Pierwsza pomoc medyczna
Przystanek MPK we Wrocławiu, normalny poranek. Na tramwaj czeka kilkanaście osób. Nagle mdleje starszy pan. – Czy ktoś może pomóc?! – pyta nerwowo stojąca obok dziewczyna. Nikt się nie zgłasza, wszyscy są przestraszeni. W końcu przed szereg wychodzi 30-latek, który układa omdlałego człowieka na chodniku i wzywa pogotowie ratunkowe. Po dłuższej chwili starszy pan podnosi głowę...
Dlaczego panikujemy w takich sytuacjach? Boimy się udzielać pomocy, bo… nie wiemy, co mamy robić. Jak więc powinienem postąpić w sytuacji takiej, jak ta opisana przed chwilą?
To prosta instrukcja obsługi osoby, która wymaga pomocy:
- Zorientuj się, co dzieje i czy nic Ci nie grozi. Bezpieczeństwo ratownika jest ważniejsze niż udzielenie pomocy – zwłaszcza w przypadku kolizji drogowych (wyłącz silnik, postaw trójkąt ostrzegawczy itp.), porażeniach prądem (odłącz źródło prądu), zatrucia gazem (zapewnij dostęp świeżego powietrza), załóż rękawiczki jednorazowe i kamizelkę odblaskową.
- Oceń stan poszkodowanego: czy jest przytomny, czy odpowiada na proste pytania – jeśli nie, potrząśnij za ramię, brak reakcji oznacza, że mamy do czynienia z osobą nieprzytomną. Jeżeli poszkodowany jest przytomny, pozostaw go w pozycji zastanej lub wygodnej dla niego, zapytaj, czy potrzebuje pomocy, wezwij pogotowie, jeśli uznasz, że jest konieczne. Jeśli tak, sprawdź drożność dróg oddechowych, a więc to, czy nie słychać charczenia, bulgotania, świstów. Wszystko to nas niepokoi – zobacz więc, czy osoba poszkodowana nie ma w jamie ustnej czegoś, co mu przeszkadza oddychać.
- Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, poproś o pomoc konkretną osobę – świadka zdarzenia. Skontroluj oddech – jeśli leży w innej pozycji, odwróć poszkodowanego na plecy, usuń ewentualne ciało obce z ust, odchyl głowę do tyłu (jedna dłoń na czole, a dwa palce drugiej – wskazujący i środkowy – na żuchwie) pochyl się nad poszkodowanym, zbliżając policzek i ucho blisko jego ust i nosa, obserwując jednocześnie klatkę piersiową. Przez 10 sekund powinieneś zauważyć minimum dwa oddechy (mniej niż dwa więcej niż pięć oznacza problemy). Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, ale oddycha, należy ułożyć go w pozycji bezpiecznej, wezwać pogotowie, kontrolować funkcje życiowe.
- Przytomnego wypytaj, co się stało: czy uderzył się, upadł, zażywał jakieś leki lub środki psychoaktywne, jak się nazywa.
- Zobacz, czy poszkodowany ma widoczne obrażenia ciała. Sprawdź, jakie części ciała zostały uszkodzone.
- Zadzwoń pod numer alarmowy 112 lub 999: powiedz precyzyjnie, gdzie jesteś i co się stało, ilość poszkodowanych, rodzaj obrażeń, następnie postępuj zgodnie z poleceniami dyspozytora.
- Zostań z poszkodowanym do przyjazdu służb.
Nieco inaczej trzeba postępować, gdy poszkodowana osoba jest nieprzytomna:
- Udrożnij drogi oddechowe – wyciągnij z jej ust ciała obce, np. protezy zębowe.
- Połóż jedną rękę na czole, a dwa palce drugiej dłoni ułóż pod brodą i odchyl głowę do tyłu. Sprawdź, czy ratowana osoba oddycha (widzę, słyszę , czuje). Jeśli nie, wezwij pomoc (nr 112 lub 999).
- Jeśli poszkodowany nie oddycha, ułóż go na twardym podłożu i rozpocznij masaż serca: uklęknij obok na oba kolana, umieść jedną dłoń pośrodku odsłoniętej klatki piersiowej na niej drugą, wyprostuj ramiona (proste w łokciach), uciski na głębokość 4-5 cm z szybkością 100 na minutę. Co 30 uciśnięć potrzebne są 2 wdechy.
- Jeśli pacjent odzyskał krążenie i oddech, ułóż go w pozycji bocznej ustalonej.
Taka procedura przyda się w kilku najczęściej spotykanych sytuacjach awaryjnych:
- Duszność:
Człowiek oddycha z wysiłkiem, nie jest w stanie mówić. Ułóż go w pozycji półsiedzącej (np. oprzyj o ścianę, nie kładź!), zapewnij mu dostęp świeżego powietrza, wezwij pomoc, dzwoniąc pod nr 112.
- Omdlenie:
Krótkotrwała utrata przytomności. Człowiek jest blady, często pokryty zimnym potem, może na chwilę stracić przytomność. Ułóż go na plecach, zapewnij dostęp świeżego powietrza (rozepnij kołnierzyk, otwórz okno, wynieś z dusznego pomieszczenia). Jeśli jego stan się nie poprawia, wezwij pogotowie ratunkowe.
- Krztuszenie się:
Pochyl poszkodowanego do przodu i zachęcaj do kaszlu. Jeśli nie jest w stanie kaszleć, uderz go 5 razy nasadą dłoni w okolicę między łopatkami (ewentualnie 5 razy uciśnij nadbrzusze). Po każdym uderzeniu obserwuj, czy ciało obce wypadło. Małe dzieci ułóż na ręce lub przez kolano głową w dół i uderz między łopatkami.
- Napad drgawek:
Odsuń od osoby ratowanej przedmioty, o które mogłaby się uderzyć. Podtrzymuj głowę od dołu, wezwij pogotowie ratunkowe. Nie wkładaj ratowanemu niczego do ust i nie przytrzymuj na siłę innych części ciała. Po ustaniu drgawek oceń oddech i ewentualnie ułóż człowieka w pozycji bezpiecznej.
- Ból w klatce piersiowej:
Ułóż ratowanego w pozycji półsiedzącej, zapewnij mu świeże powietrze. Jeśli ma swoje leki na takie dolegliwości, pozwól mu je zażyć. Wszystkie inne konsultuj z dyspozytorem pogotowia.
- Porażenie prądem:
Odłącz źródło prądu. Sprawdź funkcje życiowe porażonego, wezwij pomoc, zaopatrz rany jałowym opatrunkiem.
- Krwotok:
Silne krwawienie. Poznaj jego przyczynę i mocno zabezpiecz ranę, uciskając opatrunkiem. Pozostaw ciało obce w ranie! ( ono samoistnie tamuje trochę krwawienie). Wezwij pomoc, zabezpiecz poszkodowanego pod względem termicznym (okryj go kocem).
W którejkolwiek z takich sytuacji się znajdziesz, możesz pomóc! Już samo wezwanie pogotowia, zapewnienie bezpieczeństwa i wsparcia psychicznego (nie jesteś sam, zaraz będzie pomoc) jest ogromną pomocą. Polskie przepisy (Art.162 KK) nakładają na nas obowiązek udzielenia pomocy. Ufam, że każdy z nas chce pomóc i warto abyśmy umieli to robić.
