Wspólnym mianownikiem dla tegorocznej odsłony kongresu jest polityka municypalna. – To miasta odpowiadają za największe zanieczyszczenia dotyczące zasobów wody. Miasta także potrzebują najwięcej wody – mówił prof. Cedo Maksimovic z Imperial College London w wykładzie otwierającym obrady w Centrum Kongresowym.
Naukowiec swoje wystąpienie poświęcił inicjatywie „Blue-Green Solutions”. To metoda współpracy instytucji odpowiedzialnych za rozwój m.in. metropolii, w której nacisk pada na ochronę środowiska, zachowanie dóbr naturalnych dla przyszłych pokoleń.
Prof. Cedo Maksimovic: – Ziemia formowała się przez dziesiątki miliardów lat. Człowiek pojawił się około 10 tysięcy lat temu. Dwieście lat temu zaczął używać rozwiązań i technologii, które mogą doprowadzić do zagłady ludzkości.
Naukowiec mówił o konieczności wprowadzenia zasad zrównoważonego rozwoju w programie rozbudowy miast. – To wymaga współpracy architektów, urbanistów, specjalistów od zieleni, firm energetycznych i zarządzających miejską gospodarką wodną – mówił prof. Cedo Maksimovic.
Prezydent Wrocławia: Odpowiedzialny rozwój miasta
Prezydent Wrocławia otwierając kongres, wspominał o znaczeniu rzek, nad którymi leży miasto, o ich wpływie na rozwój Wrocławia. Więcej uwagi poświęcił współczesnym zobowiązaniom wynikającym z położenia metropolii.
– We Wrocławiu chcemy bardzo praktycznie i świadomie podochodzić do szczególnego zasobu, jakim jest Odra. Chcemy odpowiedzialnie podchodzić do kwestii klimatycznych – deklarował Jacek Sutryk. – Kiedy rozmawiamy o tworzeniu miast inteligentnych, przyjaznych mieszkańcom musimy uwzględniać te kwestie związane z komfortem klimatycznym. To dotyczy wiele wymiarów funkcjonowania miasta, między innymi prymatu transportu publicznego, czystego powietrza, zrównoważonego rozwoju oraz gospodarowania wodą.
Kwestie gospodarowania wodą są dla nas ważne. Stąd inicjatywa, by wspólnie z prof. J. Hausnerem zorganizować Kongres Wody. Cieszę się, że młodzież mocniej zabiera głos i zwraca nam politykom uwagę, że w sprawach klimatu nie ma miejsca na spór, a jedynie na wspólne działanie. pic.twitter.com/HGUITD7y7q
— Jacek Sutryk (@SutrykJacek) October 3, 2019
O narzędziach wykorzystywanych do odpowiedzialnej gospodarki wodnej mówił z kolei Witold Ziomek, prezes Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji we Wrocławiu. Historia wodociągów we Wrocławiu sięga średniowiecza. Metody dostarczania wody i odprowadzania nieczystości ewoluowały, pozostałości dawnych systemów kanalizacyjnych są odkrywane przy okazji prac archeologicznych. Dzisiaj MPWiK obsługuje milionową metropolię, ma firmową komórkę badań i rozwoju i korzysta z nowoczesnych technologii. – Nasz system wykrywania ukrytych wycieków SMART Flow pochwalił Satya Nadella, prezes firmy Microsoft. To było bardzo satysfakcjonujące – chwalił się Witold Ziomek.
BLOK: MIASTO – CITY RESILIENCE
Rozmawiali o dostosowaniu się do zmian w mieście po sytuacjach stresowych
O tym jak mieszkańcy miast radzą sobie w obliczu trudnych sytuacji dotyczących ich populacji, rozmawiali uczestnicy jednego z paneli dyskusyjnych Kongresu Miasto – Woda – Jakość życia.
Podczas spotkania o „City Resilience Program” opowiedział Marc Forni, ekspert z Banku Światowego, natomiast dr Winston Yu z International Water Management Institute, również z Banku Światowego mówił o wykorzystaniu potencjału w ochronę przeciwpowodziową.
Z kolei w czasie sesji inspiracyjnej naukowcy rozmawiali o City Resilience w praktyce. Prof. dr hab. Andrzej Tiukało z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, mówił o tym, że zarządzanie SES winno koncentrować się na zapewnieniu długoterminowego stabilnego rozwoju do czasu zachowania swoich walorów.
