Zgodnie z kalendarzem juliańskim grekokatolicy i prawosławni 6 stycznia zasiądą do wieczerzy wigilijnej. Różnica w czasie obchodzenia świąt wynika z tego, że Kościół wschodni posługuje się kalendarzem juliańskim, katolicy zaś korzystają z kalendarza gregoriańskiego.
Życzenia od prezydenta Wrocławia Jacka Sutryka
– Obecnie szacuje się, że we Wrocławiu może mieszkać i pracować ok. 100 tys. obywateli Ukrainy. Część z nich to osoby niewierzące, ale są w tej grupie prawosławni i grekokatolicy. U nas bardzo zwiększyła się liczba uczestników niedzielnych liturgii. Niektórzy najbliższe święta spędzą we Wrocławiu, niektórzy już pojechali do swoich domów – mówi ks. Andrzej Michaliszyn, proboszcz parafii greckokatolickiej we Wrocławiu.
Najwytrwalsi prawosławni i grekokatolicy w Wigilię poszczą cały dzień, aż do rozpoczęcia uroczystej wieczerzy. Wierni obrządków wschodnich składając sobie życzenia, zamiast opłatkiem, dzielą się prosforą – to pszenny chleb wypiekany z mąki, drożdży i wody, często w wigilię spożywany z miodem.
Na stołach jest 12 postnych potraw, z których każda coś symbolizuje: kutia to bogactwo, a barszcz to dobrobyt. Nie zabraknie ryb, pierogów, kompotu z suszu, barszczu, a u Łemków zupy na zakwasie owsianym – kisełyci. Często na stołach jest też czosnek, który je się z solą.
Po wieczerzy cerkwiach odbywają się liturgie o nazwie Wielkie Powieczerze (Wełykie Poweczerje). W jej trakcie odczytywane jest m.in. proroctwo Izajasza o narodzinach Zbawiciela.
– Zwyczaje są podobne jak te u katolików, pościmy, na wieczerzy wigilijnej jest dwanaście potraw, czasami nawet więcej. Najważniejsza potrawa to kutia, gotujemy też potrawy z ziemniaków, zamiast karpia na naszych stołach pojawiają się śledzie. Śpiewamy bardzo dużo kolęd. Łamiemy się nie opłatkiem, ale prosforą czyli chlebem używanym w liturgii do konsekracji. Dawniej, zwłaszcza na wsiach, na podłodze rozścielano słomę, a w kącie izby, zamiast choinki, stawiano diducha, robionego z różnych rodzajów zboża, ma on zapewnić dobrobyt w domu – opowiada Halina Czekanowska, przewodnicząca świetlicy grekokatolickiej.
Na zdjęciu Halina Czekanowska ze świetlicy grekokatolickiej z tradycyjnym diduchem
Czytaj też: Православне і греко-католицьке Різдво
W cerkwiach nie ma tradycji szopek bożonarodzeniowych, ale w centralnej części świątyni wystawiona jest ikona przedstawiająca scenę narodzenia Chrystusa i krzyż. Ikona, która jest czymś więcej, niż obrazem, ma pomóc wiernym odczytać przesłanie świąt Bożego Narodzenia.
W okresie świątecznym wierni obrządków wschodnich witają się słowami: Chrystos Rażdajetsia! Sławite Joho czyli Chrystus się rodzi! Chwalmy Go!
We wschodnich tradycjach często się wspólnie kolęduje, a repertuar kolęd i szczedriwok jest dość bogaty.
Boże Narodzenie trzy dni
7 stycznia, przypada Boże Narodzenie, 8 stycznia dzień Świętej Rodziny, a 9 – świętego Szczepana.
Nabożeństwa świąteczne w Katedrze Greckokatolickiej
pw. św. Wincentego i św. Jakuba przy pl. Nankiera
- 6 stycznia, godz. 10.00 weczirnia, godz. 22.00 Wielkie Powieczerze (Wełykie Poweczerje)
- 7 stycznia, Boże Narodzenie, liturgie o godz. godz. 10.00, 12.00 i 18.00 (o godz. 10.00 Archijerejska Boska Liturgia)
- 8 stycznia, II dzień świąt, liturgie godz. 10.00, 12.00 i 18.00
- 9 stycznia, III dzień świąt, liturgie godz. 8.00, 10.00, 12.00 i 17.00
Nabożeństwa świąteczne w Katedrze Prawosławnej
pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogarodzicy przy ul. Św. Mikołaja 40
- 6 stycznia, godz. 8.00 liturgia, godz. 17.00 Wielkie Powieczerze i Jutrznia
- 7 stycznia, Boże Narodzenie, godz. 9.00 Boska Liturgia, godz. 17.00 - Wielka Wieczernia
- 8 stycznia, II dzień świąt, godz. 9.00 Boska Liturgia, godz. 17.00 Całonocne czuwanie
- 9 stycznia, III dzień świąt, godz. 9.00 - Boska Liturgia, godz. 17.00 Wieczernia
19 stycznia - Święto Chrztu Pańskiego/Święto Jordanu
Okres Bożego Narodzenia prawosławni i grekokatolicy zakończą 19 stycznia, w dniu Objawienia Pańskiego (w Kościele katolickim 6 stycznia – Trzech Króli). Przypada wtedy Święto Chrztu Pańskiego, czyli Święto Jordanu, które we Wrocławiu obchodzone jest wyjątkowo uroczyście – wierni w uroczystej procesji szli nad Odrę, aby symbolicznie poświęcić wodę. Od kilkunastu lat woda święcona jest na bulwarze Dunikowskiego, gdzie jest zejście po schodach nad Odrę. Wraz z greckokatolickimi księżmi w modlitwie uczestniczą katoliccy czy ewangeliccy duchowni. W tym roku jednak precesja nie odbędzie się.
Wtedy duchowni święcą wodę w rzece czy jeziorze, w przeręblach wyrąbanych w lodzie w kształcie krzyża. Wierni zabierają poświęconą wodę do domów.
Objawienie Pańskie w tradycji wschodniej znane jest bardziej pod nazwą Epifanii i jest jednym z 12 głównych świąt w roku.
Święto Jordanu we Wrocławiu 2018 r.
