7 marca 2022 roku rząd przyjął projekt tzw. specustawy, czyli ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy uciekającym przed wojną. Następnie została ona przyjęta przez Sejm, a 11 marca także przez Senat i zaczęła już obowiązywać. Konsekwencją tej decyzji jest poszerzenie polityki prorodzinnej w Polsce na uchodźców.
Świadczenie 500 plus dla obywateli Ukrainy przysługuje tym osobom, które mają legalny pobyt i na stałe mieszkają w Polsce.
500 plus dla uchodźców. Kto może złożyć wniosek?
Na mocy specustawy przyznano prawo ubiegania się o wsparcie dla rodziny w ramach programu 500 plus dla Ukraińców. Wniosek o świadczenie może złożyć osoba, która:
- jest obywatelem Ukrainy albo małżonkiem obywatela Ukrainy
- przebywa legalnie w Polsce
- ma pod opieką dziecko (jest jego rodzicem lub opiekunem tymczasowym), które ma ukraińskie obywatelstwo i przybyło z Ukrainy do Polski po 23 lutego 2022 roku w związku z działaniami wojennymi
- ma pod opieką dziecko (jest jego rodzicem lub opiekunem tymczasowym) urodzone w Polsce przez matkę, która jest obywatelką Ukrainy i której pobyt w Polsce jest legalny
Obywatele Ukrainy, którzy legalnie wjechali do Polski po 23 lutego 2022, w związku z wojną, mogą przebywać na mocy prawa przez 18 miesięcy na terenie Polski. Świadczenie dla rodzin będzie przysługiwało nie dłużej niż przez okres przebywania w naszym kraju.
Najpierw trzeba złożyć wniosek o świadczenie
Do uzyskania świadczenia w ramach programu „Rodzina 500 plus” zarówno Ukraińcy przebywający legalnie w Polsce, jak i Polacy muszą składać wniosek o świadczenie. Przysługuje ono na każde dziecko w rodzinie do ukończenia przez nie 18 lat, jeśli zamieszkuje wspólnie z rodzicem oraz pozostaje na jego utrzymaniu.
Świadczenie przysługuje nie tylko rodzicom sprawującym opiekę i utrzymującym dziecko, lecz także:
- opiekunom prawnym dziecka,
- rodzicom zastępczym dziecka,
- osobom prowadzącym rodzinny dom dziecka,
- dyrektorom placówki opiekuńczo-wychowawczej,
- dyrektorom regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej,
- dyrektorom interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego,
- dyrektorom domu pomocy społecznej.
Jakie dokumenty są potrzebne do uzyskania 500 plus?
Dokumenty, które trzeba złożyć do wniosku o uzyskanie świadczenia 500 plus, obejmują:
- dokument potwierdzający charakter pobytu w Polsce, np. kartę pobytu z adnotacją, że taka osoba ma dostęp do rynku pracy
- kartę stałego pobytu
- numer PESEL dziecka lub akt urodzenia wraz z tłumaczeniem wykonanym przez tłumacza przysięgłego na język polski
Część uchodźców z Ukrainy, którzy w pośpiechu uciekali ze swojego kraju przed wojną nie posiada kart pobytu w Polsce.
Wnioski bez wymaganych załączników nie były dotychczas przyjmowane i nie można było przyznawać 500 plus dla uchodźców z Ukrainy, dopóki w życie nie weszła specustawa w tym zakresie.
Dzięki niej Ukraińcom, którzy wjechali do nas legalnie, po 23 lutego 2022 r, w związku z działaniami wojennymi i chcą pozostać w Polsce, Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznaje i wypłaca świadczenia dla rodziny.
Wniosek w ZUS dla Ukraińców ubiegających się o 500 plus jest dostępny w języku ukraińskim.
Gdzie należy złożyć podanie i w jaki sposób?
- PUE ZUS
- Portal Empatia
- bankowość elektroniczna, jeśli dana osoba ma konto w banku
Ukrainiec udający się do ZUS celem złożenia wniosku o 500 plus powinien mieć ze sobą:
- polski numer identyfikacyjny PESEL osoby składającej wniosek i dziecka (od 16 lutego 2022 roku są one wydawane przez jednostki samorządowe uchodźcom wojennym z Ukrainy);
- adres mailowy;
- polski numer telefonu;
- numer rachunku bankowego w Polsce.
Czy można odwołać się od negatywnej decyzji?
W przypadku odmowy, można odwołać się od decyzji. Trzeba wtedy napisać do prezesa ZUS w czasie 14 dni od otrzymanie odpowiedzi. Od decyzji prezesa ZUS w sprawie zasiłku 500 plus dla uchodźców z Ukrainy, przysługuje skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Mamy na to 30 dni od doręczenia decyzji.