- Resilience znaczy tyle co proces redukcji niekorzystnych konsekwencji systemu znajdującego się w sytuacji stresowej – twierdzi prof. dr hab. Andrzej Tiukało. – To także zdolność społeczno-ekologicznego systemu do pochłaniania zakłóceń przy jednoczesnym zachowaniu podstawowej struktury i sposobów funkcjonowania, zdolność do samoorganizacji i zdolność do przystosowania się do stresu i zmian. Resilience to konstrukt, stąd wnioskowanie o nim możliwe jest na podstawie wielu zmiennych, często wymagających operacjonalizacji. Można wyróżnić trzy oblicza SES. Są to: trwałość, adaptacyjność i zdolność do transformacji.
Według prof. Tiukało do sił występujących w SES należą: orientacja, czyli nacisk na wizję strategiczną, biegłość związana z poszukiwaniem wiedzy i wysokich umiejętności oraz innowacyjność, która oznacza w tym wypadku wysiłek kierowany na odkrywanie nowych atrakcyjnych celów czy też środków do ich zaspokojenia. Należy tu również koncentracja, związana z realizacją wybranych celów, współpraca, konkurencja oraz efektywność, gdzie nacisk położony jest na standaryzację i formalizację procesów.
Według niego kluczową wartością SES jest troskliwość rozumiana jako wzajemne zaufanie, empatia, rozważność sądów, odwaga oraz spolegliwość w rozumieniu wprowadzonym przez Tadeusza Kotarbińskiego „wrażliwość na cudze potrzeby i gotowość do pomagania”.
Z kolei według prof. UAM dr hab. Adam Radzimski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu mówił o tym, że „Resillence” możemy rozumieć jako zdolność radzenia sobie ze zmianą, w szczególności taką, która wywołana jest zdarzeniem nagłym, takim jak katastrofa naturalna. Perspektywę instytucjonalną stanowią tu rankingi, parametryzacja, benchmarking oraz standaryzacja, natomiast perspektywa mieszkańca to jego indywidualne doświadczenie, skłonność lub niechęć do adaptacji, a także uczenie się.
Jak twierdzi prof. Adam Radzimski, jednym z dyskutowanych w literaturze przedmiotu zagadnień jest kwestia „resilience trade offs”. Odnosi się ona do sytuacji, gdy trzeba częściowo poświęcić realizację jednego z założonych celów, aby móc zrealizować inny, bardziej istotny cel.
Jako przykład w dyskusji podano Delta Works – wieloskładnikowy projekt inżynieryjny, zainicjowany po katastrofalnej powodzi w 1953 roku w Holandii. Została ona spowodowana przerwaniem tamy chroniącej ląd od morza, w wyniku czego zginęło 1835 osób. Żeby uniknąć w przyszłości podobnej katastrofy, holenderski rząd zdecydował się na realizację Planu Delta. Prace nad systemem chroniącym przed takimi nieszczęściami trwały ponad 40 lat i zostały zakończone w 1997 budową Maeslantkering, ogromnych wrót pozwalających na zamknięcie kanału prowadzącego do portu w Rotterdamie. Przy konstrukcji całego systemu została zastosowana unikatowa technologia.
Szczególnie dwie konstrukcje: Oosterscheldekering i Maeslantkering przyciągają nadal międzynarodową uwagę. Delta Works został uznany przez American Society of Civil Engineers za jeden z „Siedmiu cudów współczesnego świata”.
Zakładający maksymalną izolację polderów od morza plan, zawiódł podczas powodzi w latach 1993 i 1995, gdy Ren, Moza i Waal wezbrały na skutek roztopów w Alpach. W konsekwencji w kolejnych latach skoncentrowano się na przywróceniu rzekom bardziej naturalnego brzegu, aby ograniczyć zagrożenie powodzią od strony lądowej.
Zwrócono również uwagę, że mimo zmian istnieje ryzyko powrotu do stanu poprzedniego.
Według naukowców rosnąca popularność pojęcia resilence ułatwia upowszechnianie wiedzy, ale też może uczynić z niego swoiste „buzzword”, czyli modne słowo. Nadmierne skupienie się na aspektach inżynieryjnych rodzi ryzyko zaniedbania wymiaru społecznego, dając rozwiązania efektywne w krótkim okresie. Uznano również, że dążenie do maksymalizacji celu za wszelką ceną nie musi być najlepszą drogą.
Organizatorami Kongresu „Economy of a Water” są Miasto Wrocław, Aquapark Wrocław i Open Eyes Economy Summit.
