Pytania i odpowiedzi
Kwestie zdrowotne
Czy znamy odległe działania niepożądane po szczepieniu?
Obawy o odległe w czasie skutki działania szczepionek przeciw COVID-19 są nieuzasadnione. Miliony osób zostały zaszczepione i nie występują u nich oddalone w czasie działania niepożądane. Z wyników badań z nadzoru nad bezpieczeństwem różnych rodzajów szczepionek wiemy, że działania niepożądane występują w ciągu pierwszego miesiąca po szczepieniu.
Jakie jest ryzyko ciężkiego zdarzenia niepożądanego pod postacią zapalenia mięśnia sercowego?
Ryzyko jest ekstremalnie małe. Zapalenie mięśnia sercowego po szczepionkach mRNA COVID-19 zgłaszano najczęściej u mężczyzn w wieku poniżej 30 lat i zazwyczaj po drugiej dawce szczepionki. Przechorowanie COVID-19 jest związane z istotnie większym ryzykiem zapalenia mięśnia sercowego i innych powikłań kardiologicznych w porównaniu ze szczepieniem.
Czy po szczepionce mRNA mogą wystąpić ciężkie działania niepożądane?
Ciężkie działania niepożądane, które mogłyby spowodować długotrwałe problemy zdrowotne, występują bardzo rzadko i są mało prawdopodobne po jakimkolwiek szczepieniu, w tym po szczepieniu przeciwko COVID-19.
Po której dawce możemy się spodziewać więcej działań niepożądanych?
Więcej działań niepożądanych występuje po drugiej dawce szczepionki.
Czy istnieje prawdopodobieństwo zachorowania pomimo szczepienia?
Określono, że szczepienie chroni w 95% przed zakażeniem się SARS-CoV-2 i groźnymi powikłaniami COVID-19. Nawet w sytuacjach, gdy osoba zaszczepiona zachoruje z powodu słabszej odpowiedzi własnego układu odpornościowego, przebieg choroby będzie znacznie lżejszy.
Jak długo utrzymują się przeciwciała u osoby, która przebyła już COVID-19?
U większości osób zakażonych SARS-CoV-2 przeciwciała pojawiają się między 10. a 21. dniem po zakażeniu. Czas i poziom poszczególnych rodzajów przeciwciał jest zależny od przebiegu choroby. Z dotychczas przeprowadzonych badań naukowych wynika, że u osób chorujących łagodnie lub bezobjawowo poziom przeciwciał może być niższy i prawdopodobnie również krócej się utrzymuje, a u osób chorujących ciężko – odpowiednio notowano wyższy poziom przeciwciał ochronnych, utrzymujący się dłużej.
Wiadomo, że przeciwciała przeciwko innym koronawirusom zanikają z upływem 12-52 tygodni od wystąpienia objawów. Zgodnie z badaniami naukowymi, przeprowadzonymi ostatnio w Australii i Korei Południowej, przeciwciała u osób, które przechorowały COVID-19, utrzymywały się 8 miesięcy. Jednak ostateczna długość trwania odpowiedzi immunologicznej przeciwko SARS-CoV-2 jest nadal nieznana. Dokładne dane odnośnie do długości utrzymywania się odporności po szczepieniu będą podlegały badaniu przez firmy produkujące szczepionki.
Kiedy mogą przyjąć szczepionkę osoby po przeszczepach i inne z niedoborem odporności?
Kwalifikację do szczepienia każdorazowo przeprowadza lekarz, po zapoznaniu się ze stanem zdrowia danej osoby. Nie ma przeciwwskazań do szczepień osób z obniżoną odpornością, jednak – jak wskazuje charakterystyka produktu leczniczego – u takich pacjentów skuteczność szczepionki może być niższa. Osoby z obniżoną odpornością kwalifikują się jako osoby z chorobami przewlekłymi i są objęte szczepieniami w I etapie.
Czy kobiety w ciąży i karmiące piersią mogą zaszczepić się przeciwko COVID-19?
Okresy ciąży i laktacji nie są wymienione w przeciwwskazaniach podanych w charakterystykach produktów leczniczych zarejestrowanych szczepionek mRNA przeciw COVID-19. Z uwagi jednak na fakt, że obecnie nie ma informacji na temat bezpieczeństwa i skuteczności szczepionek u kobiet w ciąży i karmiących piersią, zalecenia międzynarodowe ekspertów, m.in. amerykańskiego Centrum Ochrony i Zapobiegania Chorób (CDC) i zespołu ekspertów ds. Szczepień (ACIP) pozostawiają decyzję o szczepieniu kobiecie, po skonsultowaniu z lekarzem analizy korzyści i ryzyka oraz stopnia narażenia na zakażenie SARS-COV-2 (grupy objęte priorytetem to pracownice ochrony zdrowia i matki wcześniaków przebywających w szpitalu).
Czy stałe zażywanie lekarstw (np. na serce itd.) nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia?
Nie, przyjmowanie systematyczne leków z powodu chorób przewlekłych nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia.
Czy złe wyniki badań krwi (np. stwierdzona anemia) wykluczają ze szczepienia?
Nie, anemia nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia przeciw COVID-19.
Czy chorujący na COVID (np. bezobjawowo) mogą przyjąć szczepionkę bez ryzyka?
Osoby zakażone wirusem SARS-CoV-2, niewykazujące objawów, mogą być zaszczepione. Natomiast osoby, które chorują na COVID-19, a więc mają objawy, nie mogą być zaszczepione.
Miałem operację. Ile muszę odczekać, żeby się zaszczepić?
Nie ma wymagań, dotyczących odstępu czasu pomiędzy operacją a szczepieniem. Szczepienie można wykonać, jeżeli nie występują objawy choroby z gorączką. Decyzję podejmuje osoba kwalifikująca do szczepienia na podstawie wywiadu i badania.
Czy szczepionkę mogą przyjmować pacjenci onkologiczni, poddawani np. chemioterapii?
Pacjenci onkologiczni znajdują się w grupie ryzyka i będą mogli przyjmować szczepionkę, jednak optymalny czas szczepienia należy skonsultować z lekarzem kwalifikującym do szczepienia.
Czy po szczepieniu trzeba unikać np. aktywności fizycznej?
