Jak może wyglądać Wrocław, czyli Masterplan dla przestrzeni w centrum

Stworzenie dokumentu zlecono ekspertom z Krakowa. Dla wrocławskich urzędników ważne było, aby na Wrocław i na temat popatrzył świeżym okiem ktoś z zewnątrz.

Centrum jeszcze piękniejsze, bardziej dostępne, dostosowane do zmieniającego się klimatu (m.in. poprzez zwiększenie zazielenienia) i gotowe na aktualne wyzwania, stawiane nowoczesnym, przyjaznym miastom – to najważniejsze cele Masterplanu. 

Co ważne, posiadanie tego dokumentu może też pomóc w pozyskiwaniu środków zewnętrznych na realizację różnych inwestycji poprawiających jakość przestrzeni miejskiej.

Obszar miasta, którego dotyczy Masterplan, to 140 hektarów

Znajduje się na nim 1181 budynków, 4 duże place i 435 podwórek. To przede wszystkim królestwo pieszych.

Na dowód tego warto przytoczyć dane.

Ciąg ulic Oławska – Rynek – Ruska to najważniejsza i najbardziej obciążona ruchem oś piesza, a przejście przez ul. Świdnicką w godzinach szczytu jest pokonywane przez tylu pieszych i rowerzystów, ile samochodów przejeżdża ulicą Kazimierza Wielkiego.

Obszar objęty Masterplanem. Źródło: UM Wrocławia

W sezonie, na staromiejskich uliczkach co roku otwiera się ponad 250 ogródków gastronomicznych. Sporym wyzwaniem logistycznym jest kwestia dostaw. Nie tylko na potrzeby gastronomii, ale także wielu sklepów czy coraz liczniejszych paczkomatów i paczkopunktów.

Na obszarze Starego Miasta mamy także do czynienia z kilkoma miejskimi wyspami ciepła. Zieleni jest co prawda dużo dookoła, ale brakuje jej w ścisłym centrum. Ważne jest także wyznaczanie głównych korytarzy rowerowych oraz ograniczanie ruchu aut, prowadzące do zmniejszenia emisji z transportu i tym samym poprawy jakości powietrza.

Najważniejsze z rekomendacji Masterplanu to:

• poszerzanie przestrzeni dla pieszych i użytkowników gastronomii, w tym w szczególności nowych przestrzeni dla ogródków gastronomicznych, wykorzystanie potencjału podwórek staromiejskich,
• przekształcanie przestrzeni dla pieszych, tak by była dostępna dla wszystkich użytkowników, bez względu na ich wiek i stopień sprawności,
• lepsze dopasowanie systemu dostaw towarów w centrum, które uwzględni również rowery cargo,
• zaproponowanie kierunku działań dla podjęcia w mieście tematu strefy czystego transportu,
• wprowadzenie zieleni i rozwiązań błękitnych, w celu przeciwdziałania miejskiej wyspie ciepła.

Dokument powstawał w dwóch etapach

Najpierw powstała analiza funkcjonalno-przestrzenna. Pokazała ona najważniejsze połączenia piesze, rowerowe, zinwentaryzowała i opisała przestrzeń w zakresie ogródków gastronomicznych, dostaw do obiektów, wnętrz kwartałów zabudowy itp.

Przeprowadzono też badania fokusowe, które pokazały potrzeby różnych użytkowników centrum, w szczególności przedsiębiorców i firm kurierskich, w zakresie obsługi towarowej.

Głównie ciągi rowerowe w centrum. Źródło: UM Wrocławia

W następnej kolejności wypracowano rekomendacje działań w centrum, zmierzających do poprawy jego funkcjonowania. Pojawiło się wiele wątków, uwzględniających potrzeby różnych użytkowników centrum, czyli m.in. turysty, mieszkańca czy też przedsiębiorcy prowadzącego działalność w tym rejonie. Wskazano propozycje działań, jakie miasto może podjąć, aby wszystkim użytkownikom w centrum funkcjonowało się lepiej.

Część zadań rekomendowanych w Masterplanie jest już wdrażana

Jeszcze w tym roku wypracowane mają zostać propozycje metod usprawniających funkcjonowanie dostaw. Wrocław będzie szukać finansowania dla innowacyjnych rozwiązań ostatniej mili, które pozwoliłyby na promowanie sposobów, dotyczących wykorzystania rowerów cargo w transporcie. Planowane jest także przeprowadzenie rozmów konsultacyjnych z interesariuszami.

Trwają również prace przygotowawcze dla jednej z ulic, zaproponowanych w ramach rekomendacji Masterplanu.

Przedstawiona w Masterplanie propozycja zagospodarowania przestrzeni na ulicy Szewskiej, w rejonie przystanku Oławska. Źródło: UM Wrocławia

– Ogłosiliśmy przetarg na zaprojektowanie trasy rowerowej w ul. Szewskiej i Widok. Jednocześnie projektujemy tam przystanki wiedeńskie i aby uzyskać efekt synergii, planujemy dodatkowe zazielenienie na początkowym fragmencie ulicy – informują wrocławscy urzędnicy.

