Poznaj wyniki ewaluacji WBO

Zapoznaj się z poniższymi materiałami oraz dokumentem ewaluacji WBO i przekaż nam swoją opinię w E-formularzu. 

W listopadzie 2024 r. Instytut Rozwoju Miast i Regionów (IRMiR), na zlecenie Wydziału Partycypacji Społecznej Urzędu Miasta Wrocławia (UMW), przygotował raport końcowy ewaluacji Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego (WBO). Badanie, obejmujące edycje głosowania z lat 2019–2023, miało na celu zebranie opinii przedstawicieli UMW, liderów i liderek projektów oraz mieszkańców i mieszkanek Wrocławia, ocenę procesu oraz sformułowanie rekomendacji dotyczących zmian w uchwale Rady Miejskiej Wrocławia w sprawie Wrocławskiego Budżetu Obywatelskiego, zasad realizacji i rozwoju WBO. Zastosowano różnorodne metody badawcze, w tym analizę danych zastanych, analizy porównawcze, badania ilościowe (ankiety), jakościowe (wywiady indywidualne i grupowe), analizę monograficzną oraz warsztaty weryfikacyjne i implementacyjne.

Struktura raportu i zawartość

Do najważniejszych części raportu należą:

1. Metodyka badania – Szczegółowo opisuje proces badawczy, w tym analizę danych zastanych (np. uchwała WBO, dokumenty miejskie), analizy porównawcze (budżet wrocławski a budżety obywatelskie innych miast), ankiety przeprowadzone wśród mieszkańców/ mieszkanek i urzędników/ urzędniczek, wywiady pogłębione z liderami/ liderkami, analizę monograficzną wybranych projektów oraz warsztaty weryfikacyjne z UMW. 

2. Analiza przekrojowa edycji WBO z lat 2019–2023 – Prezentuje statystyki, wskazując na wzrost środków przeznaczanych na WBO oraz spadek liczby zgłaszanych projektów (osiedlowych i ponadosiedlowych), które stają się bardziej złożone i obejmują więcej lokalizacji. Zauważa malejącą frekwencję głosujących, szczególnie wśród najmłodszych i najstarszych grup, ale wysoką na tle miast takich jak Kraków, Gdańsk czy Lublin.

3. Ocena procesu WBO – Analizuje mocne i słabe strony w pięciu obszarach:

• Procedura WBO – Nabór projektów – czytelne zasady, dobra współpraca z mieszkańcami/ mieszkankami, szeroki zakres tematyczny, ale rozbieżności z planami miasta i problemy z wyceną. Opiniowanie – dokładna weryfikacja, sprawny system, lecz problemy techniczne i niski poziom szczegółowości opisów. Głosowanie – czytelny formularz, intensywna promocja, odpowiedni termin, ale brak opcji głosowania przeciw i zdarzające się oszustwa. Realizacja – przejrzyste procedury, pozytywny odbiór, lecz długi czas realizacji, zmiany kosztów i problemy z utrzymaniem infrastruktury.
• Budżet i podział projektów – Trafny podział na osiedlowe i ponadosiedlowe, ale za mała pula środków finansowych.
• Współpraca i komunikacja – Transparentność, rola liderów/ liderek, lecz brak docenienia ich pracy.
• Promocja – Różnorodne kanały reklamowania WBO, ale niska skuteczność tego działania.
• Uchwała WBO – Zbyt sztywne zapisy, brak doprecyzowania zasad.

4. Wnioski i rekomendacje – Rozdział ten przedstawia wnioski, np. pozytywny wpływ WBO na integrację społeczności, pokazuje jednocześnie niską frekwencję i problemy z realizacją. Rekomendacje obejmują:

• Zmiany w uchwale – Uelastycznienie zapisów o głosowaniu elektronicznym, zmiana zasad dotyczących własności gruntów i usunięcie limitów budżetowych.
• Wytyczne projektów – Podział na małe, średnie i duże projekty, zasady łączenia projektów, większa liczba podpisów poparcia.
• Zarządzanie procesem – Zwiększenie liczby osób w zespole zarządzającym WBO.
• Głosowanie – Wprowadzenie puli punktów do rozdzielenia.
• Realizacja – Zabezpieczenie środków na utrzymanie inwestycji.
• Komunikacja – Proste streszczenia opinii projektów i spotkania z liderami/ liderkami.
• Promocja – Nowe formy promocji, informacje w mediach społecznościowych i przestrzeni miejskiej, spotkania przy inwestycjach.

5. Spis tabel – Wymienia tabele, np. metodyka badania, negatywne aspekty WBO i propozycje zmian.

6. Spis rysunków – Lista rysunków, np. wizualizacje negatywnych aspektów WBO.

7. Załączniki – Dodatkowe dokumenty wspierające, np. pełne dane z ankiet.

Kluczowe wątki

• Trendy w WBO: Rosnąca pula środków, spadek liczby projektów (bardziej złożonych), malejąca frekwencja głosujących, zwłaszcza wśród młodych i seniorów, choć wyższa niż w innych miastach.
• Mocne strony: Czytelne procedury, dobra współpraca z mieszkańcami/ mieszkankami, trafny podział projektów, pozytywny wpływ na integrację i świadomość obywatelską, różnorodność kanałów promocji.
• Słabe strony: Za niski budżet, rozbieżności projektów z planami miasta, długi czas realizacji, problemy z utrzymaniem infrastruktury, niska skuteczność promocji, oszustwa w głosowaniu.
• Propozycje mieszkańców/ mieszkanek i urzędników/ urzędniczek: Zwiększenie budżetu (76,8% ankietowanych), lepsze działania promocyjne (52,2%), większa rola ekspertów/ ekspertek, dokładniejsze opisy projektów, możliwość głosowania przeciw danej propozycji.

Przykłady wniosków i rekomendacji

• Wnioski: WBO integruje społeczność i zwiększa świadomość, ale mała pula środków ogranicza realizację; niska frekwencja wynika z niewystarczającej promocji; oszustwa i brak opcji głosowania przeciw propozycjom obniżają wiarygodność procesu.
• Rekomendacje:
• Uelastycznienie uchwały w zakresie głosowania elektronicznego i wzorów załączników.
• Wprowadzenie podziału projektów na małe, średnie i duże, z oddzielnymi pulami środków.
• Zabezpieczenie budżetu na utrzymanie inwestycji WBO.
• Organizowanie spotkań z liderami/ liderkami projektów dla podziękowania i lepszej komunikacji.
• Wprowadzenie nowych form promocji, np. spotkań informacyjnych przy inwestycjach.

Raport oferuje szczegółowy wgląd w funkcjonowanie WBO, z danymi, tabelami i rysunkami. Zachęcamy do zapoznania się z jego pełną wersją wraz z załącznikami.