W odniesieniu do szczepienia przeciw COVID-19 mają zastosowanie ogólne zasady dotyczące szczepień. Nie ma zalecenia, aby unikać określonych czynności, np. aktywności fizycznej po szczepieniu. Decyzję podejmuje osoba, która została zaszczepiona, mając na uwadze własne samopoczucie i stan zdrowia.
Gdzie należy się zgłosić, po wystąpieniu niepożądanych objawów?
W przypadku szczepienia, analogicznie jak po podaniu jakiegokolwiek leku, mogą się pojawić objawy niepożądane, tak i po szczepieniu przeciwko COVID-19 mogą one wystąpić. W przypadku utrzymywania się powyżej kilku dni: bólu ramienia w miejscu wstrzyknięcia szczepionki, gorączki/dreszczy lub bólu: głowy, stawów, mięśni, należy skontaktować się z lekarzem poradni, w której było wykonane szczepienie.
Jakie działania niepożądane może powodować szczepionka?
Możliwe, niepożądane reakcje organizmu poszczepienne: ból ramienia w miejscu wstrzyknięcia szczepionki, gorączka lub dreszcze, ból głowy, stawów, mięśni. Zgodnie z dotychczasowymi doświadczeniami, odczyny te ustępowały maksymalnie do kilku dni od podania szczepionki.
O czym należy powiedzieć lekarzowi przed szczepieniem?
Lekarzowi kwalifikującemu do szczepienia należy powiedzieć także o przypadkach omdlenia po zastrzyku, kłopotach z oddychaniem po jakimkolwiek szczepieniu, problemach z krzepnięciem krwi i układem odpornościowym oraz o wszystkich przyjmowanych lekach, zwłaszcza jeśli są to preparaty działające na krzepliwość i odporność. Istotne mogą być także informacje o niedawno otrzymanych szczepionkach.
Jak przygotować się do szczepień (trzeba być np. na czczo)?
Nie ma szczególnych zaleceń, dotyczących przygotowania do szczepień. W związku z tym można zaszczepić się w ciągu całego dnia, niezależnie od posiłków, ale najlepiej gdy jesteśmy wypoczęci.
Jakie są przeciwwskazania do szczepienia?
Decyzję o zakwalifikowaniu do szczepienia zawsze podejmuje lekarz. Przeciwwskazania to np. ostra infekcja z wysoką gorączką czy zaostrzenie chorób przewlekłych lub wystąpienie w przeszłości reakcji anafilaktycznej na inne szczepionki.
Organizacja szczepień
Czy szczepionka jest obowiązkowa? Czy będą jakieś sankcje, jeśli odmówię zaszczepienia się?
Szczepienia są dobrowolne. Nie ma ani przymusu przyjęcia szczepionki przeciwko COVID-19, ani żadnych sankcji, jeśli ktoś nie podda się szczepieniu. Jednak im więcej osób się zaszczepi, tym ochrona przed koronawirusem będzie skuteczniejsza.
Czy dostanę zaświadczenie, że jestem zaszczepiony?
Informacja o przebytym szczepieniu będzie wprowadzana do e-Kart Szczepień w systemie P1. Oprócz tego będą wystawiane tzw. kody QR, które będą do pobrania z Internetowego Konta Pacjenta. A jeśli ktoś nie ma takiej możliwości, wówczas będzie mógł wziąć z punktu szczepień wydruk potwierdzający, tzw. paszport osoby zaszczepionej. Będzie on zaświadczał, że osoba jest zaszczepiona i może korzystać z uprawnień, które przysługują osobom zaszczepionym. Kod QR będzie wystawiany po zaszczepieniu drugą dawką.
Czy cudzoziemcy będą szczepieni w Polsce?
Cudzoziemcy z prawem pobytu podlegają szczepieniom na takich samych zasadach, jak obywatele RP.
Czy Polak ubezpieczony w innym kraju może przyjąć szczepionkę w Polsce – czy system wygeneruje takiej osobie automatycznie e-skierowanie?
Zgodnie z najlepszą wiedzą i na podstawie analizy dostępnych informacji, istnieje możliwość szczepienia, jeśli dana osoba jest ubezpieczona w Polsce. Wskazane jest jednak, aby osoba ubezpieczona za granicą w pierwszej kolejności sprawdzała możliwość szczepienia w kraju ubezpieczenia.
Czy rząd planuje fundusz dla osób, u których wystąpią niepożądane odczyny poszczepienne?
Tak. Rząd planuje utworzenie Funduszu Kompensacyjnego. Jego dysponentem będzie Rzecznik Praw Pacjenta. Świadczenia z Funduszu obejmą osoby, które miały wykonane szczepienia ochronne przeciw COVID-19 przeprowadzane po 26 grudnia 2020 r., u których wystąpiły działania niepożądane tj. konieczna była hospitalizacja przez co najmniej 14 dni lub, u których wystąpił wstrząs anafilaktyczny, który spowodował konieczność obserwacji lub hospitalizacji co najmniej 14-dniowej.
Obecnie trwają prace legislacyjne nad konkretnymi rozwiązaniami.
Jak będzie wykonywane szczepienie?
Pierwszym etapem jest kwalifikacja do szczepienia przez lekarza POZ. U lekarza pacjent wypełni kwestionariusz wstępnego wywiadu przesiewowego przed szczepieniem osoby dorosłej przeciw COVID-19. Szczepionka podawania jest w postaci zastrzyku w mięsień naramienny. Następnie, przez kolejnych 15-30 minut po podaniu szczepionki, pacjent zostaje w przychodni i jest obserwowany pod kątem wystąpienia ewentualnych działań niepożądanych.
Szczepienie podawane jest w systemie dwudawkowym. Po trzech tygodniach należy zgłosić się na ponowne podanie szczepionki. Obowiązywała będzie taka sama procedura kwalifikacji.
Informacje o szczepionce
Jak to możliwe, że szczepionka powstała tak szybko?
W przypadku szczepionek przeciw wirusowi SARS-CoV-2 obecnie najintensywniej rozwijane są szczepionki mRNA. Badania nad tą technologią prowadzone są od już ok. 20 lat i ma ona duży potencjał nie tylko dla opracowywania szczepionek, ale też w leczeniu np. nowotworów.
