Rocznica Nobla dla Olgi Tokarczuk [WIDEO CZYTANIE]

W październiku dojdzie do niespotykanej dotąd kumulacji wydarzeń literackich. Do tradycyjnie już odbywających się w tym miesiącu imprez: Literackiej Nagrody Europy Środkowej ANGELUS i towarzyszącemu jej Festiwalowi Schulza, czy Międzynarodowego Festiwalowi Opowiadania, doszły wydarzenia przeniesione z wiosny, jak chociażby Festiwal i poetycka nagroda Silesius, oraz projekty zupełnie nowe, w tym te związane z inauguracją działalności Fundacji Olgi Tokarczuk czy obchodami rocznicy przyznania Nobla autorce „Biegunów”.

– Jesień we Wrocławiu Mieście Literatury rozpoczynana Tygodniem Noblowskim to dowód, unikatowy w skali europejskiej, bo najbliższych kilka tygodni to ponad 100 imprez, setki gości i wciąż mamy nadzieję, że publiczność będzie mogła brać udział w wydarzeniach – mówi Irek Grin, dyrektor Wrocławskiego Domu Literatury.  

Tydzień Noblowski z okazji rocznicy przyznania Nagrody Nobla Oldze Tokarczuk

Tu zapowiadane są na razie dwie noblowskie debaty. – Zawsze mnie fascynowało, że Oscary mają swoje studia, a Nobel nie ma. Zaprosiliśmy zatem do Wrocławia krytyków, naukowców – Justynę Sobolewską, Ingę Iwasiów, Michała Nogasia i Michała Rusinka i będziemy rozmawiać pierwszy raz w przeddzień wyboru laureata Nagrody Nobla 7 października o tym, kto może ją dostać, a następnie 8 października komentując zwycięzcę – mówi Irek Grin.

– Tydzień Noblowski zakończy się 10 października w rocznicę przyznania Nagrody Nobla Oldze Tokarczuk. – Posłuchamy czytań Olgi Tokarczuk, Mai Ostaszewskiej, a przeczytane zostaną też teksty noblisty/noblistki, którego/której nazwisko już będziemy znać – przypomina Irek Grin. 

Jesień we Wrocławiu Mieście Literatury – grafik

• Tydzień noblowski 3-10.10.2020
• Bruno Schulz. Festiwal 7-18.10.2020
• 5. Międzynarodowy Festiwal Poezji Silesius 12-18.10.2020
• Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus 17.10.2020
• Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius 17.10.2020
• 16. Międzynarodowy Festiwal Opowiadania 1-10.10.2020 
• Wrocławiu, marsz do księgarni 17-25.10.2020

Fundacja Olgi Tokarczuk już działa

Powstała jako pokłosie literackiej Nagrody Nobla dla Olgi Tokarczuk, a pisarka oficjalnie zajawiła jej powstanie 12 marca tego roku. – Fundacja została zawiązana w najtrudniejszym z możliwych czasów, w tym samym miesiącu, kiedy zaczął się lockdown i świat spowolnił, dzięki temu tak dużo udało nam się wymyślić w tym okresie, nie próżnowaliśmy i wszystko się dobrze ułożyło – tłumaczy Olga Tokarczuk.

Z kolei dopiero 3 października fundatorka oraz rada i zarząd uważają za początek oficjalnej działalności. W radzie Fundacji Olgi Tokarczuk zasiadają Irek Grin (szef Wrocławskiego Domu Literatury), Agnieszka Holland (reżyserka) i noblistka, natomiast zarząd tworzą Grzegorz Zygadło (menedżer i prywatnie mąż Olgi Tokarczuk), Izabella Kaluta (menedżerka kultury) oraz Zbyszko Fingas (związany od lat z NGO i działalnością kulturalną, prywatnie syn Olgi Tokarczuk).

Jak noblistka zapowiadała już w lutym (czytajcie: Olga Tokarczuk powołała fundację) działania fundacji będą skupione m.in. wokół spraw kobiet. – Jestem pisarką i literatura jest moim naturalnym żywiołem, ale są takie sfery życia, które zwracają moją uwagę, nie jako pisarki i noblistki, ale Olgi Tokarczuk. To przede wszystkim kobiety, ich talenty, ich życia, ale i wykluczenie z różnych sfer, ale i ten czas, kiedy kobiety są dziewczynkami, projektują swoje życie. Będziemy mieli dla nich tutaj sporo propozycji – zapowiada Olga Tokarczuk.

Wyjątkowo istotne będą także prawa zwierząt. – Fundacja będzie się mogła swobodnie rozwiązać i wszyscy rozejdziemy się do domów, kiedy uda się w przyszłości doprowadzić do tego, że prawa zwierząt znajdą się w konstytucji tego kraju, ale i innych krajów. W tym kierunku będziemy działać, pamiętając o starej maksymie Gandhiego, który mówił, że każda idea na początku budzi oburzenie, potem śmiech, a w końcu zostaje uznana za oczywistość – dodała noblistka.   

– Celem działania Fundacji Olgi Tokarczuk jest wspieranie kultury i sztuki polskiej i światowej, w Polsce i za granicą, jak również promocja i wspieranie szeroko pojętej ochrony praw człowieka, demokracji, społeczeństwa obywatelskiego, swobód obywatelskich, a także wspieranie działań na rzecz środowiska naturalnego i praw zwierząt, przeciwdziałanie dyskryminacji, wspieranie praw kobiet oraz promocja i wspieranie wszechstronnego rozwoju Polski, a w szczególności Wrocławia i Dolnego Śląska – przedstawia Grzegorz Zygadło, prezes zarządu Fundacji Olgi Tokarczuk.

