Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
Uroczystość rozpoczynająca wrocławskie obchody 43. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Polsce miała miejsce 12 grudnia przed tablicą ku czci mieszkańców Wrocławia, którzy stawili opór komunistycznej władzy, i przed tablicą upamiętniającą Piotra Bednarza.
Był jednym z najbardziej poszukiwanych działaczy podziemnej Solidarności. Po aresztowaniu w listopadzie 1982 roku zaproponowano mu obniżenie kary w zamian za prorządowe wystąpienie w TVP, co odrzucił. Skazany został na 4 lata więzienia, nie poszedł na współpracę z komunistami, ale ciągle nękany próbował popełnić samobójstwo w zakładzie karnym. Dzięki amnestii wyszedł na wolność w 1984 roku i powrócił do działalności związkowej. Zmarł 26 marca 2009 roku we Wrocławiu.Centrum Historii Zajezdnia
Strajki w Dolmelu i Pafawagu w 1981
Pracownicy CH Zajezdnia przypominają, że gdy w nocy z 12 na 13 grudnia wprowadzono w Polsce stan wojenny, wiele zakładów pracy odpowiedziało na to strajkami.
Zostały one brutalnie spacyfikowane. Jeden z pierwszych szturmów wojska na protestujących we Wrocławiu robotników odbył się, gdy czołgi wyłamując bramy Dolmelu i Pafawagu wjechały na teren obu zakładów.Centrum Historii Zajezdnia
Do pacyfikacji strajków, w zakładach pracy i na uczelniach, milicja i oddziały ZOMO potrzebowały wsparcia wojskowego, mimo to protesty we Wrocławiu utrzymywały się kilka dni. „Wrocław po raz kolejny pokazał, że zasługuje na miano twierdzy, ale tym razem Solidarności” — piszą pracownicy Zajezdni i dodają, że stan wojenny oznaczał koniec legalnego funkcjonowania tej organizacji oraz innych stowarzyszeń i inicjatyw opozycyjnych do władzy komunistycznej.
Uroczystości we Wrocławiu 13 grudnia 2024
W 43. rocznicę pracownicy Zajezdni zapraszają do Kina Nowe Horyzonty na seans filmu „Czas Apokalipsy” (reż. F. F. Coppola) o godzinie 18.30 (bilety tutaj). Więcej informacji w naszej zapowiedzi.
Akcje upamiętniające ofiary komunistycznych represji organizuje wrocławski oddział IPN:
- 13 grudnia 2024 r., godz. 13.00, Długołęka – wykład nt. stanu wojennego (Gminny Ośrodek Kultury);
- 13 grudnia 2024 r., godz. 18.30, Ostrów Tumski – zapalenie zniczy ofiarom stanu wojennego (Katedra Wrocław);
- 13 grudnia 2024 r., godz. 19:30, Wrocław – pokaz laserowy na budynku Politechniki Wrocławskiej „Zapal światło wolności”;
- 16 grudnia 2024 r., godz. 13.00, Legnica – wykład nt. stanu wojennego (Przystanek Historia);
- 16 grudnia 2024 r., godz. 18.00, Wrocław – koncert w 43. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego w Polsce 13 grudnia 1981 roku. W programie piosenki internowanych oraz zakazane ballady. Śpiew i komentarz historyczny Roman Kowalczyk, akompaniament Krzysztof Żesławski (aula Politechniki Wrocławskiej);
- 19 grudnia 2024 r., godz. 10.00, Wołów – wykład dla osadzonych nt. stanu wojennego (Zakład Karny).
13 grudnia 1981 (tekst: IPN Wrocław)
Ranek 13 grudnia zaskakiwał. Milczały telefony, z radia płynęła muzyka poważna. W telewizji zamiast „Teleranka” nadano wielokrotnie powtarzane przemówienie gen. Wojciecha Jaruzelskiego, który stanął na czele niesławnej Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego. Jego zdaniem:
„Ojczyzna nasza znalazła się nad przepaścią. Dorobek wielu pokoleń, wzniesiony z popiołów polski dom ulega ruinie. Struktury państwa przestają działać".
13 grudnia 1981 r. o godz. 6 rano Polskie Radio nadało wystąpienie gen. Wojciecha Jaruzelskiego, w którym informował on Polaków o wprowadzeniu stanu wojennego na terenie całego kraju. Tym sposobem złamano nadzieje milionów Polaków i na wiele lat odsunięto szansę na demokratyczne przemiany. Stan wojenny przyniósł tysiącom osób i ich rodzinom cierpienie – izolację w ośrodkach internowania, uwięzienie, pozbawienie pracy. Dziesiątki niewinnych straciły życie.
Wprowadzenie stanu wojennego stało w sprzeczności z obowiązującą konstytucją, zgodnie z którą możliwe było jedynie ogłoszenie stanu wyjątkowego. Władzę w Polsce przejęła w swe ręce tajemnicza Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego, wkrótce przezwana przez ulicę „Wroną”. Zadaniem rady miało być administrowanie krajem w czasie obowiązywania stanu wojennego. W istocie jej znaczenie było głównie propagandowe.
Społeczeństwu narzucono szereg rygorów, takich jak:
- godzina milicyjna;
- zakaz zgromadzeń;
- zawieszenie działalności stowarzyszeń, związków, mogła działać jedynie dominująca partia – PZPR;
- zmilitaryzowano szereg kluczowych zakładów pracy;
- w sądownictwie wprowadzono tryb doraźny, w którym obowiązywały zaostrzone kary – do kary śmierci włącznie.
Aresztowania, procesy i internowanie nie wyczerpywały arsenału represji. Tysiące osób, uczestników strajków i demonstracji, zostało pobitych. Dziesiątki tysięcy skazano na grzywny lub kary aresztu na podstawie orzeczeń kolegiów do spraw wykroczeń. Kilka tysięcy działaczy „Solidarności” zostało zmuszonych do opuszczenia kraju. Liczby osób zwolnionych z pracy i pozbawionych stanowisk z przyczyn politycznych nie sposób ustalić.
