„Stosunki pracy” w Muzeum Współczesnym Wrocław

Społeczno-polityczny profil wystawy nawiązuje do idei Jerzego Ludwińskiego, krytyka sztuki działającego we Wrocławiu w latach 60. ubiegłego wieku, który w swoim tekście „Muzeum Sztuki Aktualnej” z 1966 roku zaproponował stworzenie muzeum będącego czułym sejsmografem i katalizatorem zmian w polu sztuki. „Stosunki pracy” to termin określający relacje pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, na których dynamikę wpływają procesy formujące globalny rynek: kolonializm, uprzemysłowienie i kapitalizm. Kształtują one także krajobraz polityczny, kierunki migracji, kondycję ciał i umysłów.

Artyści biorący udział w wystawie odnoszą się do przemysłu jako dziedzictwa stymulującego współczesność zarówno w sposób nostalgiczny, jak i krytyczny. Anna Molska w pracy wideo „Tkacze” (2009) nawiązuje do dramatu Gerharta Hauptmanna pod tym samym tytułem przedstawiającego pracowników tkalni na Dolnym Śląsku. Hauptmann, absolwent Instytutu Sztuki we Wrocławiu (wówczas Breslau), w swojej sztuce opisał historię buntu śląskich tkaczy, który wybuchł w 1844 roku.

Do industrialnego dziedzictwa odnosi się oprawa świetlna wystawy, stworzona we współpracy z Sevą Granikiem, nawiązująca do rave, nielegalnych imprez, które pod koniec lat 80. i na początku lat 90. były organizowane w opuszczonych fabrykach Europy i Stanów Zjednoczonych.

Podejmując temat stosunków pracy, nie sposób nie wziąć pod uwagę kolonializmu rozwijanego przez kraje europejskie od XVI wieku. Potrzeba zwielokrotnienia profitu czerpanego z kolonii oraz ich coraz efektywniejsza subordynacja były jedną z głównych przyczyn rozwoju szybkich środków transportu i komunikacji, które i dziś umożliwiają międzynarodową produkcję i sprzedaż. Mimo że popularny termin „postkolonializm” sugeruje, że bogacenie się krajów Europy Zachodniej i Ameryki kosztem Afryki i Azji jest zakończonym procesem historycznym, wielu współczesnych badaczy rzeczywistości politycznej i społecznej podkreśla, że kolonializm nadal istnieje, przyjął jedynie bardziej cyniczną, zawoalowaną formę.

Z tego też powodu prace takich artystów, jak: Yinka Shonibare czy Ed Atkins dotyczące kolonialnej przeszłości Francji i Wielkiej Brytanii są realizacjami komentującymi nie tylko historię i współczesność naszych europejskich sąsiadów, ale także naszą.

W tym kontekście pojawia się także wątek komunizmu i kapitalizmu jako dwóch ideologii, które podzieliły świat po II wojnie światowej na nowe strefy ekonomicznych i politycznych wpływów. Prace Igora Grubića oraz Dominika Langa uchwyciły, jak zmieniające się w tej części Europy ustroje polityczne wpłynęły na rewaloryzację konkretnych stylistyk artystycznych. Little Warsaw, węgierski kolektyw artystyczny korzystający z doświadczenia komunizmu, w którym artyści dorastali, w pracy „Dynamus” (2008) przedstawił sylwetkę ludzką, siedzącą okrakiem na globie, nawiązując tym samym zarówno do mitycznej figury Atlasa, jak i personifikując XX-wieczne zapędy totalitarne. Natomiast prace takich artystów, jak: Monica Bonvicini, Krystian „Truth” Czaplicki i Eva Kotátková zwracają uwagę na nadwyrężoną kondycję jednostki w warunkach współczesnego kapitalizmu, zachęcając do szerszej analizy problemu subordynacji ciała i umysłu względem obowiązujących dziś norm.

Wystawa potrwa w Muzeum Współczesnym Wrocław od 10 czerwca do 27 marca 2017. Kuratorka dr Sylwia Serafinowicz zaprasza na oprowadzanie kuratorskie 12 czerwca 2016, godz. 14.45, wstęp bezpłatny

Zakupy w latach 2012-2015 dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Muzeum Współczesne Wrocław jest instytucją kultury Miasta Wrocławia.