Hydrogeolog, lokalny lider powodziowy i wiceprzewodniczący Zarządu Osiedla Pilczyce-Kozanów-Popowice Północ. Mieszkańcom osiedla i nie tylko, na swoim profilu w mediach społecznościowych, tłumaczy Pan zawiłości związane zagrożeniem powodziowym.
Dodam, że mieszkam z wyboru na Kozanowie, w najniższym punkcie osiedla, więc jestem też bezpośrednio zainteresowany sytuacją powodziową.
Jak będzie wyglądało sterowanie falą powodziową na Wrocławskim Węźle Wodnym?
Dokładne informacje posiadają Wody Polskie, w których odpowiedzialności spoczywa zarządzanie nim, a które współdziałają ze sztabem kryzysowym miejskim. Ja mogę podać tylko ogólne zasady działania systemu, w dużym uproszczeniu.
Najpierw pierwsza mapka – obrazuje ona morfologię wokół Wrocławia. Wyróżniamy tu kilka dolin rzecznych wraz z główną doliną Odry. Na modelach terenu pięknie widać stare meandry Odry, które zachowały się w rzeźbie terenu mimo kilkuset letniej działalności człowieka. Wyraźnie wyróżniają się też dopływy Odry w rejonie Wrocławia:
na północy:
- dolina Widawy (uchodzi do Odry poniżej Wrocławia)
od południa:
- dolina Oławy (uchodzi do Odry w rejonie Mostu Grunwaldzkiego)
- dolina Ślęzy (uchodzi do Odry między Kozanowem a Maślicami)
- dolina Bystrzycy (uchodzi do Odry poniżej Praczy Odrzańskich)
Jak działa Wrocławski Węzeł Wodny?
Obecny układ ma swój początek po katastrofalnych powodziach z początku XX wieku, ostateczny kształt przybrał po powodziach z przełomu XX i XXI wieku. Jego przebudowę zakończono kilka lat temu.
Woda napływająca w rejon Wrocławia będzie „dzielona” na 4 strumienie:
- W punkcie IA ma swój początek kanał ulgi przerzucający część wód powodziowych z Odry do doliny Widawy. Jest to najnowszy element układu i jeśli dobrze pamiętam, może przejąć do 1/8-1/10 wody, jaka płynęła w 2010 roku – woda jest przekierowywana w dolinę Widawy, która została do tego przystosowana przez rozbudowę wałów. Na wysokości Psiego Pola przecina Aleję Jana III Sobieskiego.
- W punkcie IB nastąpi rozdział wód powodziowych na Kanał Powodziowy (prosty ze stosunkowo szerokim międzywałem i wysokimi wałami) a Odrą płynąca w kierunku centrum.
- W punkcie IC (obok ZOO) nastąpi kolejny podział wód i spora część zostanie przekierowana w koryto Starej Odry po to, by ograniczyć napływ wód powodziowych w rejon Ostrowa Tumskiego. W tym punkcie w 1997 roku nastąpiło rozmycie przyczółku jazu i walka o jego utrzymanie (zrzucano przy pomocy helikopterów wory z kamieniami).
Pozostała część wód popłynie w stronę centrum – ogranicza się napływ w tym kierunku, bo koryto Odry w rejonie Ostrowa Tumskiego jest stosunkowo wąskie i dzieli się na wiele odnóg, co utrudnia przepływ. W 1997 roku trwała tu dramatyczna walka o utrzymanie wody w korycie i ochronę kościoła na Piasku.
W punkcie ID (wysokość Mostu Milenijnego) spotkają się ponownie wody płynące Kanałem Powodziowym z właściwą Odrą - stanowią już mniejszy problem, bo dolina rzeki oraz obszar między wałami się rozszerza. Po minięciu Kozanowa woda może się rozlać na dawne pola irygacyjne.
Wrocław poradzi sobie ze zbliżającą falą powodziową?
System jest zaprojektowany na ponad 3000 m3/s i w założeniach powinien przeprowadzić bezpiecznie wody powodziowe, jakie są spodziewane w środę we Wrocławiu – czuwają nad tym specjaliści z RZGW i Wód Polskich. Będzie to jego pierwszy i najważniejszy test od czasu przebudowy.
Ponieważ tak jest zaprojektowany system, to komunikaty wydawane dla poszczególnych gmin będą różne – inne dla tych położonych przed Wrocławskim Węzłem Wodnym, inne dla tych w dolinie Widawy, inne dla gmin w dolinie Oławy, Ślęzy i Bystrzycy.
Jak Pan ocenia sytuację we wtorek, 17 września?