Szczepionki mRNA uważane są za bardzo bezpieczne ze względu na: brak możliwości modyfikowania DNA pacjenta, brak możliwości zaistnienia infekcji, szybką degradację mRNA ze szczepionki do nieszkodliwych składników i jego podobieństwo do mRNA naturalnie występującego w komórkach, oraz bardzo niewielką dawkę konieczną do wywołania efektu terapeutycznego.
Jaki jest skład szczepionki?
Informacje o składzie szczepionek przeciwko COVID-19 znajdują się w charakterystyce produktu leczniczego, opublikowane do powszechnego wglądu na ulotkach.
Jak działa szczepionka przeciw COVID-19?
Dotychczas, aby wywołać odpowiedź immunologiczną, część szczepionek zawierała osłabiony lub nieaktywny drobnoustrój (wirusa, bakterię).Szczepionki mRNA mają w pewien sposób nauczyć nasz organizm, jak wytwarzać białko (lub jego fragment), które taką odpowiedź wywołuje. Podczas tego procesu wytwarzane są przeciwciała, które w przyszłości, w razie gdy wirus dostanie się do naszego organizmu, ochronią nas przed zakażeniem lub ciężkim przebiegiem choroby.
Czy szczepionka jest bezpieczna?
W Polsce dopuszczeniem szczepionek do obrotu zajmuje się Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL). Decyzja może być także podjęta przez Radę Unii Europejskiej lub Komisję Europejską po przeprowadzeniu przez Europejską Agencję Leków procedury scentralizowanej.
21 grudnia 2020 r. Komisja Europejska dopuściła na unijny rynek szczepionkę przeciw koronawirusowi, opracowaną przez koncern Pfizer i firmę BionTech. Europejska Agencja Leków podjęła decyzję o zatwierdzeniu szczepionki.
Do Polski trafią także preparaty: Astra Zeneca, Johnson&Johnson (Janssen Pharmaceutica NV), CureVac i Moderna.
Czy szczepienie ma sens, skoro wirus mutuje?
Koronawirus SARS-CoV-2 mutuje tak, jak wszystkie wirusy. Nie zawsze jednak mutacje w obrębie materiału genetycznego wirusa przekładają się na zmiany w jego strukturze antygenowej, czyli w białkach powierzchniowych wirusa, a to właśnie one mają wpływ na skuteczność szczepionki.Dotychczas nie stwierdzono, żeby mutacje koronawirusa wpłynęły na jego strukturę antygenową.
Szczepionki produkuje się przeciwko antygenom podstawowym, które niezależnie od mutacji są zawsze takie same. Dla koronawirusów są to także ściśle określone białka. Właśnie ta białkowa korona pozostaje niezmienna, a szczepionka pobudza powstanie przeciwciał przeciw tym białkom.
Czy materiał genetyczny wirusa ze szczepionki może wbudować się do ludzkiego DNA?
W organizmie człowieka jest to niemożliwe. Taki proces wymaga konkretnego zestawu enzymów, które nie występują w naszych komórkach. Cechą typową dla RNA jest to, że wewnątrz komórki szybko zostaje ono zniszczone. Na przykład, mRNA jest produkowane nieustannie w każdej komórce, stanowi bowiem wzór informacji, na bazie której komórka produkuje własne białka. Po wykonaniu zadania mRNA ulega zniszczeniu. Jeśli jest potrzeba, komórka syntetyzuje kolejną kopię wymaganego mRNA. W związku z tym, mRNA, będące składnikiem szczepionki, po wykorzystaniu do produkcji białka wywołującego odpowiedź immunologiczną, ulegnie zniszczeniu.
Dlaczego można już szczepić osoby od 5. roku życia?
Taką decyzję wydała w maju 2021 r. Europejska Agencja Leków, a zarekomendowała ją do realizacji działająca przy polskim premierze Rada. Medyczna. W naszym kraju przystąpiono do szczepień dzieci od 12. roku życia 7 czerwca br. Do września akcja prowadzona jest w punktach szczepień, natomiast wraz z nowym rokiem szkolnym planowane jest uruchomienie szczepień w placówkach oświatowych.
Ile kosztuje szczepionka na koronawirusa? Czy szczepionki są w pełni refundowane?
Szczepionka jest bezpłatna i dobrowolna. Odcina ona możliwość przenoszenia się wirusa z człowieka na człowieka. Program szczepień to nie tylko powrót do normalności, ale też mechanizm ochrony miejsc pracy.
Czy przechorowanie COVID-19 nie chroni lepiej niż szczepienie?
Dostępne dane sugerują, że przechorowanie COVID-19 nie wiąże się z wytworzeniem trwałej odporności na SARS-CoV-2. Często pojawiają się informacje o ponownej infekcji wśród ozdrowieńców. Pewne jest, że szczepienia przeciwko koronawirusowi zapobiegają COVID-19 w przewidywalny sposób i są o wiele bezpieczniejsze niż nabieranie odporności poprzez przechorowanie. Przed przebyciem infekcji trudno ocenić, jaki będzie ona miała przebieg i jakie skutki będzie niosło ze sobą przechorowanie.
Czy skład szczepionki jest kontrolowany?
Szczepionki są kontrolowane jeszcze dokładniej niż leki. Pierwszą kontrolę przeprowadziła specjalna instytucja, która w czasie rejestracji szczepionki sprawdziła szczegółowo wszystkie jej składniki, ich rodzaje i zawartość. Teraz każdą serię szczepionki wprowadzaną na rynek kontroluje producent szczepionki i całkowicie od niego niezależne laboratorium państwowe.
Jak długo prowadzono badania nad nową technologią szczepionki mRNA?
Prototyp szczepionki mRNA przeciw COVID-19, ten który potem sprawdzano w badaniach klinicznych na ludziach, faktycznie opracowano w ciągu kilku miesięcy. Było to możliwe, ponieważ wcześniej badacze od 20 lat pracowali nad tym, aby opracować stabilną postać mRNA, które nie ulegnie degradacji, a będzie bazą do syntezy białka (antygenu) w szczepionce.
Czy poza szczepionkami przeciw COVID-19 znamy inne szczepionki opracowane z wykorzystaniem metod biologii molekularnej?
Tak i to więcej niż byśmy podejrzewali. Rekombinowana szczepionka przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (wzwB), która podawana jest każdemu noworodkowi już w pierwszych dniach życia. Szczepionka przeciw meningokokom grupy B chroniąca przed niebezpieczną sepsą. Szczepionka przeciw rotawirusom (zawiera reasortanty – zmienione genetycznie wirusy) podawana niemowlętom. I kilka innych.
