Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
To, że na terenie Polski dochodzi czasem do niewielkich trzęsień ziemi, może dziwić wrocławian, bo w stolicy Dolnego Śląska takie zdarzenia nie występują. Dla mieszkańców Zagłębia Miedziowego nie jest to jednak nic wyjątkowego.
– Mieszkam na osiedlu, pod którym jest teraz wydobycie. Ziemia nie trzęsie się może codziennie, ale zdarza się to często. W Lubinie każdy już do tego się przyzwyczaił – mówi Paweł, mieszkaniec Lubina. – Tym razem wstrząs był bardzo łagodny i długi – dodaje.
Trzęsienie zaczęło się o godz. 21.54 w czwartek 6 lipca i trwało około pół godziny.
Dlaczego ziemia się zatrzęsła?
Jak tłumaczy prof. Jan Butra z Wydziału Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii na Politechnice Wrocławskiej, prowadzona eksploatacja złoża zaburza stan równowagi w górotworze. Nad likwidowanymi wyrobiskami skały uginają się pod własnym ciężarem. To powoduje lokalne wzrosty naprężeń. Gdy są one większe od wytrzymałości skał, to górotwór jest niszczony.
Przy kruchym pękaniu skał, wyzwalana jest energia, powodująca drgania odczuwalne niejednokrotnie na powierzchni, jako małe trzęsienie ziemi.
Czy można zapobiec wstrząsom?
Aby zminimalizować niekontrolowane pękanie skał, stosowane są odpowiednie systemy a eksploatacja planowana jest tak, aby unikać koncentrowania się naprężeń w górotworze. Dodatkowo wyrobiska poeksploatacyjne (czyli puste przestrzenie) są likwidowane.
W miejscach spodziewanej koncentracji naprężeń kopalnia dodatkowo stosuje specjalne zabiegi technologiczne, aby wywoływać wstrząsy w sposób kontrolowany, to tzw. prowokowanie wstrząsów (pod nieobecność załogi górniczej na dole kopalni). Bardzo silne wstrząsy górotworu mogą być już odczuwane przez mieszkańców.
Jak mieszkańcy odczuwają wstrząsy, wyjaśnia Paweł:
Czwartkowe (6 lipca) zdarzenie było niekontrolowane i przez to niebezpieczne, zwłaszcza dla pracowników kopalni. Na szczęście siedmiu górnikom, którzy w czasie wstrząsów byli pod ziemią, nic się nie stało. Dodatkowo ognisko wstrząsu znajdowało się dość głęboko pod powierzchnią, więc mieszkańcy też nie ucierpieli.
Czy to było tąpnięcie?
Jeszcze nie wiadomo, czy wstrząs ten spowodował tąpnięcie w wyrobiskach kopalni.
– Szacuje się, że około 2-3 procent wstrząsów górniczych skutkuje tąpnięciem, czyli zniszczeniem wyrobisk – zaznacza prof. Jan Butra zapytany o skutki czwartkowego wstrząsu. – Musimy poczekać na ocenę komisji, która pewnie jeszcze dzisiaj zjedzie na dół.
Komisja oceni m.in., czy i w jakim zakresie wyrobiska zostały zniszczone, jaki jest stan obudowy i infrastruktury. Na tej podstawie zakwalifikuje zjawisko jako wstrząs samoistny górotworu lub tąpnięcie wywołane zaistniałym wstrząsem.
Kopalnia „Rudna”
„Rudna” to jedna z największych głębinowych kopalń rudy miedzi na świecie. Działalność rozpoczęto w 1974 r. Znajduje się na północ od Polkowic. Górnicy pracują tu na głębokości 1000 metrów i więcej.
Jak czytamy na stronie KGHM Polska Miedź, właściciela kopalni, średnia zdolność produkcyjna wynosi obecnie około 12 mln ton rudy rocznie. W kopalni funkcjonuje 10 szybów o głębokości 941–1244 metrów. Trzy z nich są wydobywcze, cztery wentylacyjne i trzy zjazdowo-materiałowe.