Agnieszka Holland przyznaje, że znalazła się w radzie fundacji, bo bliskie jest jej to, co robi, pisze Olga Tokarczuk, widzenie świata pisarki, stosunek do wielu problemów. – Wielu twórców nie angażuje się w aktywistyczne działania, jak ja to robię coraz częściej, ale rzeczywistość tego od nas wymaga – podkreśla reżyserka, dodając, że dziś fundacje niejako projektują przyszłość, poszerzają nasze horyzonty.

Twórczyni m.in. filmu „Pokot” (powstał na podstawie powieści Olgi Tokarczuk „Prowadź swój pług przez kości umarłych”) zażartowała też, że skandal jest jednym z powodów, dla których jest w fundacji. – Potrzebny jest takiej nobliwej fundacji – bo skoro Nobel, to i nobliwa – ktoś, kto prowokuje – podsumowała dowcipnie Agnieszka Holland.  

Izabella Kaluta zaprasza na imprezy organizowane przez Fundację, pierwsze już w przyszłym tygodniu, czyli spacery performatywne przygotowane wspólnie ze studentami Akademii Sztuk Teatralnych.  

Program Fundacji w czterech pojęciach

Czułość

– Winni ją jesteśmy wszystkim istotom żywym, także zwierzętom, które dla Olgi są bardzo ważne. Zamykamy Tydzień Noblowski debatą „Prawo ludzi/prawa zwierząt” i o prawach zwierząt, etycznym traktowaniu, moralnym zobowiązaniu wobec istot, które nie mają tego, co ma człowiek. Będziemy rozmawiać, organizować spotkania raz w miesiącu – zapowiada Izabella Kaluta, członek zarządu fundacji. 

Równość

– Program równościowy zaczynamy od czytania, bo czytanie to wyrównywanie szans. Już za chwilę startujemy z dużym programem edukacyjnym „Jak zdobyć Nagrodę Nobla?”, na który złoży się szereg działań, konkursy dla uczniów szkół podstawowych i średnich. Pozwolą zrozumieć, jak działa literatura, na czym polega magia tworzenia, ale i czytania – wyjaśnia Izabella Kaluta. – Postaramy się przekonać nieprzekonanych, że warto czytać, przygotujemy trochę inspiracji od praktyków promowania czytania, czyli podpowiedzi dla rodziców i nauczycieli. Jesteśmy przekonani, że czytelnictwo w Polsce da się uratować – nie ma wątpliwości członkini rady Fundacji Olgi Tokarczuk. 

Twórczość

– Przygotowujemy programy stymulujące i wspierające twórców, będziemy prowadzić program rezydencyjny „Własny pokój” skierowany do twórców z całego świata, którzy mogą przyjechać do Wrocławia na pewien czas, aby napisać coś interesującego, a stypendia skierowane będą na projekty wyznaczające nowe kierunki, idee, przyczyniające się do zmiany narracji. Chcemy wspierać ludzi, którzy będą chcieli nam pokazać, w jakim kierunku będziemy chcieli jako ludzkość podążać – mówi Izabella Kaluta.  

– Bardzo ważne są dla nas kobiety i dla młodych dziewczyn przewidziałyśmy specjalny program „Kosmiczna odyseja” – będziemy z dziewczynami projektować przyszłość ich i świata – dodaje Kaluta.

W tej sekcji znajdzie się też program rezydencyjny dla scenarzystek 40+ „What if women made films...”. – Większość programów stypendialnych dla twórców kończy się w okolicach 35 roku życia, chcielibyśmy tę niedobrą tendencję odwrócić i pokazać, że człowiek może być twórczy przez całe życie – podkreśla Izabella Kaluta.

Przyszłość

Nowe idee, kierunki, możliwości. Tu ważny będzie cykl tekstów i debat „Ex-centrum”, w ramach którego intelektualiści, artyści, autorytety zostali zaproszeni do napisania tekstów, które pozwolą nam wyobrazić sobie naszą wspólną przyszłość i stworzyć słownik pojęć, które opiszą te zmiany. Teksty będą publikowane w tygodniku „Polityka”, także rejestrowane w formie rozmów video. Towarzyszą im debaty nagrywane we Wrocławskim Domu Literatury. Wśród gości Agnieszka Holland, Urszula Zajączkowska, Zbigniew Mikołejko. 

Przez najbliższe trzy tygodnie ujawniać będziemy kolejne elementy programu Jesieni we Wrocławiu Mieście Literatury.

Nowa książka Olgi Tokarczuk w listopadzie

Na tę wiadomość czekaliśmy przynajmniej od roku i już wiadomo, że najbardziej oczekiwana książka roku, czyli nowy tom Olgi Tokarczuk „Czuły narrator” ukaże się 12 listopada. – Będzie to książka eseistyczna, w której autorka zaprosi nas za kulisy swojej twórczości, całego procesu, opowie o laboratorium swoich idei, będzie tam też szeroko komentowana Mowa Noblowska, którą każdy z Państwa chciałby mieć w postaci książki – mówi Waldemar Popek, zastępca redaktora naczelnego Wydawnictwa Literackiego, które publikuje wszystkie książki noblistki.

Przeczytamy 12 esejów i wykładów w oprawie graficznej autorstwa Joanny Concejo, która ilustrowała także baśń Olgi Tokarczuk „Zgubiona dusza”. – Właściwie zawdzięczam tę książkę pandemii i temu, że musiałam rozpakować walizki – przekonuje Olga Tokarczuk. 

Jej książki, zapisane na jednej analogowej rolce Piql Polska (4299 stron) już wkrótce znajdą się też w Światowym Archiwum Arktycznym, Bibliotece Końca Świata na wyspie Spitsbergen w Arktyce.