Najważniejsze informacje (kliknij, aby przejść)
W świetle prawa legalne zatrudnienie na podstawie umowy o pracę jest możliwe od 15. roku życia, jednak pod warunkiem ukończenia szkoły podstawowej. Nie jest wymagana do tego zgoda rodziców.
Tylko lekkie prace
Młodociani mogą być zatrudnieni w ramach przyuczenia do zawodu lub do tzw. prac lekkich, czyli czynności, które nie powodują zagrożenia dla ich zdrowia, bezpieczeństwa ani rozwoju. Muszą być one dostosowane do wieku, a także możliwości fizycznych i psychicznych nastolatka. Zatem może to być np. prosta pomoc biurowa, drobne prace rękodzielnicze czy porządkowe.
Każdy pracodawca zatrudniający młodocianych musi opracować wykaz prac lekkich dla swojego przedsiębiorstwa. Zatwierdza go właściwy inspektor pracy, który weryfikuje czy rzeczywiście spełniają kryteria bezpieczeństwa i odpowiedniości dla nastoletnich pracowników.
Praca w ogrodnictwie nie dla młodzieży?
Co ciekawe młodociani pracownicy nie mogą pracować przy zbiorze warzyw i owoców. Zabronione są zajęcia wymagające przez dłuższy czas wymuszonej pozycji ciała, na przykład w pozycji leżącej, pochylonej lub w przysiadzie, na kolanach, a takie są zwykle związane z pracą w ogrodnictwie.
Nie dla nich także zajęcia wymagające nadmiernego wysiłku fizycznego, które obejmują podnoszenie, przenoszenie ciężarów oraz powtarzanie jednorodnych ruchów.
Zabronione są również prace zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu, związane np. z produkcją alkoholu, wyrobów nikotynowych, treści pornograficznych, obsługą zakładów kąpielowych, łaźni czy prace w zakładach pogrzebowych.
Bez nadgodzin i pracy w nocy
Czas pracy osoby, która nie ukończyła jeszcze 16 lat, nie może przekraczać 6 godzin na dobę, a pracownika w wieku powyżej 16 lat - 8 godzin na dobę.
Ważne jest to, że osoby poniżej 18 roku życia nie mogą pracować w godzinach nadliczbowych, ani w porze nocnej, która musi obejmować 14 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Natomiast po przepracowaniu 4,5 godziny przysługuje im pełna, 30-minutowa przerwa. Muszą mieć także 48 godzin nieprzerwanego odpoczynku w wymiarze tygodniowym. Prawo do 12 dni urlopu nabywają po 6 miesiącach pracy, a po roku do 26 dni, aż do uzyskania pełnoletności.
Z kolei w roku szkolnym młodociani mogą pracować do 12 godzin tygodniowo, jednak nie więcej niż 2 godziny dziennie.
Uczniowie nie płacą składek ZUS i podatku
Młodociani uczniowie na umowie zlecenia nie płacą składek ZUS, a do 26. roku życia są zwolnieni z podatku dochodowego, o ile nie przekroczą limitu przychodu wynoszącego 85 tys. zł. Jeśli osoba młodociana nie jest uczniem, płaci składki ZUS z wyjątkiem składki chorobowej, która jest dobrowolna. W dodatku jej odprowadzanie pozwala respektować zwolnienia lekarskie.
