Raport o stanie gminy – taki był Wrocław w 2021 roku

Co to jest „Raport o stanie gminy”

Prezydenci USA co roku wygłaszają przed Kongresem orędzie o stanie państwa. To jedno z najbardziej wyczekiwanych wystąpień w Ameryce, bo świadczy o sile i kondycji państwa. Prezydent Wrocławia, Jacek Sutryk w maju przedstawi „Raport o stanie gminy”. Wiem, nie ta skala, ale są podobieństwa, bo co roku, ta licząca kilkaset stron publikacja jest podsumowaniem życia miasta w minionym roku.

Marzena Horak: – Raport o stanie gminy to miarodajne i sprawdzone źródło wiedzy o Wrocławiu. Są tam dane liczbowe dotyczące wszystkich działań samorządu skonfrontowane i zestawione z budżetem miasta, często porównawczo z innymi miastami podobnej skali. Jest to też podsumowanie realizacji najważniejszych strategii, programów i polityk miejskich. Ponadto w raporcie znajdziemy również dane z obszarów, na które samorząd ma tylko pośredni wpływ jak gospodarka, budownictwo czy zdrowie. Raport pokazuje, jak miasto się rozwija i dokąd zmierza. Bardzo ciekawe są liczby zawarte w raporcie, z których mieszkańcy często nie zdają sobie sprawy, np. ile wydajemy na inwestycje, utrzymanie zieleni czy ilu mamy uczniów.

„Raport o stanie gminy”, to jeden z najważniejszych dokumentów przygotowywanych przez Urząd Miejski Wrocławia. Prezydent zaprezentuje go miejskim radnym na sesji 26 maja, na której radni zdecydują o udzieleniu mu wotum zaufania, a następnie głosowane będzie udzielenie absolutorium z wykonania ubiegłorocznego budżetu. Po lekturze raportu radnym będzie łatwiej głosować?

– Myślę, że tak, bo to szczegółowy i merytoryczny dokument przedstawiający rzeczywisty obraz miasta.

Co w raporcie jest najważniejsze dla mieszkańców

Finanse, gospodarka, rynek pracy, edukacja, kultura, sport, partycypacja społeczna, mienie komunalne czy bezpieczeństwo publiczne – to rozdziały, z których składa się raport. Do tego dziesiątki tabelek, wykresów i danych. Krótko mówiąc to ciężka, licząca 280 stron lektura. Gdyby wybrać trzy najważniejsze kwestie mające istotny wpływ na rozwój Wrocławia w 2021 r. to, co to będzie?

– To na pewno inwestycje, bo to jest koło zamachowe dla lokalnej gospodarki. Demografia, na którą duży wpływ miała pandemia COVID-19. Kolejne to jakość powietrza i wszelkie działania na rzecz ochrony środowiska m.in. wymiana pieców czy rozwój transportu publicznego. Przy tej okazji warto wspomnieć, że Wrocław został zakwalifikowany do – Misji 100 neutralnych klimatycznie i inteligentnych miast do 2030 roku. Uczestnictwo w niej wiąże się z deklaracją podjęcia szerokiego spektrum działań w kierunku osiągnięcia neutralności klimatycznej.

Raport to miasto w liczbach, ale za nimi kryje się to, co w istocie najważniejsze – wrocławianki i wrocławianie, i jak mówi prezydent Wrocławia Jacek Sutryk, są tam też nasze lęki i obawy związane z minionym rokiem. Więc jaki to był rok dla miasta?

– W podsumowaniu tego roku, z pewnością największym wyzwaniem dla miasta będzie sytuacja związana z rosyjską agresją w Ukrainie. Ale ubiegły rok, to był nadal czas pandemii koronawirusa, m.in. mieliśmy wzrost liczby zgonów mieszkańców. Nie zdajemy sobie z tego sprawy, ale statystycznie w Polsce, w szczycie pandemii wzrost umieralności osiągnął najwyższy poziom od 1945 r. Dlatego problemom demograficznym poświęcono w niniejszym Raporcie zdecydowanie więcej miejsca niż w poprzednich edycjach tego dokumentu.

Według bilansów GUS całkowita liczba mieszkańców Wrocławia zmniejszyła się z 642 849 według stanu na 31 grudnia 2019 r. do 641 928 na koniec 2020 r. i 641 201 w połowie 2021 r. Wstępne dane GUS (na ostateczne musimy zaczekać) dotyczące II połowy 2021 r. pokazują spadek liczby ludności jeszcze w III kwartale, ale już na koniec roku jej wzrost w stosunku do 2020 roku. Należy podkreślić, że dane GUS nie odzwierciedlają rzeczywistej liczby mieszkańców Wrocławia, która od kilku lat jest prawdopodobnie wyższa o ok. 20% (według szacunków zużycia wody na koniec 2021 r. we Wrocławiu mieszkało 836 tys. osób).

