Prawo do korzystania z polskiego systemu opieki zdrowotnej daje migrantom z Ukrainy specjalna ustawa, która weszła w życie 12 marca 2022 roku. Dzięki niej każdy, kto przekroczył ukraińsko-polską granicę po napaści Rosji na terytorium Ukrainy (czyli po 24 lutego 2022 roku) może korzystać zarówno z opieki medycznej, jak i leków refundowanych na takich samych zasadach, jak Polacy ubezpieczeni w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Dotyczy to również rodzin takich migrantów, czyli:
- małżonka,
- rodziców i dziadków,
- dzieci i wnuków,
- rodzeństwa
- teściów, synowych czy zięciów, pasierbów, szwagrów czy bratowych.
Opieka lekarska i leki refundowane
Najważniejszą sprawą jest korzystanie z pomocy lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ). Jego wybór jest w Polsce związany ze stałym zameldowaniem, którego wielu przybyszów z Ukrainy nie ma. Polskie władze rozwiązały to jednak w ten sposób, że taka osoba jest traktowana przez lekarza jako pacjent spoza aktywnej listy POZ.
Nie oznacza to wszak, że można jej odmówić pomocy – przeciwnie, ma dostęp do niemal wszystkich świadczeń na podobnych zasadach jak inni pacjenci. Rzecz w tym, że takie wizyty osobno rozlicza Narodowy Fundusz Zdrowia. Wynika to z faktu, że opieka medyczna obywateli Ukrainy jest w całości finansowana z budżetu państwa. NFZ odpowiada jedynie za rozliczenie środków z budżetu z placówkami medycznymi, z którymi ma zawartą umowę.
Obywatele Ukrainy i ich bliscy, którzy spełniają wymogi zawarte w specustawie mają też pełne prawo do korzystania z leków refundowanych na ogólnie przyjętych zasadach. O wszystkich tych rozwiązaniach zostały poinformowane zarówno placówki medyczne, jak i farmaceuci.
Szczepienia czekają
Nie bez znaczenia jest i to, że w ramach specjalnej ustawy migranci mają też prawo korzystać ze szczepień przeciw COVID-19, testów wykrywających koronawirus (PCR i antygenowych) oraz pełnego zakresu leczenia związanego z COVID-19.
Na podkreślenie zasługuje również fakt, że dzieciom należą się szczepienia ochronne ujęte w kalendarzu takich szczepień.
Ważne wyjątki od zasady
Trzeba podkreślić, że jest kilka wyjątków od zasady mówiącej, że uchodźcom z Ukrainy należy się taka sama pomoc medyczna jak ubezpieczonym Polakom. Dotyczy to:
- leczenia uzdrowiskowego,
- rehabilitacji uzdrowiskowej,
- prawa do leczenia za granicą,
- zwrotu środków za leczenie za granica na podstawie dyrektywy transgranicznej.
Co istotne, uprawnienia do pełnego wachlarza świadczeń medycznych nie przysługują osobom, które już przed 24 lutego 2022 roku przebywały legalnie w Polsce na podstawie zezwoleń pobytowych, miały status uchodźcy lub złożyły wniosek o uzyskanie takiego statusu. Stracić przyznane już uprawnienia mogą też ci, którzy wyjadą z Polski na dłużej niż miesiąc.
Warto jeszcze dodać, że w Polsce w razie stanu nagłego zagrożenia zdrowotnego każda osoba (bez względu na to, czy jest ubezpieczona, czy nie, czy podlega specustawie, czy nie) ma prawo do natychmiastowej pomocy medycznej. Nie zawsze jest to jednak pomoc bezpłatna!
Maciej Sas