Jak długo oceniano bezpieczeństwo szczepionek mRNA?
Dopuszczona do obrotu szczepionka mRNA przeciw COVID-19 była sprawdzana w badaniach klinicznych bezpieczeństwa przez kilka miesięcy. Bezpieczeństwo szczepionek podawanych w programie szczepień ( w tym występowanie niepożądanych odczynów poszczepiennych) monitorowane jest już ponad 12 miesięcy.
Szczepienia dzieci w wieku 5-11 lat
Którą szczepionkę można podać dziecku w wieku 5-11 lat?
Szczepionkę mRNA o nazwie Comirnaty (Pfizer-BioNTech) w dawce pediatrycznej 10 mikrogramów/dawkę (0,2 ml).
Ile dawek należy podać i w jakim odstępie?
2 dawki szczepionki w odstępie 3 tygodni. U dzieci z ciężkimi zaburzeniami odporności należy podać dodatkowo uzupełniającą dawkę w odstępie co najmniej 28 dni po ukończeniu 2-dawkowego schematu podstawowego.
O ile można przesunąć podanie drugiej dawki?
Ważne jest aby podać dwie dawki zgodnie z zaleceniami, bez nieuzasadnionego wydłużania odstępów pomiędzy dawkami.
W jakim czasie od podania innej szczepionki (np. przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis lub szczepionki MMR przeciw odrze, śwince i różyczce) można podać szczepionkę przeciw COVID-19?
W dowolnym czasie. Nie ma konieczności zachowania jakiegokolwiek odstępu.
W jakim czasie od szczepienia przeciw COVID-19 można podać inna szczepionkę (np. przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis lub szczepionki MMR przeciw odrze, śwince i różyczce) można podać szczepionkę przeciw COVID-19?
W dowolnym czasie. Nie ma konieczności zachowania jakiegokolwiek odstępu.
Czy to prawda, że dziecko w wieku 5-11 lat może być kwalifikowany do szczepienia tylko przez lekarza?
Tak, to prawda. O kwalifikacji do szczepienia dzieci 5-11 lat decyduje każdorazowo lekarz.
Czy można do szczepienia przeciw COVID-19 zarejestrować dziecko, które w tym roku skończy 5 lat?
Na szczepienie przeciw COVID-19 można zarejestrować dziecko, które w dniu przeprowadzenia szczepienia ukończyło 5 lat.
Jaką dawkę szczepionki podać dziecku, które pomiędzy podaniem pierwszej i drugiej dawki ukończy 12 lat?
Należy podać szczepionkę w dawce i składzie zgodnym z wiekiem dziecka. Dziecku w wieku do ukończenia 11 lat dawkę szczepionki pediatrycznej (10 mikrogramów), a w przypadku ukończenia 12 lat dawkę szczepionki podawanej nastolatkom (30 mikrogramów).
Kto wypełnia kwestionariusz przed szczepieniem dziecka w wieku 5-11 lat?
Kwestionariusz wypełnia rodzic/przedstawiciel ustawowy. Na końcu formularza podaje swoje dane i podpisem wyraża zgodę na szczepienie.
Czy potrzebna jest zgoda obojga rodziców na kwestionariuszu?
Wystarczy zgoda jednego rodzica na kwestionariuszu.
Dlaczego dzieciom podajemy inną dawkę szczepionki niż nastolatkom?
Dzieci powinny otrzymać preparat szczepionkowy odpowiedni dla ich wieku, niezależnie od wzrostu i masy ciała. Dzieciom w wieku 5-11 lat podajemy dawkę 10 mikrogramów/dawkę (0,2 ml), a nastolatkom od 12 lat i starszym dawkę 30 mikrogramów/dawkę (0,3 ml).
Jak ustalono dawkę szczepionki dla dzieci w wieku 5-11 lat?
Dawkę szczepionki wybrano w badaniach klinicznych szczepionki, po ocenie różnych schematów dawkowania w celu ustalenia, która dawka wywołuje odpowiednią odpowiedź immunologiczną, jest bezpieczna i skuteczna.
Czy taka sama dawka powinna być podana dziecku, które jest niższe/mniej waży od większości swoich rówieśników?
Dawkę szczepionki dobiera się do wieku, a nie do masy ciała lub wysokości. Masa ciała nie determinuje wielkości dawki.
Czy w składzie szczepionki mRNA znajdują się substancje, które mogą być dla dziecka niebezpieczne?
Nie ma takiej możliwości. Wszystkie składniki szczepionki zostały dokładnie sprawdzone. Występują w niewielkiej ilości, która nie stanowi zagrożenia dla organizmu.
Czy składniki szczepionek mRNA mogą powodować długoterminowe, nieznane jeszcze działania niepożądane?
Różne rodzaje szczepionek stosujemy od dziesiątek lat. Stąd też wiemy, że działania niepożądane występują w ciągu pierwszych 4-6 tyg. po szczepieniu. mRNA w szczepionce jest wyjątkowo niestabilne i ulega degradacji w ciągu 72 h od wstrzyknięcia. Podobnie inne składniki są szybko usuwane, nie pozostają w organizmie.
Czy składniki szczepionki po jej wstrzyknięciu mogą być powodem zakażenia SARS-CoV-2 u zaszczepionego dziecka lub doprowadzić do zakażenia innej osoby?
Nie ma takiej możliwości. Szczepionka mRNA nie zawiera wirusa ani żadnych jego fragmentów. Zawiera tylko fragment informacji genetycznej o syntezie wybranego białka wirusa.
Czy po szczepieniu przeciw COVID-19 u dziecka mogą wystąpić działania niepożądane?
Tak, po szczepieniu przeciw COVID-19 mogą wystąpić działania niepożądane. Tak jak po podaniu innej szczepionki, leku, a nawet suplementu diety.
Jakie działania niepożądane występują najczęściej?
Najczęstsze działania niepożądane były podobne do w występujących w grupie nastolatków. Obejmowały ból w miejscu wstrzyknięcia, zmęczenie, ból głowy, zaczerwienienie, obrzęk w miejscu wstrzyknięciu, ból mięśni, dreszcze. Miały charakter łagodny lub umiarkowany i ustępowały w ciągu kilku dni po szczepieniu.
