z Rusi sprzedawali na placu Solnym skóry. Zatrzymywali się wówczas na nocleg przy ulicy dochodzącej do placu Solnego. Koło skrzyżowania z ulicą Białoskórniczą były obsługujące ich stajnie – mówi Andrzej Konarski z Towarzystwa Miłośników Wrocławia, autor książek z zagadkami o Wrocławiu.

Trafiały tu towary z miast takich, jak Włodzimierz, Łuck, Kijów, Lwów czy Kamieniec. Przywożono futra, wosk, przyprawy korzenne ze wschodu, jedwabie, towary z basenu Morza Czarnego. W drugą stronę wędrowało śląskie sukno i odzież.

Dowody dawnych kontaktów handlowych odnajdujemy w dokumentach kupieckich oraz w nazwach miejscowych: ulicy Ruskiej (pierwotnie Rusyschin gasse) oraz nieistniejącej już Bramy Ruskiej.

– O randze kontaktów z Rusią dla średniowiecznego Wrocławia świadczą ówczesne małżeństwa na wysokim szczeblu. Bolesław Wysoki, od którego rozpoczyna się linia Piastów śląskich, pojął za żonę ruską księżniczkę – kijowiankę Zwinisławę. Rusinką była również m.in. Maria Włostowicowa – żona największego ze śląskich możnowładców, Piotra Włosta – mówi Andrzej Konarski.

W późnym średniowieczu relacje handlowe osłabły, choć nie zanikły zupełnie. Nazwa ulicy nie zmieniła się przez kolejne 5 wieków.  

Dopóki jest Ruska, nie może być Rosyjskiej

Istotna jest również dokładna nazwa ulicy i nie przekręcanie jej.

– Zauważmy, że we Wrocławiu nie ma ulicy Rosyjskiej. To nie jest przypadek. Komisja Nazewnictwa Ulic zawsze uznaje, że nie można nadawać nazwy, która jest zbliżona do istniejącej. Bo to jest mylące. Kiedyś były we Wrocławiu dwie ulice o zbliżonych nazwach. Za którymś razem karetka pojechała do pacjenta nie tam, gdzie trzeba. Takie ulice również by się myliły. Dlatego jeśli mamy ulicę Ruską, na pewno nie powstanie Rosyjska – dodaje Andrzej Konarski.

Ukraińskie nazwy na mapie Wrocławia

Na mapie Wrocławia znajdziecie co najmniej kilka miejsc, nawiązujących do ukraińskiej historii lub kultury. Swoje ulice od lat mają tu m.in. poeci Taras Szewczenko i Iwan Franko (obie ulice znajdują się na osiedlu Psie Pole-Zawidawie - przyp. red.). Na Sępolnie uliczkę ma Andrij Potebnia – ukraiński rewolucjonista, walczący w powstaniu styczniowym po stronie Polaków.

Kilka lat temu na Potebni 41 otwarto Gniazdo – małe centrum integracji społecznej, prowadzone przez radę osiedla. Obecnie w Gnieździe znajduje się osiedlowy punkt wymiany informacji o potrzebach uchodźców. Organizowane są też spotkania integracyjne dla „starych” i „nowych” mieszkańców osiedla.

Na Stabłowicach otwarto natomiast kilka lat temu rondo im. gen. Marka Bezruczki – ukraińskiego dowódcy, bohatera wojny przeciwko bolszewikom w 1920 r.

Kilka wrocławskich ulic nosi także ukraińskie nazwy miejscowe: to m.in. Zaporoska i Lwowska na Gajowicach, Wołyńska na Kuźnikach oraz Ukraińska na Muchoborze Małym.

Propozycję nadania nazwy ulicy można zgłaszać przewodniczącemu RM Wrocławia

Wnioski w sprawie nadania nazwy ulicy można składać do przewodniczącego wrocławskiej Rady Miejskiej. Mogą to zrobić m.in.: grupa 300 mieszkańców, wspólnota mieszkaniowa (jeśli propozycja dotyczy ulicy, placu czy skweru na terenie należącym do wspólnoty) czy działające wspólnie minimum trzy rady osiedli. Szczegóły procedury w Biuletynie Informacji Publicznej.

Rady osiedli w większości mają swoje strony internetowe lub profile na Facebooku. Jest ich we Wrocławiu 48. Mapę osiedli znajdziecie na wrocławskim geoportalu.

Ruska dzisiaj - od placu Jana Pawła II do skrzyżowania z Kazimierza Wielkiego

Na tym odcinku jest jedną z głównych arterii komunikacyjnych, ruchliwą i głośną. Jednym z najciekawszych adresów jest tutaj podwórko przy Ruskiej 46.

Zebrano tu mnóstwo starych neonów, które zamontowane były dawniej w różnych punktach miasta. Stojące w podwórku budynki pełnią rolę siedziby rozmaitych pracowni artystycznych oraz organizacji pozarządowych – m.in. Fundacji Ukraina czy Fundacji Centrum Praw Kobiet. Znajdziecie tu również recepcję Wrocławskiego Instytutu Kultury, prowadzącego Mikrogranty. Mikrogranty to miejski program, w którym każdy mieszkaniec Wrocławia może starać się o grant na drobny projekt społeczny lub kulturalny. Nabory organizowane są trzy razy w roku.

Ruska dzisiaj - od skrzyżowania z Kazimierza Wielkiego do placu Solnego

Za skrzyżowaniem, w stronę placu Solnego, biegnie jej spokojniejsza część. Ten fragment ulicy – z większym ruchem pieszym, miasto planuje niebawem odnowić.

– Wraz z ul. Oławską i pl. Solnym, ul. Ruska tworzy najważniejszą oś pieszą na kierunku wschód – zachód. Ten ostatni odcinek nie przystaje swoim standardem do funkcji, jaką pełni na Starym Mieście. Jesteśmy jednak przekonani, że zlecenie tego projektu musi być poprzedzone dyskusją społeczną o potrzebach działających w tym rejonie przedsiębiorców, m.in. restauratorów i samych mieszkańców – mówiła Monika Kozłowska-Święconek, dyrektor Biura Zrównoważonej Mobilności, prezentując opublikowany niedawno Masterplan dla Starego Miasta.