We Wrocławiu spotkali się przedstawiciele polskich miast, aby rozmawiać o polityce metropilitalnej Polski…
Tak, to już trzecie takie spotkanie w naszym mieście. Po raz pierwszy spotkaliśmy się w lutym 2023 r. Za trzy miesiące planujemy kolejne, również we Wrocławiu. Rozmawiamy o ustawie metropolitalnej, która ma służyć nie tylko metropolii wrocławskiej, ale również warszawskiej, bydgoskiej, poznańskiej, gdańskiej, łódzkiej, lubelskiej, krakowskiej oraz jedynej zalegalizowanej, czyli górnośląsko-zagłebiowskiej. Przyjechali do nas przedstawiciele największych miast, stolic regionów, ale też praktycy i eksperci. Ten zespół pracuje już od roku.
Co było tym razem tematem spotkania?
Przygotowujemy projekt ustawy ramowej, na podstawie której powstaną bardzo precyzyjne rozwiązania służące danej lokalnej społeczności. Rozmawiamy o transporcie metropolitalnym, polityce odpadowej oraz zielonej transformacji. Do tego potrzebujemy zarówno instrumentów prawnych, finansowych, jak i organizacyjnych.
Istotą naszych rozmów nie jest wymiar polityczny, ale pragmatyczny. Zależy nam na napisaniu dobrej ustawy, zawierającej regulacje dotyczące tego, kto może się zrzeszać oraz jakie instrumenty formalne przysługują takiemu tworowi. Ustawa ta jest obecnie przygotowywana, a potem będzie musiała przejść cały proces legislacyjny.
W ciągu najbliższych trzech miesięcy chcemy opracować projekt tej ustawy i przedstawić harmonogram prac przez Komisją Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. Następnie przewidziane są prace w grupie roboczej, której koordynatorem jest Unia Metropolii Polskich. Ostatecznie będzie głosowana przez Sejm.
Mamy ambicje zrobić to do końca 2024 roku. Jest to jak najbardziej wykonalne, biorąc pod uwagę skalę pracujących nad tym projektem ekspertów. Drugą częścią jest ustalenie statutu, który inaczej będzie wyglądał w każdym mieście, bo mamy trochę inne wyobrażenia, co do tego, co byśmy chcieli realizować przez ten nowy twór metropolitalny. Jednocześnie zależy nam też na zagwarantowaniu jego trwałości, aby te działania kontynuować przez następne dziesięciolecia.
Polskie metropolie będą mogły liczyć na szczególne wsparcie?
Metropolia to kilkanaście lub kilkadziesiąt współpracujących ze sobą gmin skupionych wokół największego miasta. Jest kolejnym, regionalnym wymiarem samorządu. Zyskuje on wówczas dodatkową podmiotowość – finansową i prawną. Przede wszystkim może zyskać niecałe 6 proc. podatków, które zamiast wpływać do budżetu centralnego, wpływałoby do budżetu przeznaczonego na realizację celów związanych z rozwojem metropolii. To może być nawet kilkaset milionów rocznie. Dzięki temu chcielibyśmy sfinansować transport metropolitalny, rozwój wodno-kanalizacyjny oraz politykę odpadową.
Co może pomóc w realizacji tych planów?
Zależy nam na tym, żeby stworzyć zrzeszenie metropolitalne, które ma podmiotowość prawną, bo za nią idzie możliwość delegacji pewnych obowiązków. Uzyskujemy wówczas dodatkową możliwość finansowania. Planujemy to na poziomie ponadregionalnym, dzięki czemu będzie ono ponad polityką, pewnymi sympatiami i antypatiami, co gwarantuje trwałość. Mamy szansę pozyskać 300 mln zł rocznie, czyli w ciągu 10 lat około 3 mld. Kwota ta pozwala planować kolej metropolitalną, połączenie gmin zewnętrznych z tym, co daje matka-miasto, dostęp do tych wszystkich obiektów, które są niemożliwe do utrzymania przez mniejsze gminy, czyli m.in. stadionów czy instytucji kultury. Nie każdą gminę na to stać, ale możemy się tym dzielić. Zależy nam, aby każdy mieszkaniec gminy oddalonej nieco od Wrocławia mógł mieć dostępność do tych dóbr. Mamy szanse zyskać kilkaset milionów rocznie, które możemy wydawać na ten cel w poszczególnych metropoliach.
