Natalia LL i Konrad Jarodzki. Ukazały się dwa albumy z prezentacją dzieł wrocławskich artystów

14.02.2023 20:00 |

na zdjęciu okładki dwóch albumów ASP – Konrad Jarodzki i Natalia LL

Odeszli w odstępie pół roku, Konrad Jarodzki – 23 listopada 2021 roku (dzień wcześniej zmarł jego bratanek, artysta Paweł Jarodzki), a Natalia LL – 12 sierpnia 2022 roku. Bez nich nie można byłoby mówić o wrocławskim środowisku artystycznym. Teraz właśnie środowisko składa im hołd w postaci dwóch albumów biograficznych wydanych przez Akademię Sztuk Pięknych. Wzbogacą prestiżową serię, w której ukazało się dotychczas 17 tomów (m.in. portretów Józefa Hałasa czy Zbigniewa Horbowego).

Reklama

Konrad Jarodzki, malarz egzystencjalny

Mariusz Hermansdorfer, były dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu, podkreślał, że w obrazach Konrada Jarodzkiego są przede wszystkim widoczne dwie przeciwstawne siły działające na siebie – materia oraz przestrzeń, a dodatkowym ważnym elementem jest mocne nasycone światło.

Marek Śnieciński, autor biografii Konrada Jarodzkiego, pisze też o tym, jak maestria estetyczna dzieł malarza i ich doskonałość techniczna mogą odwrócić uwagę od egzystencjalnego źródła, mrocznego jądra obrazów. „W abstrakcyjnych kompozycjach, w organicznych strukturach pojawiających się na jego płótnach i rysunkach skrywają się bowiem rozmaite intensywne przeżycia i doświadczenia” – zwraca uwagę.

Powiększ obraz: <p>Na zdjęciu strony z albumu poświęconego twórczości Konrada Jarodzkiego</p> — Na zdjęciu strony z albumu poświęconego twórczości Konrada Jarodzkiego

Podczas wystawy prac Konrada Jarodzkiego, jaka odbyła się rok temu w Galerii Geppart Rafał Jarodzki, syn artysty, opowiadając o ojcu podkreślał, jak wielki wpływ wywarła na jego twórczość II wojna światowa. – Pierwsza dojrzała seria obrazów, czyli „Głowy” powstała w wyniku traumy wojennej, kiedy dwunastoletni Konrad zobaczył głowę człowieka rozjechaną przez wóz pancerny – mówił Rafał Jarodzki.

Marek Śnieciński przywołuje tę scenę w biografii pisząc o „Głowach”. Na twórczości artysty odcisnął też piętno komunistyczny reżim (pozostał w kontrze, a w jego pracowni powstała komórka NSZZ „Solidarność”, czego skutkiem było internowanie artysty w 1981 roku). Udało mu się nie tylko wypracować absolutnie niepowtarzalny styl, współtwórca słynnej Grupy Wrocławskiej zajmował się też tematami nam bliskimi – materii, istnienia i tego, z czego składa się świat, jak grawitacja, magnetary, światło, kwarki.

Książka wydana przez Akademię Sztuk Pięknych, w dwóch językach (polskim i angielskim) to doskonała okazja, aby poznać prace Konrada Jarodzkiego, a dla wielu odbiorców też szansa na nadrobienie zaległości z polskiej sztuki II połowy XX wieku.

Album kupimy w sklepie internetowym Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

*Konrad Jarodzki urodził się w 1927 roku w Zaklikowie (w woj. podkarpackim), ale wychowywał się w Wolbromiu (k. Krakowa). Studiował matematykę w Lublinie, ale kiedy w 1949 roku przyjechał do Wrocławia rozpoczął tu studia na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej (ukończył je w 1956 roku). Zafascynowany malarstwem w latach 1955–1958 zdecydował się jeszcze na studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (dzisiejsza ASP) pod kierunkiem Eugeniusza Gepperta. W 1961 roku był współzałożycielem Grupy Wrocławskiej, do której należeli także Józef Hałas, Alfons Mazurkiewicz, Zbigniew Paluszak, Jerzy Rosołowicz i Janina Żemojtel. Z Alma Mater związany przez lata (od 1967 roku jako wykładowca). W 1984 roku i w latach 1992–1999 był też rektorem ASP i w tym czasie doprowadził do podjęcia prac na jej rozbudową według swojego projektu. W 1986 roku założył rodzinne biuro projektowe Archicom.