Również na ten rok planowane jest zlecenie projektu rewitalizacji ul. Ruskiej na odcinku od pl. Solnego do ul. Kazimierza Wielkiego. To ważny fragment ulicy w centrum – z największym ruchem pieszych.

– Wraz z ul. Oławską i pl. Solnym, ul. Ruska tworzy najważniejszą oś pieszą na kierunku wschód – zachód. Ten ostatni odcinek nie przystaje swoim standardem do funkcji, jaką pełni na Starym Mieście. Jesteśmy jednak przekonani, że zlecenie tego projektu musi być poprzedzone dyskusją społeczną o potrzebach działających w tym rejonie przedsiębiorców, m.in. restauratorów i samych mieszkańców – mówi Monika Kozłowska-Święconek, dyrektor Biura Zrównoważonej Mobilności.

Przedstawiona w Masterplanie propozycja zagospodarowania przestrzeni na ulicy Szewskiej w rejonie katedry pw. św. Marii Magdaleny

Miasto chce także sukcesywnie zazieleniać ten obszar. W staromiejskim centrum mają pojawić się nowe drzewa, pnącza i ogródki w zieleni.

– Co istotne, podejmowane przez nas i planowane działania, wynikające z rekomendacji planu, wpisują się w politykę SDG (Sustainable Development Goals). Są także zgodne z projektem Krajowej Polityki Miejskiej 2030. Dlatego dokument Masterplanu wpisuje nasze działania w pewne określone ramy i tym samym daje nam możliwość wnioskowania o dofinansowanie dla inwestycji – dodaje Monika Kozłowska-Święconek.

Strefa czystego transportu (SCT) – w pierwszej kolejności badania

Strefa czystego transportu w centrum to jedno z najtrudniejszych zadań na najbliższą przyszłość. Miasto chce w pierwszej kolejności zebrać dane m.in. o zarejestrowanych pojazdach i ich odniesieniu do norm emisyjnych. Planuje także zlecenie aktualizacji badań emisji z transportu. Ostatnie badanie w tym zakresie, przygotowane przez prof. Zwoździaka, pochodzi bowiem z roku 2017.

Wyniki pomiaru KBR2018 – godziny 6.00 – 10.00 i 14.00 – 18.00. Źródło: UM Wrocławia

– Dodatkowo, we współpracy z organizacjami pozarządowymi, planujemy przeprowadzić analizę emisji generowanych przez transport w oparciu o model emisji, powstały na bazie pomiarów krakowskich i wykorzystywany teraz w Warszawie. Dla wzmocnienia obrazu w centrum, chcemy przeprowadzić tzw. badania kanionowe na ciągu komunikacyjnym o największym natężeniu ruchu – tu rozważamy odcinek ul. Kazimierza Wielkiego, po to, żeby pokazać realny poziom emisji z aut w centrum. Realizacja badań emisji do powietrza jest kluczowa dla rozpoczęcia dyskusji z mieszkańcami o wprowadzaniu zmian. Bez badań niemożliwa będzie późniejsza obserwacja wpływu wprowadzonych zmian na jakość powietrza, którym oddychamy w centrum – wyjaśnia Monika Kozłowska-Święconek.

Stopniowe wprowadzanie zmian, finalnie – zmierzenie się z tematem ul. Kazimierza Wielkiego

Zgodnie z rekomendacjami, zmiany wdrażane w centrum powinny następować stopniowo.

– Na samej ul. Kazimierza Wielkiego warto poprawiać na bieżąco to, co jest możliwe, bez olbrzymich nakładów finansowych, np. nowe przejścia dla pieszych dla poprawy dostępności tej ulicy – mówi Monika Kozłowska-Święconek.

Newralgicznym odcinkiem jest fragment ul. Kazimierza Wielkiego pomiędzy ul. Piotra Skargi a ulicami Świętego Mikołaja i Ruską, gdzie występuje największe natężenie ruchu drogowego, pogarszające poczucie bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu drogowego.

– Działania związane z ul. Kazimierza Wielkiego powinny być zwieńczeniem zmian proponowanych w centrum miasta. Jednak należy je przeprowadzać z pełną odpowiedzialnością i przy akceptacji społecznej dla tych zmian – dodaje Monika Kozłowska-Święconek.

Masterplan dla Centrum to także element realizacji rekomendacji Panelu Obywatelskiego

Uczestnicy panelu sformułowali ją w następujący sposób:

„Polityka inwestycyjna powinna uwzględniać corocznie zadania, polegające na tworzeniu w obszarze centrum i śródmieścia atrakcyjnych przestrzeni wyposażonych w zieleń, małą architekturę oraz elementy małej/zielonej retencji, przyjaznych dla ruchu pieszego i rowerowego, transportu publicznego oraz uspokojonego ruchu kołowego z uporządkowanym parkowaniem. Ograniczanie obecności samochodów powinno być wzmocnione poprawą jakości otoczenia”.

Rekomendacja otrzymała 87-proc. poparcie uczestników Panelu.

Ostatecznie dokument jest dla miasta bazą różnego rodzaju działań, które Wrocław chce podejmować, aby Centrum stawało się jeszcze piękniejsze, jeszcze bardziej dostępne, dostosowane do zmieniającego się klimatu i przyjazne.