Kondycja gospodarcza Wrocławia

Wiadomo, że gospodarczo nie był to zły rok dla miasta, po lockdownie z roku 2020, w 2021 mieliśmy m.in. wzrost dochodów z PIT i mniejsze bezrobocie.

– Niewątpliwe pandemia COVID-19 miała duży wpływ na życie gospodarcze Wrocławia, jakkolwiek jej skala jest trudna do precyzyjnego oszacowania w odniesieniu do 2021 r. ze względu na brak najnowszych danych dotyczących PKB. Bezrobocie na koniec 2021 r. wynosiło 2,0% w porównaniu z 2,4% według stanu z grudnia poprzedniego roku. Liczba podmiotów gospodarczych we Wrocławiu w okresie między styczniem a wrześniem zwiększyła się o 6 tys., czyli o 4,7% – w całym roku 2021 liczymy, że będzie to więcej niż 7%.

W oczach zagranicznych inwestorów Wrocław wciąż jest najlepszym po stolicy państwa miejscem do prowadzenia biznesu w naszym kraju?

– Tak, na szczególne podkreślenie zasługuje rekordowa liczba 811 spółek z udziałem kapitału zagranicznego zarejestrowanych w 2021 r., co sytuuje stolicę Dolnego Śląska na drugim miejscu w Polsce po Warszawie. Ten fakt, ma szczególne znaczenie w kontekście fali uchodźców z Ukrainy, bo liczymy na kolejne nowe miejsca pracy.

Na dobrą kondycję gospodarki Wrocławia wskazują także międzynarodowe rankingi miast. W 2021r. Wrocław był najlepszym miastem w Polsce zarówno do życia, jak i inwestowania (raport Business Environement Assessment Study na podstawie niezależnych badań Antal, Cushman&Wakefield oraz Vastint). Jest również wysoko (najwyżej spośród miast niestołecznych Europy Środkowej) oceniany w zestawieniu Globalization and World Cities (GaWC).

Budownictwo mieszkaniowe – sektor, który rozkwita we Wrocławiu

Można wskazać sektor lokalnej gospodarki, który w ostatnim czasie szczególnie zyskał na znaczeniu?

– To na pewno jest budownictwo mieszkaniowe. Statystyki z okresu między 2017 a 2020 r. pokazują, że Wrocław wysunął się na pierwsze miejsce wśród największych polskich miast pod względem przyrostu liczby mieszkań. We wspomnianym okresie zasób mieszkaniowy Wrocławia zwiększył się o 9,8 procent.

W największych polskich miastach tylko w Warszawie i Krakowie oddano do użytku w ostatnich latach większą liczbę mieszkań niż w stolicy Dolnego Śląska, jednakże w przeliczeniu na 1 tys. mieszkańców to Wrocław z liczbą 17,1 znajduje się na szczycie listy metropolii.

Analizując dane Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego dla miasta Wrocławia dotyczące liczby mieszkań oddanych do użytkowania w 2021 r. we Wrocławiu, zauważyć można, iż pomimo panującej pandemii utrzymała się liczba oddanych do użytkowania lokali mieszkalnych – 11 042 (dane GUS: 11 400 za 2019 r., 11 013 w 2020 r.).

Pomoc miasta dla lokalnych przedsiębiorców

A co z lokalnym biznesem? Co miasto zrobiło w 2021 r. dla wrocławskich przedsiębiorców?

– Chroniąc lokalny biznes przed skutkami pandemii, władze Wrocławia, niezależnie od wsparcia rządowego, zdecydowały się udzielić w 2021 r., podobnie jak rok wcześniej, szeregu ulg i zwolnień miejscowym przedsiębiorstwom w ramach Wrocławskiego Pakietu Pomocowego, polegających m.in. na redukcji podatków od nieruchomości i obniżeniu opłat za najem lokali użytkowych. Miasto wydało na to ponad 7 mln zł.

Ile Wrocław wydaje na inwestycje i na co idą pieniądze

Pandemia przeszkodziła w inwestycjach?

– Ich całkowita wartość  wyniosła 864,2 mln zł (bez inwestycji miejskich spółek) i była aż o 232,8 mln, czyli o 36,9%, większa niż w 2020 r. Ponad 50% (459,4 mln zł) środków miasto przeznaczyło na projekty z obszaru transportu i infrastruktury drogowej. Znaczne kwoty przeznaczono także na gospodarkę mieszkaniową (132,9 mln zł) i edukację (91,2 mln zł).