Czy każdy niepokojący objaw po szczepieniu należy zgłosić lekarzowi?
Tak, wszystkie niepokojące objawy należy zgłosić swojemu pediatrze lub lekarzowi rodzinnemu. Lekarz po badaniu dziecka stwierdza czy jest to niepożądany odczyn poszczepienny czy zwykła reakcja organizmu na podanie szczepionki.
Czy szczepionki mRNA zaburzają cykl menstruacyjny?
Zmiany cyklu menstruacyjnego po szczepieniu przeciw COVID-19 stanowią naturalną reakcję organizmu, który rozwija odpowiedź odpornościową po szczepieniu. Mają charakter tymczasowy.
Jaka działa szczepionka przeciw COVID-19 u dzieci?
Na podstawie mRNA podawanego w szczepionce wytwarzane jest białko (antygen), które jest sygnałem dla układu odpornościowego do wytworzenia specjalnych przeciwciał i komórek odpornościowych. Dzięki nim organizm jest chroniony przed objawami COVID-19 wywołanymi przez wirusa SARSA-CoV-2.
W jakim czasie po szczepieniu rozwija się maksymalna możliwa odpowiedź poszczepienna?
Pełna odporność po szczepieniu rozwija się w ciągu 2 tygodni od podania drugiej dawki szczepionki.
Jak sprawdzono skuteczność kliniczną szczepionki u dzieci?
Skuteczność szczepionki sprawdzono w badaniu klinicznym, w grupie ponad 2 000 dzieci w wieku od 5 do 11 lat. Obserwację prowadzono w grupie badanej (dawka pediatryczna 10 mikrogramów) oraz grupie kontrolnej (placebo).Jaka jest skuteczność szczepionki u dzieci?
Badanie prowadzono w grupie badanej (1305 dzieci) i kontrolnej (663 dzieci). Objawy COVID-19 wystąpiły u 3 osób z grupy badanej i 16 osób z grupy kontrolnej, co pozwoliło wyznaczyć 90,7% skuteczności szczepionki w ochronie przed objawowym COVID-19.
Dlaczego w badaniach klinicznych dzieci uczestniczyło mniej osób niż w podobnych badaniach prowadzonych u dorosłych?
Wcześniej szczepionkę o takim samym składzie jakościowym, tylko w większej dawce sprawdzono w badaniach klinicznych prowadzonych na grupie 40 tysięcy osób, potem podano setki miliony dawek szczepionki dorosłym i nastolatkom. Więc przechodząc do niższych grup wiekowych badacze mieli już dużo większą wiedzę o tej szczepionce niż zwykle w przypadku jakiejkolwiek innej szczepionki pediatrycznej.
Czy szczepionka chroni również przed zakażeniem wirusem SARS-CoV-2?
Z badań efektywności szczepionki mRNA prowadzonych wśród nastolatków i dorosłych wynika, że szczepionka chroni również przed zakażeniem wirusem SARS-CoV-2. Zakres ochrony zależy od wielu czynników, cały czas prowadzone są badania.
Czy przed szczepieniem albo po szczepieniu można sprawdzić poziom przeciwciał?
Nie ustalono przydatności testów serologicznych do oceny odpowiedzi immunologicznej na szczepienie. Nie zaleca się wykonywania badań serologicznych w celu oceny odpowiedzi na szczepienie przed podaniem szczepionki ani po jej podaniu.
Czy dzieciom również będzie potrzebna dawka przypominająca szczepionki?
Biorąc pod uwagę dotychczasową wiedzę na temat czasu utrzymywania się odpowiedzi poszczepiennej u dorosłych oraz pojawiania się nowych wariantów wirusa, należy brać to pod uwagę. Potrzebujemy jednak więcej badań.
Czy szczepionka chroni przed COVID-19 wywołanego przez nowe warianty wirusa SARS-CoV-2?
Tak, badania wskazują, że szczepionka zachowuje swoją skuteczność wobec nowych wariantów wirusa, szczególnie w zakresie ochrony przed ciężkim przebiegiem choroby i zgonem.
Co to jest PIMS-TS (dziecięcy zespół pocovidowy)?
PIMS-TS to wieloukładowy zespół zapalny związany z przebyciem zakażenia wirusem SARS-CoV-2 u dzieci opisany jako powikłanie COVID-19. Pierwsze pojedyncze przypadki PIMS-TS w Polsce zaobserwowano w maju 2020 roku. Dotychczas panowało przekonanie, że koronawirus nie jest groźny dla dzieci, a infekcja przebiega bezobjawowo lub z niewielkim nasileniem objawów i najczęściej nie wymagają one hospitalizacji. Przebieg ciężki czy też zgony obserwowano wyjątkowo rzadko, raczej u dzieci z występującymi dodatkowo poważnymi chorobami czy też wadami rozwojowymi. W ostatnich miesiącach zwiększyła się liczba dzieci zgłaszających się do lekarzy pediatrów i szpitalnych oddziałów ratunkowych z niepokojącymi objawami ciężkiej reakcji zapalnej i zaburzeniami funkcji różnych układów, takimi jak: wysoka gorączka, silne bóle brzucha i wymioty, wysypki skórne, skąpomocz czy też znaczny spadek ciśnienia tętniczego krwi. Objawy te miały związek zakażeniem koronawirusem. Zespół występował także u dzieci, które przebyły infekcję niemal bezobjawowo. PIMS-TS jest wyleczalny, może mieć jednak niebezpieczny, gwałtowny przebieg, a także pozostawiać trwałe uszkodzenia w układzie krążenia.
Szczepienia - fakty i mity
Gdzie szukać wiarygodnych informacji?
Przydatne strony internetowe
Każdą wątpliwość dotyczącą szczepionek powinien wyjaśnić lekarz. Szukając w Internecie informacji o szczepionkach, należy sięgać do wiarygodnych źródeł. Aby pomóc je znaleźć, WHO dokonała przeglądu i "certyfikowała" wiele witryn internetowych na całym świecie, które zawierają wyłącznie informacje oparte na wiarygodnych dowodach naukowych i niezależnych recenzjach czołowych ekspertów technicznych. Wszystkie te strony internetowe są członkami Vaccine Safety Net. Z polskich stron www.szczepienia.pzh.gov.pl
Polecamy także:
- Wrocławski program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)
- Polskie Towarzystwo Wakcynologii.
- Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu.
- Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna we Wrocławiu.
- Medycyna praktyczna dla pacjentów.
- Zaszczep się wiedzą.pl
- Amerykański Komitet Doradczy ds. Szczepień Ochronnych (ACIP)
- Główny Inspektorat Sanitarny
- Światowa Organizacja Zdrowia
Webinar „O szczepieniach w przystępny sposób”
"O szczepieniach w przystępny sposób" podczas, którego wykłady poprowadziły ekspertki z Uniwersytetu Wrocławskiego „Skład szczepionek – czy jest się czego bać?"O szczepieniach w przystępny sposób oraz Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN "Co by było, gdyby nie było szczepionek".
Szczepienia finansowane przez miasto Wrocław
Grypa 65+
Grypa jest jedną z najczęściej występujących wirusowych chorób zakaźnych i istotną przyczyną zachorowań oraz zgonów w wielu regionach świata. Grypa to ostrą, gwałtowną, wirusową chorobą zakaźną. Przenosi się pomiędzy ludźmi drogą powietrzno – kropelkową. Objawia się gorączką, bólami głowy, mięśni i gardła, pojawia się katar, kaszel, wysoka gorączka powyżej 38 C. W niepowikłanym przebiegu choroba trwa do 7 dni. W przypadku powikłanym, grypa może być przyczyną powstania różnych groźnych schorzeń.Zachorowanie na grypę stanowi poważny problem zdrowotny i społeczny, pochłaniający znaczne koszty ekonomiczne dotykając bezpośrednio samego chorego, jak i pośrednio społeczeństwo. Koszty leczenia chorych na grypę są niewspółmiernie wysokie w stosunku do nakładów na profilaktykę.
Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych UM Wrocławia w ramach poprawy jakości opieki nad osobami w wieku senioralnym od 2006 r. realizuje „Program szczepień ochronnych przeciw grypie dla mieszkańców Wrocławia w wieku 65+”.
Głównym celem programu jest zmniejszenie liczby zachorowań na grypę wśród mieszkańców Wrocławia w wieku 65 plus poprzez prowadzenie edukacji zdrowotnej oraz wykonywanie szczepień ochronnych przeciwko grypie. Program jest coroczną inicjatywą Samorządu i w całości finansowany jest z budżetu miasta Wrocławia.
HPV
Wirusy brodawczaka ludzkiego (HPV), są bardzo powszechne. Do zakażenia dochodzi drogą bliskich kontaktów cielesnych. Wirusem można się zarazić od osób, które nie mają żadnych objawów, często także nie wiedzą, że są zakażone wirusami HPV. Możliwe jest kilkukrotne zakażenie wirusami HPV w ciągu życia. Zakażenie może nie wywołać problemów zdrowotnych i ustąpić samoistnie. Może także jednak przejść w przewlekłe zakażenie i w zależności od typu wirusa – objawić się jako brodawki skórne, płciowe lub prowadzić do rozwoju chorób nowotworowych.
Wrocław od 2010 roku zapewnia bezpłatne szczepienia przeciwko HPV dla 13-letnich Wrocławianek, w 2020 r. rozpoczęto także szczepienia chłopców stan na (na 3.11.2020, 474 chłopców). Szczegóły dotyczące projektu.
Najczęstsze mity na temat szczepień
Szczepionki zawierają szkodliwe substancje: aluminium i niebezpieczne konserwanty
Na skutek działań ruchów antyszczepionkowych niektóre ze stosowanych w szczepionkach składniki i konserwanty zostały niesłusznie okryte złą sławą. Szczepionki zawierają substancje pomocnicze, które wpływają na ich stabilność i bezpieczeństwo.
Teorie spiskowe nie uwzględniają jednak, że toksyczność danej substancji zależy nie od samej obecności a od wielkości dawki. Przykładem może być aluminium, którym przypisuje się, m.in. ogromną toksyczność i wywoływanie kalectwa u dzieci. W naturze aluminium występuje, w m.in. powietrzu, glebie, roślinach, wodzie i mleku matki.
Dopuszczalna dawka glinu do spożycia przez dorosłą osobę wynosi ok. 60 mg, a każdego dnia przyjmujemy go z pożywieniem ok. 45 mg na dobę. Tymczasem maksymalna dawka aluminium zawartego w szczepionkach to zaledwie 1,25mg.
Szczepionki zawierają mikrochipy
Szczepionka z chipem to popularna teoria spiskowa związana z pandemią COVID-19 według raportu EU East Stratcom Task Force. Według teorii spiskowych celem umieszczania mikrourządzeń w szczepionkach jest kontrolowanie umysłów przez Billa Gatesa. Z powodu dużej popularności i potencjalnej szkodliwości tej informacji, zagadnieniem zajął się nawet Państwowy Instytut Badawczy.
Fakty są jednak inne. Szczepionka chroni przed chorobą i zawiera tylko te składniki, które są konieczne do tego aby organizm wytworzył przeciwciała, czyli żeby zabezpieczyła nas sprzed zachorowaniem. Proces produkcji szczepionek jest starannie nadzorowany. Nie ma możliwości, aby znalazły się w niej inne elementy niż składniki konieczne, zatwierdzone do tego, aby powstała szczepionka.
W Polsce dopuszczeniem szczepionek do obrotu zajmuje się Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL). Decyzja może być także podjęta przez Radę Unii Europejskiej lub Komisję Europejską po przeprowadzeniu przez Europejską Agencję Leków procedury scentralizowanej.
Szczepionki powodują autyzm
W 1998 r – Andrew Wakefield opublikował kontrowersyjny artykuł w magazynie naukowym „The Lancet”. Artykuł dotyczył 12 dzieci z zaburzeniami z kręgu autyzmu. U 8 dzieci rodzice wiązali wystąpienie pierwszych objawów ze szczepieniem MMR. Po publikacji artykułu realizacja szczepień w Wielkiej Brytanii spadła z 92% w 1996 do 61% w 2003.
W latach 1999-2010 przebadano ponad 650 tys. W badaniu porównano zapadalność na autyzmu i zaburzenia ze spektrum autyzmu w dwóch grupach: dzieci zaszczepionych MMR oraz nieszczepionych. W ciągu 13 lat trwania badania autyzm lub zaburzenia ze spektrum autyzmu rozpoznano łącznie u 6517 dzieci wykazano, że u dzieci szczepionych MMR, w porównaniu z nieszczepionymi, ryzyko rozwoju autyzmu lub zaburzeń ze spektrum autyzmu było podobne.
