Nekropolię założono w 1928 roku, wraz z przyłączeniem tych terenów w granice rozrastającego się Wrocławia. Pierwotnie służyła trzem parafiom ewangelickim. Autorem projektu był wrocławski architekt krajobrazu Paul Hatt. Położoną centralnie kaplicę zaprojektował Erich Grau (wśród jego innych realizacji znajdują się m.in. kamienice przy placu Piłsudskiego na Karłowicach).
Groby znanych wrocławian na cmentarzu na Sępolnie
Na północ od kaplicy uwagę przykuwa pomnik polskich partyzantów. Grupka ośmiu akowców z Gór Świętokrzyskich z oddziałów „Szarego” i batalionu „Młota” dostała się do niemieckiej niewoli i trafiła do Breslau. Zostali tutaj straceni 18 lutego 1945 roku. Podobno podczas próby ucieczki. Ich ciała znalazł i przetransportował na cmentarz przy Smętnej jeden z mieszkańców. Poświęcony im pomnik według projektu Łucji Skomorowskiej-Wilimowskiej odsłonięto 18 maja 1969 roku.
Warto pokręcić się trochę w tej okolicy, jeśli chcecie odwiedzić paru znanych wrocławian. Przy głównej alei znajdują się nagrobki m.in. Mariusza Łukasiewicza i Jana Waszkiewicza. Łukasiewicz był założycielem Lukas Banku i Euro Banku. Waszkiewicz – pierwszym marszałkiem województwa dolnośląskiego. Kawałek dalej w stronę Smętnej (pole nr 2) znajdziemy nagrobek prof. Stanisława Pietraszko – twórcy pierwszych w Polsce studiów kulturoznawczych.
Galeria zdjęć
Bliżej kaplicy (pole nr 7) odwiedzić możemy Stanisława Lenartowicza – reżysera, współtwórcę polskiej szkoły filmowej. Znanego z filmów takich jak „Giuseppe w Warszawie”, „Za rok, z dzień, za chwilę…”, „Cała naprzód” czy „Czerwone i złote”. Znalezienie nagrobka słynnego reżysera może zająć dłuższą chwilę. Pochowany został wraz z rodziną, a by odczytać jego imię z położonej na płask tabliczki, trzeba podejść naprawdę blisko.
Kawałeczek dalej na południe (pole nr 12) spoczywa Zbigniew Antkowiak. Dziennikarz, autor bestsellerowej książki „Stare i nowe osiedla Wrocławia”, do dziś będącej niezastąpionym kompendium wiedzy o historii i specyfice poszczególnych osiedli.
Spacerując dalej w kierunku południowym, dojdziecie do głównej alejki, prowadzącej do wejścia od strony ulicy Smętnej (to południowy skraj sektora 12). Znajduje się tutaj nagrobek słynnego lwowsko-wrocławskiego matematyka. Profesor Hugo Steinhaus był współtwórcą światowej sławy lwowskiej szkoły matematycznej i pierwszym dziekanem Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego. W 1938 roku wynalazł introwizor – urządzenie do rentgenowskiej lokalizacji niedostępnych przedmiotów. Co ciekawe, profesor był ateistą. Jego pochówek na cmentarzu parafialnym musiał nie być oczywisty, ale dość dobrze świadczy o ówczesnym proboszczu.
Na południowym skraju cmentarza (sektor 18) znajduje się drugi charakterystyczny pomnik. Poświęcony jest obrońcom Lwowa z lat 1918-1920, których prochy przewieziono tu z Ukrainy. W jego uroczystym odsłonięciu w 1991 roku brał udział prezydent RP na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski. Autorem pomnika jest Jan Siek.
W pobliżu Orląt odwiedzić możemy także dwóch legendarnych lotników.
Bolesław Orliński międzynarodową sławę zdobył w 1926 roku, wykonując ekstremalnie daleki rajd: Warszawa-Tokio-Warszawa. Od 1928 roku był pilotem doświadczalnym PZL, oblatywał wszystkie produkowane tam myśliwce. Podczas bitwy o Anglię dowodził Dywizjonem 305.
Dr Stanisław Maksymowicz to legendarny wrocławski pilot, wykładowca, twórca i kierownik Zakładu Sportów Lotniczych Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Był bohaterem jednej z barwniejszych wrocławskich legend – przelotu pod Mostem Grunwaldzkim. O historii tej opowiada opublikowany na początku XXI wieku reportaż Wandy Dybalskiej „Lot pod Grunwaldem”.
Kierując się na wschód (sektor 14, na samym końcu cmentarza) odwiedzić możemy też Krzysztofa Balawejdera, prezesa wrocławskiego MPK w latach 2019-2023.
Po drodze miniemy ciekawy pomnik nagrobny.
Cmentarz przy ul. Smętnej - wyszukiwarka grobów
Jak znaleźć grób, którego szukamy, na cmentarzu Świętej Rodziny przy ul. Smętnej? Na tej stronie udostępniona została wyszukiwarka. Działa po nazwisku.
Groby znanych wrocławian na cmentarzu na Sępolnie – wskazówki Czytelników
Po publikacji artykułu otrzymaliśmy od Czytelników sporo wskazówek dotyczących osób pochowanych przy Smętnej. Są wśród nich m.in.:
Profesor Daniel Józef Bem – dziekan Wydziału Elektroniki na PWr, Był inicjatorem i jednym z wykonawców Krajowej Akademickiej Sieci Komputerowej (dzisiejszy NASK), pionierem prac nad szerokopasmowym internetem w Polsce, wynalazcą techniki odbioru i przetwarzania danych z meteorologicznych satelitów METEOSAT.
Siedmioro (poza prof. Steinhausem!) wybitnych matematyków: prof. Edward Marczewski - twórca wrocławskiej szkoły algebraicznej i algebraicznej teorii niezależności, prof. Stanisław Hartman – kierownik Zakładu Analizy Funkcjonalnej na Uwr, prof. Kazimierz Urbanik – dwukrotny rektor Uniwersytetu Wrocławskiego, prof. Ryszard Grząślewicz – dziekan Wydziału Podstawowych Problemów Techniki na Politechnice Wrocławskiej, doc. Halina Pidek-Łopuszańska – redaktorka naczelna wydawnictw dydaktycznych i naukowych w Instytucie Matematyki PWr, prof. Władysław Ślebodziński – współtwórca wrocławskiej szkoły matematycznej, autor ponad 50 publikacji z zakresu geometrii różniczkowej. Wreszcie – prof. Józef Łukaszewicz – kierownik Zakładu Zastosowań Matematyki i Statystyki Matematycznej, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego, odwołany przez komunistów w 1982 z przyczyn politycznych.
Profesor Tadeusz Garbiński, profesor Karol Sosnowski i dr Edmund Szlenkier - specjaliści od chorób płuc, wykładowcy akademiccy. Twórcy kliniki chorób płuc we Wrocławiu.
Maria Luty, która przez ponad dwie dekady była ochmistrzynią Henryka Sienkiewicza, czyli osobą zarządzającą jego majątkiem. Do Wrocławia przeprowadziła się w 1969 roku i spędziła tu ostatnie lata swojego życia.
Władysław Ossowki, pseud. „Mały Władzio” – kurier Polskiego Państwa Podziemnego, przeprowadzający ludzi spod okupacji sowieckiej na Węgry.
Profesor Józef Houszka - elektronik, autor m.in. "Podstaw konstrukcji mechanicznych w elektronice".
Profesor Jan Jendrośka – prawnik, kierownik Zakładu Prawa Administracyjnego na UWr, autor podręczników akademickich.