Mieszkańcy narzekają na rozkopane miasto. A to wiąże się z dużymi inwestycjami w transport i drogi.

– Do najważniejszych inwestycji realizowanych w 2021 r. należy zaliczyć budowę Alei Wielkiej Wyspy oraz tras autobusowo-tramwajowej (tzw. TAT) na Nowy Dwór oraz tramwajowej na Popowice. Obie inwestycje tramwajowe mają zostać ukończone w 2023 r. Warto dodać, że w 2021 r. wybudowano łącznie prawie 26 km nowych tras rowerowych, w tym: 13 km dróg dla rowerów, blisko 1 km pasów rowerowych i ponad 10 km ciągów pieszo-rowerowych. Nieprzerwanie kontynuowane są remonty torowisk.

Rządowe reformy uszczuplają dochody miasta

Wrocław inwestuje bo w 2021 r. miał więcej pieniędzy w miejskiej kasie, w szczególności z podatków PIT i CIT o 16%. Ale to się zmieni za sprawą tzw. Polskiego Ładu, bo dla samorządów oznacza on znacznie mniej pieniędzy z podatków mieszkańców i firm.

– Szacujemy, że ponad 200 mln zł rocznie może stracić Wrocław z powodu wprowadzenia Polskiego Ładu. Spowoduje on radykalne ograniczenie możliwości realizacji wielu samorządowych zadań i przyszłych inwestycji, a tym samym pogorszy jakość życia mieszkańców. Do tego trzeba dołożyć szalejącą inflację oraz podwyżki cen energii i paliw.

Rządowe reformy konsekwentnie uszczuplają dochody miasta gdy chodzi o PIT i CIT, w zamian ewentualnie, bo nie zawsze, proponują subwencje i dotacje, które nie pokrywają naszych wydatków.

Edukacja ważna dla Wrocławia: wydatki

Jak w ubiegłym roku radziła sobie wrocławska edukacja?

– Przede wszystkim należy podkreślić, że wydatki na edukację to prawie 1/4 budżetu miasta – w 2021 r. wyniosły ponad 1,7 mld zł. Z tej kwoty niecałą połowę otrzymujemy z rządu w ramach subwencji. A wydatki na edukację z roku na rok rosną, co związane jest m.in. z powstawaniem nowych szkół i przedszkoli. Bardzo ważnym osiągnięciem w obszarze edukacji w minionym roku było zwiększenie liczby dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym o 1167. W konsekwencji po raz pierwszy w najnowszej historii Wrocławia liczba miejsc w publicznych i niepublicznych przedszkolach przekroczyła wielkość populacji dzieci w wieku 3-5 lat.

Poza tym rok 2021 to nadal radzenie sobie z wyzwaniami, jakie przed edukacją postawiła pandemia m.in. izolacją i osłabieniem relacji społecznych, różnicami w poziomie wiedzy uczniów czy zmęczeniem intensywnym wykorzystywaniem cyfrowych narzędzi edukacyjnych zarówno uczniów, jak i nauczycieli.

Polityka społeczna: co robi miasto

W 2021 r. utworzono sześć nowych Centrów Aktywności Lokalnej (CAL) to dobra informacja dla mieszkańców.

– Tym samym na koniec 2021 r. we Wrocławiu funkcjonowało 19 CAL-i. Ich działalność polega na realizacji autorskich programów, skierowanych bezpośrednio do mieszkanek i mieszkańców okolicy i odpowiadających na ich potrzeby, pasje i zainteresowania. Co ważne CAL-e są inicjatorami partnerstw lokalnych na swoim terenie, zapraszając do nich rady osiedli, organizacje pozarządowe, grupy nieformalne, szkoły, przedsiębiorców, lokalnych liderów i aktywistów.

Wrocławski Budżet Obywatelski w 2020 r. już na stałe wszedł do miejskiego kalendarza.

– On najlepiej pokazuje co dla wrocławianek i wrocławian jest ważne. Podobnie jak w latach poprzednich, zdecydowanie najczęściej wrocławianie wybierali projekty dotyczące zagospodarowania terenów zieleni miejskiej.

Tegoroczny raport to już czwarta edycja. Jak powstaje ten dokument?

– Sposób jego opracowywania określa Prezydent Wrocławia w specjalnym zarządzeniu. Raport przygotowuje Biuro Strategii Miasta na podstawie sprawozdań rocznych wszystkich departamentów  UM oraz jednostek i spółek miejskich. Analizujemy również dokumenty i publikacje z różnych źródeł zewnętrznych jak np. Główny Urząd Statystyczny, Komenda Miejska Policji czy Narodowy Bank Polski. Niewątpliwie jest to rezultat pracy i zaangażowania wielu osób.