Dochodzenie w sprawie Wakefielda wykazało, że zmodyfikował wyniki i manipulował danymi pacjentów, żeby potwierdzić związek MMR/autyzm. W 2010 Wakefield został pozbawiony prawa wykonywania zawodu w UK i USA.
Nie powinno szczepić się wcześniaków
Kolejnym mitem jest teza, że nie powinno się szczepić wcześniaków ponieważ mają niedojrzały układ odporności.
Podawanie małym dzieciom zbyt wielu antygenów przeciąża ich układ odpornościowy
Podawanie dzieciom antygenów nie obciąża ich układu odpornościowego, przeciwnie od organizm dziecka od urodzenia uczy się walczyć szczególnie z drobnoustrojami i tylko dzięki temu może funkcjonować prawidłowo.Grypa to niegroźna choroba, trochę mocniejsze przeziębienie
Grypa jest niezwykle groźną chorobą, głównie z powodu powikłań. Występują one u około 6 proc. osób, najczęściej u dzieci do 2 lat oraz osób po 65. roku życia. Co roku na całym świecie w wyniku powikłań umiera około 2 mln osób, głównie ze względu na osłabienie odporności przez inne występujące równolegle choroby.
Wszystko o szczepionkach
Zalecane szczepienia dla osób dorosłych
W Polsce szczepienia obowiązkowe, bezpłatne realizowane są do 19 roku życia. Natomiast szczepienia dorosłych należą do szczepień zalecanych, odpłatnych i są to następujące szczepienia:
Co to jest szczepionka?
Szczepionka jest biologicznym produktem leczniczym, który zawiera antygen (jeden lub kilka), który stymuluje organizm do wytworzenia pamięci immunologicznej, czyli prowadzi do odporności analogicznej, do tej która uzyskuje się w czasie kontaktu z prawdziwym drobnoustrojem.Główny cel szczepionki to ochrona przed ciężkim przebiegiem choroby oraz powstaniem groźnych powikłań po chorobowych.
Jak działa szczepionka?
Szczepionka ma zadanie przygotować układ odpornościowy na wypadek kolejnego kontaktu z danym drobnoustrojem. W przypadku zetknięcia, np. z wirusem, na który organizm był zaszczepiony, układ odpornościowy zareaguje szybciej i skuteczniej. Szczepienie zatem imituje sytuację naturalniej infekcji.
Rodzaje szczepionek
Szczepionki dzieli się na żywe, zawierające całe, pozbawione zjadliwości drobnoustroje oraz szczepionki zabite, zawierające inaktywowane (zabite) drobnoustroje lub ich fragmenty, np. pojedyncze białka. Szczepionki żywe wywołują silną odporność już po pojedynczej dawce. Natomiast szczepionki inaktywowane (zabite) wymagają podania kilku dawek.
Szczepionki mogą być jednoskładnikowe (chronić przeciw jednej chorobie, np. szczepionka przeciw poliomyelitis) lub mogą być wieloskładnikowe, np. szczepionka przeciw pneumokokom.
Natomiast szczepionki skojarzone uodparniają organizm równocześnie przeciw kilku chorobom zakaźnym. Zawierają kilka drobnoustrojów/antygenów, pochodzących od różnych drobnoustrojów, np. szczepionka DTP czy MMR.
Szczepionki przeciw Covid – 19
Najbardziej zaawansowane prace dotyczą 3 rodzajów preparatów szczepionkowych: szczepionek mRNA, szczepionek wektorowych, szczepionek podjednostkowych.
Dotychczas, aby wywołać odpowiedź immunologiczną, część szczepionek zawierała osłabiony lub nieaktywny drobnoustrój (wirusa, bakterię).
Informacje o składzie szczepionek przeciwko COVID-19 znajdują się w charakterystyce produktu leczniczego, opublikowane do powszechnego wglądu na ulotkach.
Szczepionki mRNA mają w pewien sposób nauczyć nasz organizm, jak wytwarzać białko (lub jego fragment), które taką odpowiedź wywołuje. Podczas tego procesu wytwarzane są przeciwciała, które w przyszłości, w razie gdy wirus dostanie się do naszego organizmu, ochronią nas przed zakażeniem lub ciężkim przebiegiem choroby.
W Polsce dopuszczeniem szczepionek do obrotu zajmuje się Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych (URPL). Decyzja może być także podjęta przez Radę Unii Europejskiej lub Komisję Europejską po przeprowadzeniu przez Europejską Agencję Leków procedury scentralizowanej.21 grudnia 2020 r. Komisja Europejska dopuściła na unijny rynek szczepionkę przeciw koronawirusowi, opracowaną przez koncern Pfizer i firmę BionTech. Europejska Agencja Leków podjęła decyzję o zatwierdzeniu szczepionki.
Do Polski trafiły także preparaty Astra Zeneca, w przyszłości również Johnson&Johnson (Janssen Pharmaceutica NV), CureVac i Moderna.Więcej czytaj tutaj.
Krótka historia szczepionek. Lista chorób które udało się wyeliminować dzięki szczepionkom
Szczepienia ochronne, prócz higieny oraz antybiotyków, uważane są za jedno z największych osiągnięć współczesnej medycyny. Stosowanie ich w znaczny sposób przyczyniło się do opanowania epidemii chorób zakaźnych i stało się ratunkiem dla wielu milionów ludzkich istnień, a w historii szczepień wiele jest momentów przełomowych.W XVI i XVII wieku choroby zakaźne szybko się rozprzestrzeniały. Wybuchały epidemie ospy prawdziwej, odry i krztuśca, dotykały szczególnie dzieci, u których przebieg choroby był najcięższy. Ospa prawdziwa, która zabiła setki milionów ludzi budziła postrach ludzkości przez wieki. W XVIII w. Edward Jenner dokonał w przełomu w historii medycyny – podania pierwszej szczepionki - przeciwko ospie prawdziwej. Przeprowadził eksperyment, polegający na zaszczepieniu ośmioletniego chłopca wirusem ospy krowiej. U chłopca rozwinęła się łagodna postać choroby i stał się on odporny również na ospę prawdziwą. Dzięki wynalezieniu szczepionki udało się całkowicie zwalczyć tę chorobę.