- Trudna sytuacja w rejonie Wrocławia jest na Bystrzycy w rejonie Marszowic. Jak podają służby, trwa wzmacnianie wałów. Wynika to z konieczności zwiększenia zrzutów na zbiorniku w Mietkowie, aby zrobić miejsce na wodę spływającą z górnej części zlewni Bystrzycy. Prognozowany jest wg IMGW wzrost poziomu wody w Jarnołtowie co związane jest ze spływem wód powodziowych – ale wszystko zależy teraz od sytuacji w górnej i środkowej części zlewni rzeki, gdzie już nie pada. Jak czytamy w komunikacie RZGW Wrocław: „Zrzut wody do rzeki Bystrzycy ze zbiornika Mietków zarządzanego przez Wody Polskie to konsekwencja zrzutu wody ze zbiornika Lubachów, którym zarządza spółka Tauron Ekoenergia. Wody z Lubachowa spływają Bystrzycą do Mietkowa i dalej płyną do ujścia Bystrzycy do Odry przez Wrocław.”
- Zbiorniki na Nysie Kłodzkiej pracują – poziom wody tuż poniżej maleje i w chwili obecnej wynosi 585 cm. Trwa wałka o zabezpieczenie wałów w Nysie. Oficjalny komunikat RZGW Wrocław: „Centrum Operacyjne Ochrony Przeciwpowodziowej RZGW we Wrocławiu w ustaleniu z KZGW i Zastępcą Dyrektora ds. Ochrony Przed Powodzią i Suszą RZGW we Wrocławiu, wydało dyspozycję o zmniejszeniu odpływu ze zbiornika Nysa do Nysy Kłodzkiej od dzisiaj od godz. 9 do poziomu 600 m3/s.”.
- Zbiornik Racibórz dalszym ciągu pracuje wg planu i ma jeszcze rezerwy. W nocy podjęto działania w celu zabezpieczenia przesiąków w 1 miejscu – wg komunikatów udało się to zrobić i nie ma zagrożenia: „Służby zabezpieczyły wysiąk na przedpolu zbiornika Racibórz Dolny. Doszczelniono miejsce wysiąku. Praca zbiornika jest pod stałym nadzorem naszych pracowników. Nie ma innych nieprawidłowości. Zbiornik przyjął ok. 147 mln m3 wody (godz. 9.00)”. Zbiornik jest ciągle monitorowany przez pracowników RZGW.
- Na punkcie pomiarowym w Trestnie (ostatni przed Wrocławiem) w dalszym ciągu jesteśmy w strefie stanów ostrzegawczych (391cm), co oznacza, że główna fala powodziowa na Odrze jeszcze tu nie dotarła.
- Stan Odry przed Opolem jest stały, co oznacza, że jest pod pełną kontrolą i jest wg informacji odpowiedni, aby woda przeszła przez system Opola, nie wylewając się poza koryta rzeki. Obserwujemy Oławę – gdzie brak informacji o przelewaniu się wody przez wały.
- Stan wody w Oławie w Oławie wzrasta i ma w tej chwili wartość 308 cm.
- Stan wody na Ślęzy na stacji pomiarowej w Ślęzy osiągnął poziom 338 cm i jeszcze rośnie, ale wolniej. Woda mieści się w korycie rzeki na moście przy Pilczyckiej i jest zapas miejsca. Kluczowa sytuacja będzie w środę wieczorem i w nocy jak będzie przechodziła fala powodziowa na Odrze przez rejon ujścia rzeki.
- Widawa w Krzyżanowicach ma poziom 147 cm i nie przekroczyła stanów ostrzegawczych. Na punkcie pomiarowym w Zbytowej poziom wody jest bez zmian, a stan alarmowy jest przekroczony o 10 cm.
Podsumowując – z punktu widzenia wrocławskiego obserwujemy, co będzie się działo w Trestnie i czekamy na kulminację fali powodziowej
Od jej wysokości będzie zależały działania służb oraz sytuacja w rejonie ujścia Oławy, a po kilku godzinach w rejonie ujścia Ślęzy i Bystrzycy. Sytuacja w dolnym biegu Widawy będzie połączona z podjętymi działaniami związanymi z przekierowaniem części wód z Odry.
Sytuacja w górach się uspokaja i w związku z brakiem opadów, rzeki wracają do swoich koryt i znacznie obniża się poziom wód w nich. Teraz ta woda w rzekach Kotliny Jeleniogórskiej musi przepłynąć przez środkowe partie zlewni i ujść do Odry – najlepiej gdyby stało się to przed kulminacją fali powodziowej na Odrze.
Co radzi Pan mieszkańcom?
Zawsze i bezwzględnie trzeba się słuchać służb – bo one wiedzą najlepiej co się dzieje i jakie akcje są potrzebne. Zawsze korzystam z oficjalnych profili RZGW, Wód Polskich czy Miasta Wrocławia bo jest dużo manipulowania informacją i panikowania.
