Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Szacuje się, że w polskich sądach toczy się około 150 tys. spraw „frankowych”. Dla większości z nich dzisiejszy wyrok Trybunału to bardzo ważna informacja. Po pierwsze klienci mogą dochodzić całego roszczenia odsetkowego, bez względu na podnoszone przez banki zarzuty zatrzymania.
Po drugie, Trybunał stwierdził dzisiaj, że banki mają mniej czasu na dochodzenie roszczeń wobec swoich klientów. Dotychczas zakładano, że jest to możliwe od momentu prawomocnego unieważnienia umowy. Teraz wiadomo, że termin ten nie może być wcześniejszy, niż termin dochodzenia tożsamych roszczeń przez klienta.
Po trzecie, Trybunał potwierdził ponownie, że banki nie mogą domagać się od klientów wykazania świadomości o tym, z czym wiąże się unieważnienie umowy kredytowej. W praktyce oznacza to, że postepowania będą przebiegały jeszcze sprawniej, niż dotychczas.
Adwokat dr Jędrzej Jachira podkreśla, że dzisiejszy wyrok to zapewne ostatni dotyczący niejasności związanych z postępowaniami frankowymi.
– Teraz czas na kwestie WIBOR i kredytów złotówkowych. Nasza kancelaria prowadzi kilka takich spraw przed polskimi sądami. Mamy nadzieję, że sądy do których skierowaliśmy pozwy WIBOR uwzględnią nasze wnioski o zadanie pytań prejudycjalnych (stanowiący podstawę do podobnego orzekania w analogicznych przypadkach - red.) do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej – dodaje Jachira.
Wyrok TSUE w sprawie frankowiczów
Czwartkowe orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (C-28/22) dotyczyło odpowiedzi na pytania zadane przez Sąd Okręgowy w Warszawie na podstawie procesu wytoczonego przez frankowiczów przeciwko Getin Noble Bank S.A.
Przypomnijmy, że to kolejny wyrok TSUE, w którym podtrzymuje on prokonsumencką linię orzeczniczą. 7 grudnia 2023 r. TSUE wydał rozstrzygnięcie w sprawie C-140/22.
UOKiK informuje: Ważny wyrok TSUE w sprawie przedawnienia roszczeń banku w przypadku nieważności umowy frankowej
Stanowisko w sprawie wyroku TSUE zajął także Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Informuje on, iż TSUE wydał dziś wyrok, zgodnie z którym konsument nie może być pozbawiony prawa dochodzenia odsetek za opóźnienie.
Rozpoczęcie biegu terminu przedawnienia
TSUE wyjaśnił, że prawo krajowe i jego wykładnia nie mogą utrudniać konsumentom dochodzenia ich praw wynikających z dyrektywy 93/13/EWG w sprawie nieuczciwych warunków. Różne terminy przedawnienia przewidziane z jednej strony dla przedsiębiorców, a z drugiej strony dla konsumentów tworzą asymetrię środków prawnych, które mogą naruszać skuteczność ochrony konsumentów. Tym samym może to bardziej zachęcać przedsiębiorcę do „gry na czas” w przypadku, gdy konsument występuje z roszczeniem.
– TSUE potwierdził, że bank nie może bezkarnie przedłużać procedury dochodzenia roszczeń przez konsumenta, licząc na to, że roszczenie konsumenta się przedawni, a roszczenie banku nadal będzie wymagalne – dodaje Tomasz Chróstny.
Obowiązek weryfikacji wiedzy konsumenta o skutkach usunięcia nieuczciwego warunku
TSUE przypomniał, że przedsiębiorca nie ma obowiązku weryfikowania, czy konsument jest świadomy skutków usunięcia nieuczciwych warunków zawartych w umowie. Ponadto, z dotychczasowego orzecznictwa Trybunału wynika, że obowiązek poinformowania konsumenta o tych skutkach spoczywa na sądzie.
Uzależnienie zwrotu świadczenia konsumenta od równoczesnego zwrotu świadczenia przedsiębiorcy
TSUE zwrócił uwagę, że wypłata przez bank świadczenia, którego domaga się konsument z tytułu unieważnienia umowy, nie może być uzależniona od spełnienia analogicznego świadczenia przez konsumenta w sytuacji, gdy pozbawiałoby go to części lub całości odsetek za opóźnienie. W ocenie TSUE jest to niedopuszczalne.
„Roszczenia banków nie są przedawnione, TSUE oczekuje wzajemnego rozliczenia świadczeń stron”
Nieco inaczej na czwartkowe rozstrzygnięcie TSUE patrzy Związek Banków Polskich, który wydał komunikat do wyroku TSUE.
Komunikat ZBP do Wyroku C-28/22 z dnia 14 grudnia 2023 r.
"Trybunał ponownie nie wypowiedział się o początku biegu przedawnienia roszczeń banków. Zaznaczył jedynie, że nie może on biec od daty prawomocnego wyroku.
TSUE podkreślił, że termin przedawnienia musi być symetryczny dla obu stron. W związku z tym termin przedawnienia roszczeń klientów nie może rozpocząć się wcześniej niż termin banków.
Istotne jest, że TSUE potwierdził sankcję trwałej bezskuteczności. Oznacza to, że termin przedawnienia dla obu stron należy liczyć od złożenia przez klienta wyraźnego oświadczenia, że zna konsekwencje upadku umowy. Jest to zgodne z dotychczasowym orzecznictwem polskich sądów po uchwale 7 sędziów SN z 7 maja 2021 r.
TSUE nie zakwestionował co do zasady zarzutu zatrzymania. Zaznaczył jedynie, że podniesienie zarzutu zatrzymania nie wstrzymuje naliczania odsetek.
Wszystko to świadczy o tym, że roszczenia banku i klienta nie powinny być traktowane jako przedawnione i muszą być rozliczone."