Wiek XVIII był przełomowy w rozwoju prac nad szczepionkami. Inny naukowiec Louis Pasteur opracował szczepionkę przeciwko wąglikowi i przeciw wściekliźnie. L. Pasteur jako pierwszy wyprodukował szczepionkę opracowaną w laboratorium. Była to szczepionka przeciw cholerze kurcząt.
Osiągnięcia ubiegłych stuleci pozwoliły naukowcom na opracowanie szczepionek przeciwko wielu ostrym i przewlekłym chorobom zakaźnym, takim jak: gruźlica, błonica, krztusiec, tężec, dur wysypkowy, żółta gorączka i grypa. Po II wojnie światowej do użycia wdrożono szczepionki wirusowe, przeciwko poliomyelitis, odrze, śwince, różyczce, ospie wietrznej, wzw typu B i wzw typu A, HPV. Razem te szczepionki każdego roku ratują życie nawet trzem milionom ludzi.
W latach 60-tych XX w. wprowadzono w Polsce Program Szczepień Ochronnych z podziałem, na szczepienia obowiązkowe i zalecane.
Ogólne zasady stosowania szczepień
O podaniu szczepionki każdorazowo decyduje lekarz. Podczas wizyty szczepiennej lekarz zbiera wywiad dotyczący ewentualnych przeciwwskazań przed zaszczepieniem, informuje o szczepieniach zalecanych oraz możliwości wystąpienia niepożądanych odczynów poszczepiennych. Należy pamiętać, że szczepionkę może podać tylko wykwalifikowany personel medyczny na podstawie kwalifikacji lekarskiej. Szczepionki można łączyć, należy jedynie pamiętać o zachowaniu minimalnego odstępu 4 tygodni przy podaniu dwóch szczepionek żywych.
Jakie są przeciwwskazania do szczepień?
Przeciwwskazaniami do podania konkretnej szczepionki są:
Szczepionek żywych nie należy podawać w przypadku:
Przeciwwskazaniem do szczepień NIE są:
Odporność zbiorowa czyli społeczne skutki szczepień
Odporność grupowa (zbiorowiskowa), inaczej populacyjna odporność na daną chorobę zakaźną. Wraz ze wzrostem liczby uodpornionych osób w populacji na określoną chorobę, zmniejsza się ryzyko zachorowania na nią przez nieuodpornione osoby.
Próg odporności zbiorowiskowej jest definiowany jako odsetek osób uodpornionych w populacji, po osiągnięciu którego liczba nowych zakażonych zaczyna się zmniejszać, zwykle wymaga 90-95% populacji odpornej. Jednak procentowy wskaźnik osób uodpornionych poprzez szczepienie ma różną wartość w zależności od choroby. Dla przykładu, w przypadku odry próg bezpieczeństwa wynosi 95%, dla krztuśca szacowany jest na 92-94%, błonicy i różyczki na 83-86%, świnki na 75-86%, co oznacza, że tyle osób w populacji musi być odpornych na daną chorobę, żeby nie doszło do zakażeń na większą skalę.
Dzięki odporności zbiorowiskowej szczepienie chroni nie tylko osobę zaszczepioną, ale dodatkowo osoby najsłabsze, które nie mogą być zaszczepionie ze względu na przeciwwskazania lub są za mali na szczepienie (niemowlęta) lub chorują przewlekle.
Im więcej osób zostało zaszczepionych, tym większa jest odporność zbiorowiskowa, tym bardziej jesteśmy wszyscy chronieni przed niebezpiecznymi chorobami zakaźnymi.
Liczba uchylających się od obowiązkowych szczepień
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – PZH od lat gromadzi informacje dotyczące liczby osób uchylających się od szczepień obowiązkowych.
W czasie ostatnich 5 lat liczba uchyleń od szczepień obowiązkowych zwiększyła się 3-krotnie, od 16,6 tys. uchyleń w 2015 roku do 48,6 tys. uchyleń w 2019 roku.
Odra – zakaźność choroby i wzrost zachorowań na świecie
Odra jest nadal jedna z głównych przyczyn zgonów małych dzieci na świecie. W roku 2014 zmarło 114 900 osób, 13 zgonów na godzinę. A w latach 2000-2014 szczepienie przeciw odrze zapobiegło 17 milionom zgonów.
Odra jest bardzo zaraźliwą chorobą wirusową. Łatwo się rozprzestrzenia. Wirus odry przenosi się: drogą kropelkową razem z wydzieliną z dróg oddechowych: podczas kaszlenia, wydmuchiwania nosa, mówienia oraz drogą powietrzną. Wirus może przetrwać i pozostać zakaźny do 2 h na powierzchniach (np. blacie stołu) skażonych wydzielinami osoby chorej lub zawieszony w kropli aerozolu w powietrzu. Do zakażenia wirusem odry może więc dojść nawet po tym, jak zakażona osoba opuści pomieszczenie.
Jedna osoba chora na odrę może zarazić 9 z 10 nieuodpornionych osób ze swojego otoczenia. Ryzyko zachorowania na odrę osoby nieuodpornionej po kontakcie z chorym na odrę wynosi aż 90-95%. Niestety chory jest zaraźliwy dla otoczenia od 1-2 dni przed wystąpieniem pierwszych objawów i ok. 4 dni przed wystąpieniem charakterystycznej wysypki odrowej do około 4 dnia utrzymywania się wysypki.
Szczepionka przeciw odrze jest jedną z najlepszych inwestycji zdrowia publicznego, a do zabezpieczenia populacji konieczne osiągnięcie wyszczepialności powyżej 95%.
Obowiązkowy kalendarz szczepień dla dzieci i młodzieży
Kalendarz szczepień to Program Szczepień Ochronnych (PSO). Dokument ten jest sporządzany co roku przez Główny Inspektorat Sanitarny i publikowany na dany rok. Dane, dzięki którym opracowuje się PSO są oparte na aktualnej sytuacji epidemiologicznej, opinii i zaleceniach ekspertów z różnych dziedzin medycyny, konsultantów krajowych, Światowej Organizacji Zdrowia oraz Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych realizowane są szczepienia w Polsce).
Aktualny obowiązkowy kalendarz szczepień możemy znaleźć na portalu Państwowego Zakładu Higieny Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego www.szczepienia.pzh.gov.pl.