Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
– Laureaci Pokojowej Nagrody Nobla reprezentują społeczeństwo obywatelskie w swoich krajach. Od wielu lat promują prawo do krytyki władzy i ochrony podstawowych praw obywateli – napisano w komunikacie dotyczącym laureatów Pokojowej Nagrody Nobla za rok 2022.
Międzynarodowe Stowarzyszenie Historyczno-Oświatowe, Dobroczynne i Obrony Praw Człowieka Memoriał powstało w 1989 r. w Rosji. W czerwcu 2022 r. przedstawicielki Memoriału odebrały we Wrocławiu Nagrodę im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego, przyznawaną za działania na rzecz swobód obywatelskich.
Jacek Sutryk, prezydent Wrocławia: – Z wdzięcznością myślimy o państwa działaniach w czasie pokoju, o wytrwałym upominaniu się o prawdę, pokój i niezależność narodów także w czasie wojny. Jeśli zdelegalizowane w Rosji Stowarzyszenie będzie chciało kontynuować swoje działania we Wrocławiu, znajdziemy dla niego miejsce w naszym mieście pamięci. Z całego serca cieszymy się i gratulujemy tej nagrody. Zasłużyliście Państwo na nią, jak mało kto!
Wyróżnienie dla białoruskiego opozycjonisty
We Wrocławiu był także Aleś Białacki, białoruski opozycjonista, wyróżniony w tym roku przez Norweski Komitet Noblowski. W 2011 podczas Wroclaw Global Forum – międzynarodowej konferencji z udziałem polityków, biznesmenów, działaczy społecznych, naukowców i publicystów z całego świata – odebrał Nagrodę Wolności (Freedom Awards).
Międzynarodowe Stowarzyszenie Historyczno-Oświatowe, Dobroczynne i Obrony Praw Człowieka „Memoriał”
Rosyjskie stowarzyszenie powstało 26–28 stycznia 1989 roku. Zajmuje się badaniami historycznymi i propagowaniem wiedzy o ofiarach represji radzieckich, zwłaszcza w okresie stalinowskim, a także ochroną praw człowieka w krajach byłego ZSRR. Ma własne archiwum i bibliotekę, gromadzi dane i literaturę na tematy związane w represjami w czasach ZSRR. Ważną częścią działalności Memoriału są studia nad polskimi ofiarami represji, w tym zbrodni katyńskiej.
Przewodniczącym Stowarzyszenia jest Jan Raczyński, a wiceprzewodniczącymi Nikita Pietrow i Konstantin Morozow. Przy Stowarzyszeniu działa muzeum „Sztuka i życie Gułagu”, którego dyrektorem jest Nikita Ochotin. Funkcję koordynatora Komisji Polskiej Stowarzyszenia pełni Aleksandr Gurjanow.
Stowarzyszenie od dłuższego czasu jest represjonowane. Do aresztów i więzień trafiali działacze organizacji, a władza od lat próbuje wpisać „Memoriał” na listę „organizacji – agentów zagranicznych”. 28 grudnia 2021 roku rosyjski Sąd Najwyższy nakazał zamknięcie Stowarzyszenia.
„Memoriał” prowadzi także studia nad polskimi ofiarami represji, w tym zbrodni katyńskiej. Koordynatorem Komisji Polskiej Stowarzyszenia Memoriał jest Aleksandr Gurjanow.
Stowarzyszenie ściśle współpracuje z Ośrodkiem Karta, od 1992 r. tworząc Indeks Represjonowanych, który jest całościową, imienną dokumentacją losów obywateli polskich represjonowanych przez organa władzy sowieckiej w latach 1939–56. Zweryfikowane dane publikowane są w postaci tomów obejmujących ofiary różnych kategorii represji. Do tej pory przygotowano piętnaście tomów.
Adolf Juzwenko, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, a jednocześnie członek kapituły Nagrody, prognozuje, że bogata i długoletnia działalność „Memoriału” przynosi owoce i nie idzie na marne.
„Memoriał” w czerwcu odebrał Nagrodę Jana-Nowaka Jeziorańskiego
Nagroda wręczana jest zawsze 4 czerwca, w rocznicę pierwszych, częściowo wolnych wyborów w Polsce.
Trafia w ręce postaci, które uosabiają „myślenie o państwie jako dobru wspólnym”, a także do instytucji, które miały znaczący wkład w obalenie komunizmu, w odzyskanie przez Polskę niepodległości oraz w kształtowanie społeczeństwa obywatelskiego w krajach Europy Środkowo-Wschodniej.