Zobacz również

Natalia LL, artystka zadziorna i zaskakująca

„Bez niej nie da się dzisiaj opowiedzieć powojennej historii sztuki polskiej” – nie ma wątpliwości Anna Markowska, autorka biografii artystki wydanej także nakładem Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, podobnie jak wszystkie inne albumy z serii „Wrocławskie Środowisko Artystyczne”, w wersji dwujęzycznej (polsko-angielskiej).

Niektórych zaskoczy wiele szczegółów jej artystycznej biografii – to, że ukończyła Wydział Szkła PWSSP (ówczesna ASP) u słynnego prof. Stanisława Dawskiego, a pracą dyplomową był m.in. zestaw słoi, czy ciekawe formy dekoracyjne. Jeszcze w późnych latach 60. projektowała szkło artystyczne m.in. dla Huty Szkła Kryształowego „Sudety”.

Powiększ obraz: <p>Na zdjęciu strony z albumu poświęconego twórczości Natalii LL</p> — Na zdjęciu strony z albumu poświęconego twórczości Natalii LL

Ale jej wszechstronność zachwyca – znajdziemy w książce cudowne linoryty, pierwsze fotografie. Prawdziwym przełomem i eksplozją talentu okazały się lata 70. Jako artystyczny pseudonim przyjęła Natalię LL (skracając nazwisko panieńskie Lach i nazwisko męża, Andrzeja Lachowicza), a ukazała się też jej seria czarno-białych fotografii „Sztuka konsumpcyjna” (1972), a trzy lata potem „Sztuka postkonsumpcyjna”.

Modelka (a nie sama artystka, jak sądzili niektórzy oglądający) na fotografii uwieczniona została podczas procesu zjadania banana, a potem kisielu. „Patrzymy na kisiel i budyń, a widzimy co innego – sugestię seksu oralnego. Zamiast tego, co przedstawiono widz podąża za własną wyobraźnią i jej seksualnymi zakamarkami” – pisze Anna Markowska. Prace dotyczące sztuki konsumpcyjnej odbiły się szerokim echem nie tylko w Polsce, ale i za granicą.

To było wielkie otwarcie, o całej długiej drodze artystycznej Anna Markowska pisze, zauważając, że nie ma jednej Natalii LL. „Towarzyszyła nam jako dziewczyna, gdy jeszcze była Natalią Lach i młodą mężatką Natalia Lach-Lachowicz, i jako dojrzała kobieta, gdy ostatecznie posklejała swe różne inkarnacje, wyczarowując szerokie spektrum doznań i uczuć”.

Album kupimy w sklepie internetowym Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

*Natalia LL urodziła się w 1937 roku w Żywcu, cudem ocalała jako dziecko, odłamek bomby przeleciał milimetry obok niej. Do Wrocławia przyjechała w 1957 roku na studia w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych).

Była autorką jednych z najbardziej kontrowersyjnych dzieł w historii polskiej sztuki. Największą sławę przyniosły jej prace „Sztuka konsumpcyjna” i „Sztuka postkonsumpcyjna” powstałe w latach 70. Pokazywała w nich połączenie prostej czynności jedzenia ze sferą erotyczną, czym wpisała się w tematykę feministyczną.

W 1970 roku razem ze swoim mężem Andrzejem Lachowiczem, założyła Galerię PERMAFO, wydającą też czasopismo o tej samej nazwie. Prezentowała w niej swoje prace, a siedziba miała miejsce w Klubie Związków Twórczych we Wrocławiu. Anna Markowska, autorka biografii artystki, pisze, że z biegiem lat zmieniała się Natalia LL i jej sztuka, poszukiwała oparcia w mitach, ale „nadal posługiwała się nagością, była zadziorna i zaskakująca”.

Zobacz również